Instytut Badań Rynkowych i Społecznych (IBRIS) sprawdził, co zmotoryzowani Polacy sądzą o Strefach Czystego Transportu (SCT). Ponad połowa z nich uważa, że strefy przyczynią się do poprawy jakości powietrza i zdrowia mieszkańców.
Z najnowszych badań wynika, że ponad połowa Polaków (56 proc.) uważa, że SCT mogą przyczynić się do poprawy jakości powietrza, a tym samym zdrowia mieszkańców. Co ciekawe, większe poparcie jest wśród starszych respondentów. W grupie wiekowej obejmującej osoby w wieku między 50 a 59 lat, uważa tak 62 proc. osób. Wśród osób powyżej 60 roku życia jest to jeszcze więcej, bo 65 proc.
Druga strona medalu to osoby, które nie zgadzają się z tym twierdzeniem. Tak uważa niemal 1/3 społeczeństwa (32 proc.).
Ponadto niemal 70 proc. respondentów chce, aby strefy były wprowadzane przy jednoczesnym tworzeniu programów wsparcia dla właścicieli starszych pojazdów. Aż 78 proc. badanych wskazuje, że w przepisach powinny być pewnego rodzaju wyjątki (np. dla mieszkańców płacących podatki w danym mieście). Inną obawą jest potencjalny wpływ na na przedsiębiorców – o wyzwania logistyczne związane np. z dostawami martwi się ponad 60 proc. badanych.
Tu warto zaznaczyć, że badanie przeprowadzone zostało przez IBRiS w dniach 24.01‑03.02.2025 r. na grupie tysiąca osób dorosłych, jednak tylko takich, które posiadają samochód. Zrealizowano je metodą telefonicznych, standaryzowanych wywiadów kwestionariuszowych wspomaganych komputerowo (CATI).
„SCT mają potencjał stać się pozytywną zmianą”
– Wyniki naszego badania pokazują, że Strefy Czystego Transportu mają potencjał stać się pozytywną zmianą w codzienności polskich kierowców. Jednak ważne jest podejście do ich wdrażania, które uwzględni potrzeby zarówno mieszkańców, jak i przyjezdnych – wskazuje Piotr Półtorzycki z zarządu zleceniodawcy badania – firmy Santander Consumer Multirent,
Firma dodaje, że „Polacy widzą zalety w postaci poprawy jakości powietrza, ale jednocześnie obawiają się wzrostu kosztów i negatywnego wpływu na gospodarkę”.
– Nie dziwi więc, że 65 proc. badanych uważa, że skuteczność SCT powinna być regularnie weryfikowana i dostosowywana do rzeczywistych efektów. Takie podejście jest szczególnie istotne dla mieszkańców mniejszych miast (75 proc.) oraz osób starszych. Zadeklarowało tak 70 proc. Uczestników badania w wieku 50‑59 lat, , a w grupie 60+ aż 80 proc. To wyraźny sygnał, że jako społeczeństwo oczekujemy transparentności oraz dowodów na skuteczność wprowadzanych zmian – czytamy w komunikacie prasowym.
PAS: Strefy czystego transportu nie są traktowane jako zagrożenie
O komentarz do badania poprosiliśmy Filipa Jarmakowskiego z Polskiego Alarmu Smogowego.
– Badania pokazały, że Strefy Czystego Transportu mają poparcie mieszkańców – ponad połowa Polaków dostrzega ich potencjał w poprawie jakości powietrza i zdrowia. Szczególnie widoczne jest to wśród starszych respondentów. Aż 67 proc. badanych popiera wprowadzenie SCT, pod warunkiem zapewnienia programów wsparcia dla właścicieli starszych pojazdów, co wskazuje na otwartość na to rozwiązanie przy odpowiednich ułatwieniach i elastyczności przepisów uwzględniających potrzeby lokalnych społeczności – mówi przedstawiciel PAS zapytany przez SmogLab.
Jarmakowski dodaje: – Wyniki badania jasno pokazują, że SCT nie są traktowane przez ludzi jak zagrożenie. Można natomiast zauważyć problem, który PAS wielokrotnie sygnalizował: ze strefami czystego transportu samorządy zostały zostawione same sobie. Nie powstał żaden program wsparcia ani dla samorządów ani dla mieszkańców pozwalający na dostosowanie się do wymogów SCT.
Które miasta wprowadzą Strefy Czystego Transportu?
Zgodnie z nowelizacją Ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych z 2024 roku, miasta liczące ponad 100 tysięcy mieszkańców, w których normy jakości powietrza są przekroczone (chodzi o średnioroczne stężenia tlenków azotu – NOx), są zobowiązane do utworzenia stref czystego transportu.
Dane Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ) wskazują, że w 2023 roku miastami, które normy smogu transportowego były przekroczone są Warszawa, Kraków, Wrocław oraz Katowice.
Celem ustawodawcy jest obniżenie poziomu zanieczyszczeń oraz ograniczenie emisji szkodliwych spalin, co jest kluczowe dla zdrowia i jakości życia mieszkańców. Lada moment GIOŚ powinien przedstawić dane za 2024 rok, które wskażą, które miasta ostatecznie powinny wprowadzić strefy. Samorządy będą miały czas do 1 stycznia 2026 roku na określenie zasad działania stref, w tym wytyczenie obszarów objętych SCT i ustalenie kryteriów wjazdu dla pojazdów.
Jedyna w Polsce Strefa Czystego Transportu funkcjonuje w Warszawie. W 2025 roku przepisy chce przyjąć Kraków, a prace nad SCT trwają także we Wrocławiu.
- Czytaj także: Strefa Ultra Niskich Emisji działa. Powietrze w Londynie coraz czystsze, a handel nie ucierpiał
–
Zdjęcie tytułowe: Stan Branski
