San Francisco zrealizowało ambitny projekt i przekształciło nadmorski odcinek autostrady w przestrzeń rekreacyjną. Korzystają z niej piesi, biegacze i rowerzyści.
Inicjatywa nazwana przez samych mieszkańców „Sunset Dunes”, to największy projekt pieszo-rowerowej rewitalizacji w historii Kalifornii. Dziś służy nie tylko rekreacji mieszkańców San Francisco i turystów, ale też ochronie przyrody.
Dawny odcinek nadmorskiej autostrady zamieniony w wielki park
Sunset Dunes to około 3,2-kilometrowy odcinek dawnej Upper Great Highway, który został oficjalnie zamknięty dla ruchu samochodowego w kwietniu tego roku. Obecnie park rozciąga się od Lincoln Way – głównej arterii komunikacyjnej biegnącej ze wschodu na zachód, położonej na zachodnim krańcu miasta – do głównej ulicy Sloat Boulevard wzdłuż Ocean Beach, czyli rozległego obszaru piasku i wydm z widokiem na Ocean Spokojny. Teren plażowy obejmuje około 17 hektarów.
Jedna z propozycji nazwy parku – „Misty Mile” (Mglista Mila – ang.) nawiązuje do charakterystycznej mgły, często powstającej na tym byłym odcinku nadmorskiej autostrady. Panujące tam warunki meteorologiczne sprzyjają jej powstawaniu, co tworzy unikalny i tajemniczy klimat. Dlatego właśnie tę nazwę wybrała lokalna społeczność, co ciekawe – po szerokich konsultacjach.
Jak powstał ten projekt? Przede wszystkim pomysł przekształcenia odcinka Upper Great Highway w przestrzeń rekreacyjną uzyskał poparcie mieszkańców San Francisco. W listopadzie ubiegłego roku przedstawiono inicjatywę referendum, pytając mieszkańców, czy są za powstaniem park dla ludzi, czy wolą dalsze funkcjonowanie autostrady dla samochodów. Mieszkańcy miasta 55-procentową większością głosów poparli projekt przeznaczony dla pieszych, biegaczy i rowerzystów, a nie dla pojazdów.
– Matka Natura dała nam ekstremalną erozję wybrzeża, która „zamykała” południowy odcinek Great Highway bez względu na wszystko — powiedział Joel Engardio, członek Rady Nadzorczej San Francisco, której okręg obejmuje drogę. – To wywołało pytanie, co zrobić ze środkowym odcinkiem autostrady?
Co oferuje nowy park?
Sunset Dunes to zdecydowanie więcej niż tylko szlak komunikacyjny. To zaprojektowana w przemyślany sposób przestrzeń, łącząca funkcje rekreacyjne, edukacyjne i artystyczne. W parku znajdują się obecnie liczne atrakcje dla mieszkańców San Francisco i przyjezdnych turystów.
Oferuje między innymi:
- ścieżki piesze i rowerowe,
- strefy wypoczynkowe z widokiem na ocean,
- murale oraz rzeźby inspirowane kulturą surfingową i historią dzielnicy,
- skatepark, tor rowerowy typu pumptrack, sprzęt do ćwiczeń na świeżym powietrzu,
- miejsca do organizacji wydarzeń kulturalnych i artystycznych,
- obszary edukacji ekologicznej dla dzieci,
- ławki, hamaki i punkty widokowe z panoramą oceanu.
W parku odbywają się również wydarzenia i zajęcia takie jak koncerty, warsztaty artystyczne, joga oraz festiwale lokalne.
Nie wszyscy byli za
Mimo szerokiego poparcia, część mieszkańców miasta protestowała przeciwko wdrażaniu tego projektu. Ich zdaniem, zamknięcie ruchu samochodowego wzdłuż wybrzeża spowoduje jego wzrost w innych częściach miasta. Niektórzy krytycy wskazywali na potencjalne problemy z ruchem drogowym i bezpieczeństwem na pobliskich ulicach.
Park powstał głównie z powodów związanych z bezpieczeństwem ludzi. Postępująca erozja wybrzeża na tym odcinku byłej autostrady stała się główną przyczyną usunięcia ruchu samochodowego. W zamian władze zaoferowały miejsce rekreacji, wypoczynku i zabawy dla mieszkańców San Francisco oraz turystów odwiedzających miasto.
Upper Great Highway biegnie wzdłuż wspomnianej plaży Ocean Beach, która należy do jednego z najbardziej erodujących odcinków wybrzeża w Kalifornii. W dobie trwającego globalnego ocieplenia fale, przypływy sztormowe i podnoszący się poziom morza cały czas powodowały osuwanie się klifów i utratę piasku z plaży oraz zalewanie jezdni podczas sztormów i przypływów. Przez to często trzeba było ją tymczasowo zamykać, a do tego dochodziły uszkodzenia nawierzchni drogi i kanalizacji burzowej.
Badania geologów i miejskich planistów wykazały, że w ciągu najbliższych dekad poziom morza może wzrosnąć nawet o 1–2 metry. W tym czasie pas drogi byłby kosztowny w utrzymaniu i zabezpieczaniu. Ciągłe inwestowanie w jego ochronę byłoby też niezgodne z przepisami ochrony przyrody.
Dlaczego postawiono na nowe?
Władze miasta San Francisco oraz California Coastal Commission, agencja rządowa stanu Kalifornia, zajmująca się ochroną wybrzeża i zagospodarowaniem przestrzennym w strefie przybrzeżnej, stwierdziły, że utrzymywanie w tym miejscu autostrady „na siłę” naruszałoby naturalne procesy geologiczne i hydrologiczne. Konieczne byłoby wtedy budowanie muru oporowego lub struktur przeciwerozyjnych z betonu, co zagroziłoby poważnym zniszczeniem krajobrazu i ekosystemu plaży Ocean Beach.
Decydenci doszli do wniosku, że zamiast walczyć z przyrodą, rozsądniej jest dostosować się do zmieniających się warunków środowiskowych.
San Francisco Recreation and Parks, miejski urząd odpowiedzialny za zarządzanie parkami i terenami rekreacyjnymi, odegrał kluczową rolę w realizacji tego projektu. Phil Ginsburg, dyrektor generalny, powiedział: – To świetna okazja, aby zintegrować zarówno linię brzegową, jak i okolicę. Musi być równowaga między skłanianiem się ku naturze a skłanianiem się ku temu, jak ludzie korzystają z tej przestrzeni.
W ramach projektu Sunset Dunes część obszaru przeznaczono na rekultywację wydm i naturalnej roślinności, co pomaga stabilizować brzeg. Dzięki wycofaniu ruchu samochodowego zmniejszono presję infrastrukturalną. Stworzono też warunki do wdrażania strategii adaptacyjnych do zmian klimatu.
Departament Planowania San Francisco wyraził się jasno: – Great Highway nie może być bez końca zabezpieczany przed oceanem. To nieodwracalny proces. Naszym obowiązkiem jest stworzenie infrastruktury, która respektuje siły natury – nie je ignoruje.
Transformacja Great Highway w Sunset Dunes to nie tylko zmiana przestrzeni. To przede wszystkim symboliczny zwrot w urbanistyce XXI wieku: od betonu do przyrody, od aut do ludzi.
- Czytaj także: Główna ulica San Francisco stanie się wielkim buspasem
–
Zdjęcie tytułowe:
