Udostępnij

Świat z perspektywy zmian klimatu. Kto emituje najwięcej gazów cieplarnianych?

12.05.2019

Każdy z nas wie, jak wygląda mapa świata. Z łatwością przychodzi nam do głowy obraz przedstawiający kontury kontynentów, najpewniej z zaznaczonymi granicami poszczególnych państw. Jordan Engel pokazuje nam jednak, że na świat możemy spojrzeć również z innych perspektyw – w tym przypadku zmian klimatycznych.

W codziennym życiu wytwory naukowców – o ile nie wzbudzają powszechnych kontrowersji – traktujemy jako gotowe produkty. Także w przypadku map nie podejmujemy na ogół refleksji odnośnie kulisów ich powstawania, czy też funkcjonowania kartografii w ogóle. I nie ma w tym nic dziwnego – wytwory nauki mają nam przecież służyć do realizacji konkretnych, praktycznych zadań. W przypadku map może to być przemierzanie świata, prowadzenie wojny, ale także edukacja dzieci i młodzieży.

Jednak jak pokazuje antropologia nauki Bruno Latoura, mapa nigdy nie jest prostym odzwierciedleniem terytorium. Pomiędzy nimi występuje szereg przekształceń – konkretnych działań kartografów – prowadzących do ujęcia skomplikowanego terenu w postaci uproszczonego ostatecznie obrazu. Poszczególne transformacje (zwane przez Latoura translacjami) zależą z kolei od wielu czynników – m.in. utartych, akceptowanych w kartografii praktyk, wykorzystywanej technologii, a także celów, którym posłużyć ma ostateczna wersja mapy.

Inne spojrzenie na terytorium

Jordan Engel – niezależny kartograf współtworzący portal Decolonial Atlas – pokazuje swoimi pracami, że na świat możemy patrzeć także z perspektywy innej niż zwykle. Nie tylko doświadczeń podróżowania czy podziałów na terytoria kontrolowane w ramach poszczególnych państw.

Wśród wielu jego prac można znaleźć mapy uwzględniające perspektywę lokalnych kultur – niekoniecznie dominujących w ramach organizacji politycznej – a niekiedy także „punkt widzenia” określonych elementów świata przyrody, np. rzek:

„To zdumiewające, że niewielka zmiana perspektywy może sprawić, że kraj, który wydawał nam się [dobrze – S.M.] znany, staje się nie do poznania” – pisze o swojej działalności sam Engel.

Jego prace doskonale pokazują, że niekiedy niepozorne przekształcenie – jak obrócenie kierunku, z którego spoglądamy na teren, nadanie miejscowych nazw czy inne wytyczenie granic – może znacząco wpłynąć na to, jak przez pryzmat mapy będziemy postrzegać przedstawiony na niej teren.

Świat z perspektywy klimatu

Antropogeniczne zmiany klimatu – zdaniem naukowców zajmujących się tym zjawiskiem – to problem niecierpiący zwłoki. Według chociażby ostatniego raportu IPCC, by uchronić nas przed katastrofą, powinniśmy niezwłocznie zredukować emisje gazów cieplarnianych.

Jak wynika z raportu Carbon Majors, przygotowanego już przed dwoma laty, setka firm na świecie odpowiada za ponad 70 proc. globalnych emisji w latach 1988-2015.

Oparta o raport mapa, przygotowana przez Jordana Engela, pozwala spojrzeć na problem emisji geograficznie – i tym samym poszczególne kontynenty (oraz niewątpliwie ich mieszkańców) zobaczyć z perspektywy problemu zmian klimatycznych.

Świat z perspektywy klimatu. Kto emituje najwięcej gazów cieplarnianych
Źródło: Decolonial Atlas; Autor: Jordan Engel; Licencja: Decolonial Media License 0.1

Wyolbrzymiając i pomniejszając terytoria w zależności od wielkości emisji CO2 z ostatnich 30 lat, Engel radykalnie przeobraził obraz świata, do którego jesteśmy przyzwyczajeni. Dodatkowo zamieścił na mapie nazwy największych emitentów, wraz z nazwiskami ich prezesów oraz głównymi siedzibami.

Okazuje się, że odpowiedzialność za zmiany klimatyczne nie jest podzielona ani proporcjonalnie do wielkości terytorium poszczególnych państw, ani liczby zamieszkujących je mieszkańców. Do refleksji pozostawiam pytanie: Co w takim razie mówi nam to o współczesnym świecie?

 

Z mapą w większej rozdzielczości można zapoznać się tutaj.

Źródła: Carbon Majors (raport), Decolonial Atlas, Landscape Magazinebruno-latour.fr

Autor

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.