O cenach energii, pomysłach na obejście weta prezydenta Nawrockiego do ustawy wiatrakowej i pracach nad planem anty-blackoutowym rozmawiamy z Wojciechem Wrochną, wiceministrem energii.
Maciej Fijak, SmogLab.pl: Panie Ministrze, jesteśmy dwa miesiące po rekonstrukcji rządu. Czy cokolwiek się zmieniło po transformacji ministerstwa przemysłu w ministerstwo energii, czy jest to tylko zmiana szyldu?
Wojciech Wrochna, sekretarz stanu w Ministerstwie Energii, pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej: Doszło do istotnych zmian polegających na tym, że Ministerstwo Energii przejęło od Ministerstwa Klimatu i Środowiska [MKiŚ] szereg obszarów, za które teraz odpowiada. Cały Departament Elektroenergetyki, cała energetyka – jest w Ministerstwie Energii – z wyjątkiem odnawialnych źródeł energii. Strategia energetyczna, Krajowy Plan dla Energii i Klimatu, elektromobilność, ciepłownictwo – to są obszary, które teraz są dołączone do obszarów, które funkcjonowały w Ministerstwie Przemysłu.
Jaki jest tego cel? Co ma to zmienić dla obywatela?
Ma to stworzyć synergię i lepsze rozumienie wzajemnych działań podejmowanych przez różne jednostki zajmujące się energetyką. Koordynacja w ramach jednego ministerstwa jest łatwiejsza niż w ramach wielu ministerstw. Celem jest uspójnienie. Celem jest to, czego oczekiwał Premier – żeby odpowiedzialność za energetykę nie była tak rozproszona.
OZE poza Ministerstwem Energii. „W pośredni sposób i tak sprawujemy nad tym kontrolę”
MKiŚ, jak rozumiem, nie chce wam oddać odnawialnych źródeł energii. Czy to jest dla Ministerstwa Energii duże wyzwanie?
Trzeba pamiętać, że tak długo jak strategia energetyczna i kierunki jej wyznaczania pozostają w Ministerstwie Energii, tak w pośredni sposób sprawuje ono kontrolę nad tym, co będzie się działo w tym zakresie w MKiŚ. Działania w zakresie OZE nie będą mogły pozostawać w sprzeczności z tym, co Ministerstwo Energii zaplanuje i wyznaczy, również źródłom odnawialnym. W konsekwencji to, co się dzieje w obszarze OZE jest teraz bardziej działaniem implementacyjnym niż wyznaczającym kierunki rozwoju – dlatego, że energetyką zajmujemy się w Ministerstwie Energii.
Mówił pan podczas 3. Kongresu Energetyki Rozproszonej w Krakowie o aktualizacji KPEiK [Krajowy Plan na Rzecz Energii i Klimatu]. Co to jest i kiedy będzie wdrożone?
KPEiK to jest dokument, do którego przygotowania jesteśmy zobowiązani przez Unię Europejską. To jest tak naprawdę mapa drogowa tego, jak ma się rozwijać polska energetyka, wskazując jednocześnie cele redukcji, cele udziału OZE – po to, żeby Unia mogła zbierać te informacje od każdego państwa członkowskiego i złączyć je we wspólne unijne cele energetyczne i klimatyczne.
W praktyce staje się to mapą kierunkową – gdzie polska energetyka ma zmierzać, udostępniając informacje o tym, co rząd będzie robił w najbliższej perspektywie średnio- i długoterminowej w energetyce.
Wiceminister Energii: chcemy likwidować przyczyny wysokich cen energii
Myślę, że obywatela najbardziej interesuje cena energii i to, żeby ona przynajmniej nie rosła.
Poza mrożeniem, które jest działaniem krótkoterminowym, istotne jest to, żeby likwidować przyczyny wysokich cen energii.
A przyczyną wysokich cen energii jest zbyt mała liczba tanich źródeł energii w systemie. Musimy zmierzać do tego, żeby minimalizować udział źródeł, które są najdroższe. Dzisiaj najdroższymi źródłami są paliwa kopalne. Im więcej będziemy mieć tanich źródeł w systemie, tym tańsza będzie energia.
Musimy jednocześnie pamiętać, że specyfiką tanich źródeł energii, jaką jest energetyka odnawialna, jest to, że często muszą one być zabezpieczane przez inne jednostki wytwórcze. Optymalny miks energetyczny z wysokim udziałem wpływających na cenę energii tanich źródeł – do tego dążymy.
Natomiast to niestety nie są tygodnie czy miesiące, tylko lata. A opóźnienia, które napotykamy, nie pomagają.
Aczkolwiek inwestycje w terenie idą do przodu, powstają nowe wiatraki.
One się pojawiają, natomiast te inwestycje są często realizowane w oparciu o stare przepisy (stare decyzje środowiskowe i pozwolenia na budowę). Przy braku nowych przepisów, w pewnym momencie miejsca na budowę nowych inwestycji będzie zbyt mało. Dojdzie do spowolnienia.
Czy weto prezydenta jakoś obejdziecie w tym zakresie?
To, co możemy robić, to jest re-powering. We wszystkich miejscach, w których wiatraki już powstały, chcemy próbować modyfikować je, instalując większe turbiny. Bez zmiany lokalizacji i nie budując nowych źródeł, otrzymamy większą moc zainstalowaną i w konsekwencji więcej czystej, taniej energii.
Powstaje plan anty-blackoutowy
Podczas konferencji mówił pan o planie na blackout. Proszę więcej o tym powiedzieć.
Tania energia to tylko jeden element. Drugi to bezpieczna energia. Musimy mieć jedno i drugie. Musimy wprowadzić szereg rozwiązań, które wzmocnią to, co już dzisiaj funkcjonuje. Rozwiązania, które zapobiegną temu, co stało się jakiś czas temu np. w Hiszpanii, czyli dużemu blackoutowi. Wprowadzimy też szereg rozwiązań w zakresie cyberbezpieczeństwa, a także wystarczalności generacji czy właśnie zarządzania pracą sieci.
Na jakim etapie jest taka strategia anty-blackoutowa?
Jest opracowany szczegółowy pakiet legislacyjny. Rozwiązania legislacyjne składające się na ten pakiet będą systematycznie, jedno po drugim implementowane. Są już pierwsze wpisy do wykazu prac legislacyjnych. W najbliższym czasie, w cyklicznych odstępach będziemy przedstawiać kolejne rozwiązania legislacyjne i je przyjmować, a następnie implementować.
Rozproszona energia to też kwestia obronności. Także z Ukrainy płynie lekcja, że trudniej jest niwelować te rozproszone źródła energii. Czy o tym też państwo myślą? Z czym byście chcieli realnie zakończyć tą kadencję w 2027 roku?
Energetyka rozproszona, choć nie jest wprost elementem pakietu blackoutowego – jest z nim pośrednio związana. Ważnym obszarem ochrony przed blackout’em jest lepsza wiedza o systemie, która, w konsekwencji, daje większą możliwość budowy źródeł o charakterystyce rozproszonej.
Nad tym m.in. pracujemy. Bezpieczny system elektroenergetyczny, zaimplementowany pakiet antyblackoutowy, odpowiednia wystarczalność mocy, czyli rynek mocy po 2030 roku, a także elektrownia jądrowa i rozwój odnawialnych źródeł energii. Wszystko po to, żeby wyznaczyć jasną ścieżkę do jak najniższych cen energii.
A rzeczy doraźne, jak np. bon ciepłowniczy?
Bon ciepłowniczy i mrożenie cen energii to są doraźne rozwiązania, które są lekiem na wysokie ceny energii. Robimy to po to, żeby ulżyć obywatelom, ale od tego typu rozwiązań należy docelowo odchodzić. Przyszłością są tylko długofalowe rozwiązania w postaci taniego ciepła i tanich cen energii.
W kontekście cen ciepła bardzo ważne jest również odchodzenie od węgla w systemach ciepłowniczych, poprzez m.in. wprowadzanie rozwiązań polegających na łączeniu sektora energii i ciepła oraz ich dwukierunkowej współpracy. Chcemy, żeby było jak najtaniej.
Dziękuję za rozmowę.
–
Zdjęcie tytułowe: Kongres Energetyki Rozproszonej/AGH Kraków
