Kraków jest drugim miastem w Polsce, które postanowiło ograniczyć możliwość wjazdu najstarszych i najbardziej trujących pojazdów. Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące Strefy Czystego Transportu w Krakowie – między innymi mapę, wyjątki i system zgłoszeń pojazdów wyłączonych. Ponadto dowiesz się, jak sprawdzić czy twój pojazd spełnia wymogi SCT. Przypominamy też, w jakim celu strefa jest wprowadzana.
Do krakowskiej Strefy Czystego Transportu (SCT) bez przeszkód wjadą samochody benzynowe (w tym z instalacją LPG), jeśli spełniają normę Euro 4 lub zostały wyprodukowane po 2004 roku. Oznacza to, że po strefie mogą poruszać się samochody benzynowe mające nawet 21 lat.
Samochody z silnikiem diesla muszą spełnić nieco ostrzejsze wymogi (ponieważ zanieczyszczają powietrze proporcjonalnie bardziej niż samochody benzynowe). Dla pojazdów osobowych do 3,5 tony jest to norma Euro 6 lub rok co najmniej 2014, co oznacza, że akceptowane będą diesle maksymalnie 12-letnie.
Jak sprawdzić, czy nasz pojazd spełnia wymogi? Wystarczy wpisać numer rejestracyjny w tym miejscu. W ciągu miesiąca od wprowadzenia systemu z tej opcji skorzystało ponad pół miliona osób.
Chodzi o zdrowie
W jakim celu wprowadza się przepisy? Chodzi o ochronę zdrowia mieszkańców przed trującymi tlenkami azotu. W zdecydowanej większości odpowiadają za nie spaliny samochodowe.
- Czytaj więcej: Tak trują tlenki azotu
– Spaliny samochodowe to toksyczna mieszanka pyłów i gazów, dlatego Strefa Czystego Transportu jest tak istotna dla zdrowia mieszkańców naszego miasta. Badania przeprowadzone w Krakowie pokazały, że emisje transportowe w naszym mieście są zdecydowanie za wysokie i zagrażają zdrowiu mieszkańców – wskazuje Filip Jarmakowski z Krakowskiego Alarmu Smogowego, przypominając badania, które organizacja przeprowadziła w Krakowie 2023 roku.
W żadnej z 44 lokalizacji nie zostały spełnione rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dla stężeń dwutlenku azotu (10 μg/m³), a nowe wymogi unijne (20 μg/m³), obowiązujące od 2030 roku, osiągnięto zaledwie w trzech lokalizacjach.
Badania naukowe wykazały, że zanieczyszczenia komunikacyjne wywołują i zaostrzają przebieg chorób układu oddechowego, takich jak astma i przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Dodatkowo powodują ostre incydenty chorób sercowo-naczyniowych, a także znacząco wpływają na funkcje poznawcze, przyczyniając się do rozwoju zespołów otępiennych u osób starszych oraz do pogorszenia koncentracji i uczenia się dzieci i młodzieży.
Zła jakość powietrza w miastach ma szczególnie szkodliwy wpływ na zdrowie dzieci, kobiet w ciąży, osób starszych i z chorobami przewlekłymi. W przypadku emisji spalin samochodowych szczególnie narażone są małe dzieci, które z powodu niskiego wzrostu łatwiej – w porównaniu z dorosłymi – inhalują zanieczyszczenia pochodzące z rur wydechowych pojazdów i zdecydowanie gorzej metabolizują oraz eliminują ich składniki z powodu nie w pełni wykształconego układu odpornościowego.
SCT w Krakowie – kto jest wyłączony z przepisów?
Ważna informacja dla mieszkańców Krakowa jest taka, że są dożywotnio zwolnieni z przepisów strefy, pod trzema warunkami, które należy spełniać łącznie:
- Należy płacić podatki w Krakowie;
- Trzeba być zameldowanym na terenie miasta;
- Samochód musi być zakupiony przed 26 czerwca 2025 roku.
Władze miasta szacują, że po Krakowie porusza się ok. 500 tys. samochodów należących do mieszkańców. Około 80 proc. z nich spełnia wymogi strefy – ich właściciele nie muszą podejmować żadnych działań.
Ponadto z przepisów wyłączone są osoby z niepełnosprawnością (o ile posiadają ważną kartę parkingową UE dla osoby z niepełnosprawnościami) i pacjenci korzystający ze specjalistycznych świadczeń medycznych, którzy powinni zgłosić zamiar skorzystania z placówki w tym miejscu. Co ważne – dojazd do Szpitalnego Oddziału Ratunkowego w związku z zagrożeniem życia nie wymaga zgłoszenia w systemie.
Uchwałodawca przewidział zwolnienia także dla pojazdów wpisanych do rejestru zabytków oraz dla pojazdów specjalnych (m.in. kampery i foodtrucki).
Mapa SCT w Krakowie. Na jakim obszarze obowiązuje strefa?
Obszar strefy obejmuje zdecydowaną większość zurbanizowanego obszaru miasta (prawie 60 proc.). Spośród największych obszarów wyłączone zostały te leżące poza czwartą obwodnicą miasta – Nowa Huta oraz Swoszowice.
O wjeździe na teren strefy informują znaki D-54 (zielony samochód na białym tle oraz napis „strefa”).
Trzy lata okresu przejściowego. Jak opłacić wjazd do Strefy Czystego Transportu w Krakowie?
Osoby spoza Krakowa, posiadające pojazdy niespełniające wymogów SCT przez pierwsze trzy lata mogą poruszać się swoim pojazdem, po uiszczeniu opłaty. Kwoty wyglądają następująco:
- Opłata godzinowa – jeśli potrzebujesz wjechać do Krakowa sporadycznie, zapłacisz 2,50 zł za godzinę;
- Opłata dzienna – w roku 2026 gdy wniesiesz opłatę za dwie godziny z rzędu będzie to równoznaczne z dopuszczeniem auta do poruszania się po SCT do końca danego dnia. W roku 2027 taka opłata dzienna będzie wynosiła 15 zł (opłata za 6 godzin z rzędu);
- Abonament miesięczny – dla osób regularnie dojeżdżających do pracy:
- 2026 rok: 100 zł miesięcznie,
- 2027 rok: 250 zł miesięcznie,
- 2028 rok: 500 zł miesięcznie.
Po 31 grudnia 2028 roku możliwość wykupienia opłat za wjazd przestanie obowiązywać i do strefy będą mogły wjeżdżać z zewnątrz wyłącznie pojazdy spełniające normy emisji (jeśli nie podlegają wcześniej wspomnianym zwolnieniom, np. dla pojazdów specjalnych itp.) – informuje urząd.
Opłaty można dokonać na kilka sposobów. Najprościej zrobić to online w tym miejscu lub przez aplikację mKraków. Prezydent Krakowa zapowiedział, że całość środków pozyskanych z SCT będzie przekazywana na inwestycje dotyczące aglomeracji krakowskiej.
- Czytaj także: Prezydent Krakowa: wpływy z SCT wrócą do obwarzanka. Celem likwidacja 10 tys. nielegalnych kopciuchów
Strefomaty w Krakowie. W tych miejscach opłacisz wjazd do SCT
Dla osób, które nie chcą korzystać z opcji wnoszenia opłaty online przewidziano dziewięć stacjonarnych urządzeń do wnoszenia opłaty. Ponadto zapłacić można w kasach Zarządu Dróg Miasta Krakowa – przy ul. Centralnej i ul. Reymonta.
Strefomaty znajdują się w następujących lokalizacjach (stacje BP):
- BP 230 „Solanka” – Wieliczka, ul. Krakowska
- BP 306 „Mirowska” – Kraków, ul. Mirowska
- BP 319 „Jasnogórska” – Modlnica, ul. Częstochowska
- BP 573 „Lajkonik” – Kraków, ul. Zakopiańska
- BP 576 „Rękawka” – Kraków, ul. Pasternik
- BP 820 „Kocmyrzowska” – Kraków, ul. Kocmyrzowska
- BP 849 „Bibice” – Bibice, ul. Na Czekaj
- BP 873 „Meksyk” – Kraków, ul. Nadbrzezie
- BP 882 „Skawina” – Skawina, ul. Krakowska.
Jak będzie wyglądała kontrola? Policja, Straż Miejska a docelowo system jak z fotoradarów
Wjazdu do Strefy Czystego Transportu pilnuje około 200 kamer. System ma być rozwijany w 2026 roku i docelowo liczyć około trzysta urządzeń.
Kontrola polega na automatycznym sprawdzeniu każdej rejestracji pojazdu wjeżdżającego do obszaru strefy w Centralnej Ewidencji Pojazdów. Na początku funkcjonowania strefy wybrane samochody, które nie spełniają wymogów i nie dokonały opłaty, będą zatrzymywane przez dedykowane patrole krakowskiej Straży Miejskiej. Zgodność z przepisami strefy będzie kontrolować także Policja podczas swoich kontroli.
Ponadto trwają prace nad w pełni automatycznym systemem kontroli i wystawiania mandatów (na wzór systemu z fotoradarów). Aby pełna automatyzacja weszła w życie potrzebna jest zmiana na szczeblu centralnych. Według informacji SmogLabu trwają prace nad jej wprowadzeniem.
Pod koniec grudnia 2025 roku zapytaliśmy w ZDMK o stan przygotowań do wprowadzenia strefy. – Gdy idzie o rzeczy które są już gotowe i działają to elektroniczny system sprawdzania oraz zgłaszania wniosków o wyłączenie pojazdu z SCT. Działają także punkty dla osób które z różnych powodów wolą zgłosić swój pojazd analogowo. Zamontowano kilkanaście strefomatów na wybranych stacjach benzynowych przy wjazdach do miasta – komentuje rzecznik ZDMK Krzysztof Wojdowski, zapytany przez SmogLab.
Wojdowski dodaje, że „trwa montaż około 40 kamer które wzmocnią 150 już działających. W najbliższych miesiącach będzie zamontowanych kilkadziesiąt kolejnych kamer tak żeby w cały mieście było w sumie 300 kamer”. – Odbyły się szkolenia z zasad funkcjonowania SCT dla Policjantów który przy okazji swoich kontroli będą mogli sprawdzić legalność poruszania sie pojazdu po SCT. Straż Miejska wyszkoliła kilka patroli dedykowanych kontroli SCT – wylicza rzecznik jednostki odpowiedzialnej za SCT.
Na dzień 22 grudnia 2025 roku wniosków o wyłączenie z SCT z tytułu mieszkańca Krakowa płacącego podatki było 25 tysięcy, z czego rozpatrzonych była niemal połowa.
Nieco zamieszania pojawiło się z naklejkami. O to również zapytaliśmy w urzędzie.
– Naklejki nie są wymagane, można o nie zawnioskować, ale nie trzeba – przekonują w ZDMK. Jej koszt to 5 złotych.
W Europie już ponad 320 stref czystego transportu. Będzie ich pół tysiąca
Obecnie w Unii Europejskiej funkcjonuje ponad 320 Stref Czystego Transportu, do roku 2030 powstanie ich ponad 500. W Polsce na razie dwa miasta przyjęły uchwały o utworzeniu Strefy Czystego Transportu: Warszawa i Kraków. W Warszawie SCT funkcjonuje od 1 lipca 2024 roku. Prace nad SCT rozpoczęły również Katowice oraz Szczecin.
Katowice w grudniu 2025 przyjęły uchwałę rozpoczynającą pracę nad Strefą Czystego Transportu. W Szczecinie natomiast prowadzone są konsultacje społeczne Strefy Czystego Transportu, które potrwają do 5 stycznia 2026 r.
Doświadczenia miast zagranicznych pokazują, że SCT ma realny wpływ na obniżenie stężeń zanieczyszczeń transportowych. W Brukseli po wprowadzeniu SCT emisje NO₂ i pyłów spadły o około 30 proc., a cząstek sadzy (black carbon) nawet o 60 proc. Stężenie NO₂ na głównych drogach spadło do 40 proc. – przypomina Krakowski Alarm Smogowy.
Szukasz więcej informacji? Przydatne adresy i numery
Szczegółowe informacje dotyczące zasad funkcjonowania Strefy Czystego Transportu, zwolnień oraz sposobów załatwiania spraw dostępne są na stronie intenetowej sct.krakow.pl oraz za pośrednictwem Krakowskiego Centrum Kontaktu – nr tel. 12 616 55 55.
