Udostępnij

Międzynarodowy Fundusz Walutowy o podatku węglowym: najpotężniejszy sposób na kryzys klimatyczny. Musi być jednak znacznie wyższy

18.10.2019

Międzynarodowy Fundusz Walutowy opublikował przed paroma dniami raport, w którym ocenia skuteczność globalnych zmagań z kryzysem klimatycznym. Główna teza raportu brzmi, że „najpotężniejszym i najbardziej efektywnym” sposobem przeciwdziałania zmianom klimatycznym jest podatek od emisji dwutlenku węgla, zwany węglowym. Zdaniem MFW musi on być jednak znacznie wyższy niż obecnie, by świat mógł zrealizować zobowiązania zawarte w tzw. porozumieniu paryskim. Kwestią otwartą pozostaje natomiast to, kto i w jakim stopniu faktycznie miałby zapłacić za transformację energetyczną: bogaci czy biedni.

W raporcie Międzynarodowego Funduszu Walutowego podatek węglowy określono mianem „najpotężniejszego i najbardziej efektywnego” sposobu na globalną walkę ze zmianami klimatycznymi, dla których najistotniejsze jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, w tym CO2. Zdaniem MFW to polityka fiskalna stanowi kluczowe narzędzie, by zniechęcać do emisji dwutlenku węgla i tym samym zachęcać do inwestowania w alternatywy.

Autorzy raportu podkreślają jednak, że by zrealizować tak ambitny cel, jak ograniczenie wzrostu średnich temperatur poniżej 2 stopni (w odniesieniu do czasów sprzed rewolucji przemysłowej), podatki węglowe w dzisiejszej formie, wprowadzone w poszczególnych krajach i wspólnotach, nie wystarczą. Według MFW konieczne jest stopniowe podnoszenie wysokości podatku – tak, by do 2030 roku wynosił on 75 dolarów amerykańskich za tonę emisji CO2. Co warto podkreślić, dziś podatek węglowy obowiązuje tylko w niektórych państwach i wynosi on znacznie mniej: średnio 2 dolary.

Nie obeszłoby się bez kosztów

Idea podatku węglowego nie jest wybitnie skomplikowana: podatek płacony przez przedsiębiorstwa emitujące dwutlenek węgla miałby je zmusić do transformacji w stronę rozwiązań bardziej przyjaznych klimatowi, a tym samym bardziej opłacalnych ze względu na brak opodatkowania podatkiem węglowym.

Międzynarodowy Fundusz Walutowy nie ukrywa jednak, że spodziewany efekt nie nastąpiłby od razu oraz że miałby swoją cenę. Najpierw nastąpi wzrost cen opodatkowanych dóbr: paliw kopalnych oraz ich pochodnych, w tym m.in. energii elektrycznej. Według zawartych w raporcie wyliczeń rachunki za energię elektryczną wzrosłyby (na całym świecie) średnio o 43 procent. Zastrzegają jednak, że podwyżka cen byłaby wyższa w przypadku państw opierających energetykę na węglu (tak jak Polska), a niższa w przypadku innych, już dziś zorientowanych proklimatycznie.

Jeśli chodzi o ceny samych paliw kopalnych, można byłoby spodziewać się następujących (średnich) wzrostów cen: węgla o 200 proc., gazu ziemnego o 70 proc., natomiast paliw o między 5 a 15 procent.

Kto zapłaciłby najwięcej?

Z raportu wynika więc jasno, że nie ma transformacji – a więc i ratowania klimatu – bez kosztów finansowych. Komentatorzy zwracają jednak uwagę, że kwestią otwartą pozostaje kwestia tego, w jakim stopniu koszty te miałyby być podzielone pomiędzy biznes i klientów, którzy za transformację płaciliby w wyższych cenach i rachunkach.

Krytycznie nastawiona do propozycji MFW jest na przykład Kate Aronoff, dziennikarka komentująca raport dla brytyjskiego „Guardiana”. Zwraca ona uwagę na przykład Francji, gdzie podatek dotyczący paliw wywołał społeczne poruszenie w postaci ruchu „żółtych kamizelek”. Podkreśla przy tym, że powody „oburzenia” nie są niczym dziwnym: bogatym (w domyśle korporacjom) łatwiej dostosować się do zmieniających się warunków niż pozostałym, „zwykłym” obywatelom. Taka opinia nie dziwi: szczególnie, że to w większym stopniu od firm zależy, jaką część kosztów przerzucą na swoich klientów, a także pracowników.

Oczywiście w grę wchodzą tutaj mechanizmy rynkowe, a nie jedynie ich arbitralne ustalenia, dlatego trudno dziwić się i przedsiębiorstwom, które zapewne próbowałyby minimalizować straty. Dlatego więc warto spojrzeć i na drugą stronę medalu, czyli to, co z pieniędzmi pochodzącymi z podatku miałoby się stać dalej. Czyli mówiąc kolokwialnie, co zrobiłoby z nimi państwo. Autorzy raportu MFW zwracają zatem uwagę, że środki zebrane z podatku mogłyby zostać wykorzystane do złagodzenia skutków transformacji, ponoszonych przez obywateli: na przykład poprzez ograniczanie skutków zwolnień, które mogłyby się pojawić w związku z cięciami budżetowymi w przedsiębiorstwach.

 

Z całością raportu MFW (w języku angielskim) można zapoznać się tutaj.

Zdjęcie: Shutterstock/RomanR

Autor

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.