Udostępnij

Rok oddychania jak wypalenie 8000 papierosów. Skąd się bierze smog w małych miastach? [FILM]

01.02.2021

Pszczyna szczyci się pięknym zamkiem czy zagrodą żubrów. Nowy Targ otaczają malowniczo Tatry i Gorce. Zabierzów to skarbnica jurajskich skał. Niestety, piękno polskich mniejszych miejscowości, które mogliśmy podziwiać z kamerą jesienią, chwilę później zniknęło w szarej, duszącej mgle. Bohaterowie naszego filmu odpowiadają na pytanie: skąd się bierze smog w małym mieście?

Pszczyna, Nowy Targ i Zabierzów znajdują się w czołówce najbardziej zanieczyszczonych miejscowości w Polsce. Liczba dni w 2019 roku, kiedy dziennie normy stężenia pyłu PM10 zostały przekroczone, sięga tam od 80 do nawet 100 dni w roku. Takich dni nie powinno być więcej niż 35. 

Skąd się bierze smog? Obejrzyj film!

Smog w małym mieście?

Lokalni aktywiści, z którymi rozmawiamy w filmie, od lat próbują zmieniać tę rzeczywistość, uświadamiając mieszkańców, że głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest niska emisja. Według badań Polskiego Instytutu Ekonomicznego, dwóch na trzech Polaków nie zdaje sobie z tego sprawy.

Czytaj także: Fioletowa plama na mapie Europy

– Ten nieszczęsny benzoalfapiren, który jest w powietrzu, można przeliczyć na papierosy. Rocznie nowotarżanin wypala 8000 papierosów.  Wydaje mi się, że w Nowym Targu wciąż próbujemy to zrzucić na przemysł, na diesle, na stare samochody, ale jest już grupa mieszkańców, która zdaje sobie sprawę z tego, że to jesteśmy my sami, którzy wybieramy takie, a nie inne źródło ogrzewania – ocenia Magdalena Cygan z Nowotarskiego Alarmu Smogowego.

O tym, jak złe jest powietrze w tych miejscach, mówią nie tylko rankingi, a przede wszystkim codzienność ich mieszkańców. – Nie ma już ludzi biegających, jeżdżących na rolkach. Wieczorem, po południu już nikt nie spaceruje, a przynajmniej nie spacerują ci, którzy mają jakąkolwiek świadomość wpływu smogu na nasze zdrowie – opowiada Katarzyna Kilmek-Adamczyk z inicjatywy Nie Dokarmiaj Smoga w Pszczynie, gdzie mieszkańcy przez niemal jedną trzecią roku oddychają silnie zanieczyszczonym powietrzem.

Skąd się bierze smog? Polska liderem w ogrzewaniu węglem

Z całego węgla spalanego na terenie Unii Europejskiej w gospodarstwach domowych, w Polsce spalanych jest 84 procent. Jeśli więc zastanawiamy się, dlaczego akurat u nas jest takie złe powietrze, to właśnie tu tkwi odpowiedź. Cierpi na tym nie tylko środowisko, ale zdrowie nas samych.

– Ten problem widzi wielu młodszych mieszkańców naszej gminy, którzy mają dzieci, bo widzą jak nabawiają się alergii, czy astmy – zauważa Monika Wojtaszek-Dziadusz z Zabierzowskiego Alarmu Smogowego. 

W 2018 roku ruszył rządowy Program Czyste Powietrze (PCZP). Premier zapowiedział likwidację trzech milionów “kopciuchów” i wydatkowanie 103 mld zł na ocieplenie domów i wymianę kotłów rozłożone na 10 lat. Niestety, tempo wymiany kotłów jest zbyt wolne. Przez dwa lata funkcjonowania programu złożono zaledwie 177 tysięcy wniosków i podpisano 146 tysięcy umów na dopłaty. Porównując to z planem wymiany 300 tys. kotłów rocznie, widać, że PCZP działa zdecydowanie zbyt wolno.

__

Zdjęcie: Martyna Taras

Film Skąd się bierze smog? powstał dzięki środkom Clean Air Fund

Autor

Karolina Gawlik

Dziennikarka i pieśniarka, opiekunka projektu Mantra Ziemia łączącego świadomą sztukę i głęboką ekologię. Publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach najchętniej opowiada o prawdzie ludzkiego serca oraz naturze jako podmiocie. Autorka dokumentu „Świat do naprawy”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.