Badanie naukowców z Uniwersytetu Sorbońskiego (Sorbonne Université) we Francji pokazuje, że wiele kremów przeciwsłonecznych z filtrem zawiera potencjalnie niebezpieczny związek. Chodzi o powszechnie stosowany składnik kremów przeciwsłonecznych: oktokrylen. Naukowcy wykazali, że z biegiem czasu składnik ten ulega degradacji wytwarzając rakotwórczy benzofenon. Czy kremy z tym składnikiem zostaną zakazane?
Rakotwórczy mutagen
Z artykułu opublikowanego w 2021 roku w czasopiśmie Chemical Research in Toxicology dowiadujemy się, że benzofenon jest mutagenem, czynnikiem rakotwórczym i zaburzającym gospodarkę hormonalną. W Stanach Zjednoczonych zakazano wymienionego powyżej składnika w produktach spożywczych. Stanowe prawo w Kalifornii nie dopuszcza jego obecności w żadnym stężeniu i w żadnej ilości w produktach higieny osobistej. Dotyczy to również kremów przeciwsłonecznych. Badanie miało za cel ustalić, czy benzofenon był obecny w testowanych produktach przeciwsłonecznych, czy stężenie benzofenonu w produkcie wzrastało w czasie oraz czy to właśnie rozkład oktokrylenu był źródłem zanieczyszczenia benzofenonem.
Przebieg badania
Stężenie benzofenonu oznaczono w dziewięciu produktach przeciwsłonecznych z Unii Europejskiej i ośmiu ze Stanów Zjednoczonych. Zaraz po zakupie szesnaście z produktów zawierających oktokrylen miało średnie stężenie 39 mg/kg benzofenonu, wahające się od 6 mg/kg do 186 mg/kg. Benzofenonu nie wykryto natomiast w produktach, które nie zawierały oktokrylenu. Badane produkty poddano testom stabilności czyli przyspieszonemu procesowi starzenia się pod wpływem m.in. światła i temperatury (ang. accelerated stability method). 16 kosmetyków zawierających oktokrylen miało średnie stężenie 75 mg/kg, w zakresie od 9,8 mg/kg do 435 mg/kg. Benzofenon nie był wykrywalny w produkcie, który nie zawierał oktokrylenu.
Czy to niebezpieczne?
Do 70% benzofenonu z produktów przeciwsłonecznych może wchłaniać się przez skórę. Z opublikowanego badania dowiadujemy się m.in., że Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków ustaliła zerową tolerancję na benzofenon jako dodatek do żywności. W Stanach Zjednoczonych w 2019 roku było 2999 produktów przeciwsłonecznych zawierających oktokrylen. Bezpieczeństwo oktokrylenu jako generatora benzofenonu w kremach przeciwsłonecznych lub innych produktach konsumenckich powinno zostać szybko sprawdzone przez agencje regulacyjne – można przeczytać w podsumowaniu naukowców.
UE bada sprawę
W trybie priorytetowego pytania parlamentarnego Annika Bruna, francuska posłanka do Europarlamentu, zwraca się do Komisji Europejskiej o planowane dalsze kroki związane z wynikami badań. Europarlamentarzystka pyta również, czy Komisja zamierza ostrzec państwa członkowskie i producentów o niebezpieczeństwie wykrytym w badaniu. Chce się także dowiedzieć, czy istnieje możliwość wstrzymania sprzedaży produktów zawierających szkodliwe składniki. Ostatnim zagadnieniem jest to, czy Komisja pociągnie producentów do odpowiedzialności w związku z niebezpieczeństwem. Miesiąc później Komisja odpowiedziała, że aktualnie oktokrylen jest dozwolonym filtrem UV w maksymalnym stężeniu 10%. Z kolei stosowanie benzofenonu bezpośrednio nie jest dozwolone. Komisja opracowała w 2019 roku wykaz potencjalnych substancji zaburzających funkcjonowanie układu hormonalnego. Zarówno oktokrylen, jak i benzofenon znalazły się wśród substancji, które miały zostać poddane analizie priorytetowo. Oktokrylen jest aktualnie na etapie oceny ryzyka przez Komitet Naukowy UE ds. Bezpieczeństwa Konsumentów (SCCS), który składa się z niezależnych naukowców. Ostateczna opinia* ma być udostępniona państwom członkowskim.
*Do przedstawicieli UE wysłaliśmy pytania dotyczące ostatecznej opinii i przewidywanej daty publikacji dokumentu. Na odpowiedź czekamy.
Pełna treść badania: https://www.sorbonne-universite.fr/en/news/study-shows-many-sunscreens-contain-carcinogenic-compound
Zdjęcie tytułowe: Ahmet Misirligul/shutterstock.com
