Od 15 maja można składać wnioski do programu „Czyste Powietrze 2.0”, finansującego wymiany pieców starej generacji. Choć ruszył w 2018 roku, wciąż pozostało wiele „kopciuchów” do usunięcia. Teraz, dzięki wprowadzonym zmianom, wymiany pieców mają być szybsze i łatwiejsze do załatwienia.
O zmiany w Czystym Powietrzu od początku zabiegał Polski Alarm Smogowy. W listach do rządzących aktywiści apelowali m.in. o uproszczenie wniosków, skrócenie czasu oczekiwania na ich rozpatrzenie, włączenie do sieci dystrybucji banków, gmin i zakładów energetycznych.
W marcu 2020 NFOŚiGW i resort klimatu oficjalnie poinformowały o zmianach w programie (pisaliśmy o tym TUTAJ). „Czyste Powietrze 2.0.” ma być prostsze, szybsze i mniej skomplikowane.
Wniosek w 15 minut
Co się zmieni w programie?
Część dokumentów zastąpią oświadczenia, wniosek będzie można złożyć przez internet. Ma być mniej biurokracji, a wypełnianie dokumentów nie powinno zajmować dłużej niż 15 minut.
– Przeprowadziliśmy szerokie konsultacje formularzy, dzięki którym dostaliśmy wiele komentarzy dotyczących ich intuicyjności. Przyczyniły się do dalszego uproszczenia i „uprzyjaźnienia” procedury ubiegania się o dotacje – Piotr Woźny, prezes NFOŚiGW.
Czas rozpatrywania wniosków skróci się z 90 dni roboczych do 30.
Do dystrybucji programu włączono banki. Wniosek o dotację i pożyczkę będzie można złożyć w “jednym okienku”. Fundusz ochorny środowiska będzie miał 14 dni na rozpatrzenie wniosku złożonego przez bank.
Dlaczego do tej pory akceptacja wniosków trwała tak długo? Jak tłumaczy Piotr Woźny, powolne tempo rozpatrywania wniosków wynikało z tego, że wysokość dofinansowania zależy od dochodów gospodarstwa domowego, które stara się o wymianę pieca. Urzędnikom z wojewódzkich funduszy ochrony środowiska dużo czasu zajmowało weryfikowanie zarobków, niezbędne do przyznania właściwej dotacji.
– W nowej edycji programu postanowiliśmy to zmienić – dodaje Woźny.
O dotacje będą mogły się starać także osoby, które już wymieniły źródła ciepła. Z programu będą mogli skorzystać ci, którzy już rozpoczęli swoje inwestycje. Za założenie w domu pompy ciepła albo fotowoltaiki przewidziane są bonusy.
Nadal będzie można skorzystać z ulgi podatkowej. Te osoby, które zainwestują w najmniej emisyjne technologie, mogą liczyć więc na ponad 50% wsparcie z dotacji i ulgi podatkowej.
Dużą zmianą jest także możliwość połączenia dotacji z programem Mój Prąd oraz włączenie gmin w proces wymiany pieców.
Trzy filary programu Czyste Powietrze
– Jednym z najważniejszych zadań, jakie mieliśmy do wykonania przy zmianie programu Czyste Powietrze, było stworzenie solidnych fundamentów współpracy pomiędzy administracją rządową a gminami w zwalczaniu niskiej emisji – mówi Piotr Woźny, prezes NFOŚiGW.
NFOŚiGW zapowiada, że w nowej wersji Czystego Powietrza wprowadzi „trzy filary finansowania”.
Pierwszy z nich to podstawowy poziom dofinansowania przeznaczony dla wnioskodawców, których roczny dochód nie przekracza 100 tysięcy złotych, a jednocześnie ich sytuacja dochodowa nie uprawnia do dużego wsparcia ze środków publicznych.
– Te osoby składają wnioski o dofinansowanie z Czystego Powietrza samodzielnie. Wysokość ich rocznego dochodu deklarowana jest w oświadczeniach, co znacząco redukuje liczbę załączników do wniosku – tłumaczy Woźny.
Drugi „filar” to podwyższony poziom dotacji – do 60 proc. wartości inwestycji w wymianę przestarzałego pieca i ocieplenie domu. Ma przysługiwać tym gospodarstwom, w których przeciętny miesięczny dochód na jednego członka nie przekracza kwoty 1400 zł (w gospodarstwie wieloosobowym) albo 1960 zł (w jednoosobowym). Żeby dostać taką podwyższoną dotację, trzeba będzie dostać zaświadczenie o dochodzie w swoim urzędzie gminy. Gminy za pomoc w tym zakresie dostaną 100 zł od każdego beneficjenta.
Trzeci „filar” to dotacja z programu STOPSMOG, zapewniająca między 90 a 100 proc. wartości inwestycji i przysługująca najbardziej potrzebującym osobom. Gmina, która chce pomóc mieszkańcom w wymianie pieców, może dostać rządową dotację. Ta finansuje „70 proc. kosztów przedsięwzięć w zakresie wymiany przestarzałych kotłów oraz ocieplenia domów najmniej zamożnym mieszkańcom”.
Gminne programy mogą się łączyć z Czystym Powietrzem
„Czyste Powietrze 2.0.” zakłada także, że rządowe dofinansowanie będzie można łączyć z gminnymi programami ograniczania niskiej emisji. Wnioskował o to m.in. Gierałtowicki Alarm Smogowy i niektóre gminy – w tym śląskie Żory, które podobne rozwiązanie wprowadziły już jakiś czas temu. Mieszkańcy, którzy spełniają kryteria umożliwiające uzyskanie dotacji z Czystego Powietrza, składają taki wniosek. Jednocześnie dostają dofinansowanie od gminy pomniejszone o kwotę, jaką dostaną z rządowego programu. Tym samym wymiana pieca nie jest kosztowna, a proces przyznawania dotacji jest uproszczony.
– Będziemy namawiać wszystkie samorządy zainteresowane tworzeniem własnych lokalnych programów ograniczania niskiej emisji, aby aktywnie wchodziły w program STOPSMOG. Zachęcamy również, żeby gminy na wzór Żor, w swoich programach referowały do środków, które ich mieszkańcy mogą pozyskać z programu Czyste Powietrze – podkreśla Piotr Woźny. Jak dodaje, ani sam rząd, ani same samorządy nie rozwiążą problemu smogu. – Dla zapewnienia obywatelom Polski czystego powietrza konieczna jest ich bardzo ścisła współpraca – zaznacza.
Wnioski od 15 maja
Polski Alarm Smogowy wielokrotnie zwracał uwagę na zbyt powolne tempo wymian kotłów. Po roku działania programu Czyste Powietrze zrealizowano mniej niż 1% założonego celu. Jest nim wymiana 3 milionów kopcących kotłów. W 2020 roku likwidacje starych pieców wcale nie przyspieszyły. Do 24 kwietnia 2020 złożono 131 tys. wniosków na łączną kwotę 2,8 mld zł. Tymczasem, zgodnie z planami rządu powinniśmy już osiągnąć poziom dopłat sięgający 18 mld zł.
-Najnowsze zmiany w programie Czyste Powietrze witamy z dużym zadowoleniem – mówi Andrzej Guła, lider PAS. – Pojawia się wreszcie nadzieja na przyspieszenie procesu ocieplenia domów jednorodzinnych połączona z wymianą źródła ciepła – dodaje.
Wszystkie niezbędne informacje na temat Czystego Powietrza można znaleźć na stronie www.czystepowietrze.gov.pl. Wnioski do programu po zmianach można składać od piątku, 15 maja.
Zdjęcie: whitelook/Shutterstock
