Udostępnij

Dezinformacja, pseudonauka i polaryzacja. Wiatraki na celowniku Rosjan

30.05.2025

Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej przestrzega przed rosyjską dezinformacją w sieci. Kluczowa dla naszego bezpieczeństwa energetycznego transformacja – będąca na przekór interesom Rosji – znajduje się pod stałym ostrzałem internetowych trolli. Cierpi na tym również autorytet nauki. Jaki przekaz się nam serwuje i co możemy z tym zrobić?

Unia Europejska jeszcze przed rosyjską agresją na Ukrainę zaplanowała odejście od paliw kopalnych, celując w technologie nisko- i zeroemisyjne. Po wydarzeniach na wschodzie kontynentu – i nałożeniu licznych ograniczeń w handlu z Rosją – doszły do tego kwestie związane z bezpieczeństwem energetycznym UE. Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej (PSEW) alarmuje, że OZE znajdują się pod ostrzałem trolli powiązanych z rosyjską propagandą. 

Przytacza przy tym wyliczenia, według których w latach 2022-2024 rosyjska propaganda odpowiadała za większość wpisów na temat energii i klimatu w mediach społecznościowych. O jakich przykładach dezinformacji mowa? I jakie mity najczęściej się pojawiają? O to zapytaliśmy w Polskim Stowarzyszeniu Energetyki Wiatrowej. – Dezinformacja wokół odnawialnych źródeł energii, w tym szczególnie energetyki wiatrowej, sprawia, że do debaty publicznej wracają stare, dawno obalone mity, które nie mają nic wspólnego z nauką ani potwierdzonymi faktami – mówi w udzielonym nam komentarzu Małgorzata Żmijewska-Kukiełka z PSEW. 

– W przestrzeni medialnej i w internecie coraz częściej pojawiają się fałszywe narracje. Sugerują one m.in. że turbiny wiatrowe powodują choroby, emitują więcej CO₂ w całym cyklu życia niż oszczędzają, a ich obecność rzekomo obniża wartość okolicznych nieruchomości – zwraca uwagę.

Zagrożenie pożarowe, eksplozje czy szkodliwość dla ptaków. OZE na celowniku dezinformacji

– Powiela się również tezy o rzekomym zagrożeniu pożarowym, eksplozjach czy masowym wpływie na populacje ptaków. Mimo tego, że nowoczesne farmy wiatrowe podlegają surowym analizom środowiskowym i są objęte wysokimi standardami bezpieczeństwa. W rzeczywistości to właśnie energia wiatrowa ma jeden z najniższych wskaźników emisji CO₂ na jednostkę wytwarzanej energii. Społeczności, które współpracują z inwestorami i od lat żyją w sąsiedztwie turbin, najczęściej wykazują wysoki poziom akceptacji i zadowolenia z obecności OZE. Niebezpieczne jest to, że wiele z tych fałszywych przekazów przyjmuje formę pseudonaukowych opracowań, emocjonalnych wpisów lub zmanipulowanych materiałów wizualnych, które bardzo łatwo zyskują viralowy zasięg w mediach społecznościowych – mówi SmogLabowi Żmijewska-Kukiełka. 

Fałszywe informacje na temat OZE stają się o tyle problematyczne, że dziś zagrażają one nie tylko wysiłkom na rzecz powstrzymania katastrofy klimatycznej. To również problem z dziedziny bezpieczeństwa.

– Dezinformacja staje się narzędziem wpływu, które podważa zaufanie do transformacji energetycznej, polaryzuje lokalne społeczności i może spowalniać rozwój inwestycji strategicznych dla bezpieczeństwa energetycznego Polski. W czasach geopolitycznej niestabilności i walki o uniezależnienie się od paliw kopalnych, przeciwdziałanie tym fałszywym narracjom i opieranie decyzji na rzetelnej wiedzy staje się obowiązkiem. Nie tylko ekspertów i mediów, ale całego odpowiedzialnego społeczeństwa – podkreśla.

Dezinformacja vs. niezależność energetyczna Polski

Dlaczego jednak dezinformacja w tym zakresie jest szkodliwa? I jak można jej przeciwdziałać? – W erze cyfrowej dezinformacja stała się jednym z najpoważniejszych wyzwań dla społeczeństw na całym świecie. Dane są alarmujące. Aż 84 proc. Polaków zetknęło się z fałszywymi informacjami, a 91 proc. badanych uznało przynajmniej jedną z nich za prawdziwą. Niestety, tego typu nieprawdziwe informacje wykorzystuje się do wzbudzania niepokoju społecznego i blokowania nowych inwestycji, które mają pomóc we wzmocnieniu polskiej niezależności energetycznej. W kontekście transformacji energetycznej i walki ze zmianami klimatycznymi, budowanie społecznego poparcia dla nowych źródeł energii staje się kluczowe – podkreśla Żmijewska-Kukiełka w udzielonym nam komentarzu.

 – Skuteczne przeciwdziałanie dezinformacji w obszarze energetyki i OZE wymaga przede wszystkim konsekwentnego upowszechniania rzetelnej wiedzy i faktów, które obalają krążące mity. Kluczowa rzecz to edukacja, zarówno formalna, jak i społeczna. Oparta na prostych, zrozumiałych materiałach: tłumaczących, jak działają instalacje OZE i jakie są ich realne korzyści. Niezwykle ważna jest też transparentność inwestycji: otwarty dialog z mieszkańcami, dostęp do informacji, konsultacje i obecność ekspertów budują zaufanie i zmniejszają podatność społeczności lokalnych na manipulacje – mówi nam Żmijewska-Kukiełka z PSEW. 

To jednak nie wszystko. – Równie istotne jest szybkie reagowanie na fałszywe treści w mediach i internecie: rzeczowo, spokojnie, z powołaniem na wiarygodne źródła. Warto włączać w te działania lokalnych liderów i autorytety, którzy mają realny wpływ na opinię mieszkańców. Tylko współpraca między inwestorami, organizacjami pozarządowymi, mediami, sektorem publicznym i naukowcami może stworzyć skuteczną tarczę informacyjną, która ochroni transformację energetyczną przed spowolnieniem i utratą społecznego poparcia – zwraca uwagę.

_

Zdjęcie: Shutterstock/vivooo

Autor

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Zastępczyni redaktora naczelnego SmogLabu. Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Z portalem związana od 2021 roku. Wcześniej redaktorka Odpowiedzialnego Inwestora. Pisze głownie o zdrowiu, żywności, lasach, gospodarce odpadami i zielonych inwestycjach.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Współzałożyciel SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.