Udostępnij

Zgłoś truciciela! Rybniczanie walczą ze smogiem na własną rękę [FILM]

22.02.2021

W całej Polsce swego czasu przyjęły się karne naklejki dla kierowców za złe parkowanie. W Rybniku grupa mieszkańców proponuje inny rodzaj walki o wspólną przestrzeń – piętnowanie sąsiadów spalających śmieci lub korzystających z przestarzałych urządzeń grzewczych. Akcja Karny Kopciuch trwa nieco ponad rok, a ma na koncie już 1200 zgłoszeń.

– Ta liczba jest nie imponująca. Jest przerażająca – mówi nam jeden z założycieli platformy, Wacław Wrana, który opowiada o Karnym Kopciuchu w kolejnym odcinku naszego cyklu MOŻNA INACZEJ.

Pokazujemy w nim ludzi, inicjatywy i projekty, które idą wbrew utartemu myśleniu, otwierając oczy na inny sposób podejścia do problemów naszej planety w dobie zanieczyszczonego powietrza i kryzysu klimatycznego.

Dlaczego Rybniczanie mają dość?

Coś, co niektórzy określiliby mianem donosicielstwa, założyciele akcji nazywają troską o wspólne dobro, nie godząc się na trucie przez sąsiadów. Oddolne próby zmiany smogowej rzeczywistości – a taką właśnie jest Karny Kopciuch – są szczególnie ważne właśnie w Rybniku. Śląskie miasto niejednokrotnie pojawiało się w czołówce najbardziej zanieczyszczonych miejsc w Polsce.

Najbardziej cierpią ci najmłodsi mieszkańcy. Jak pokazują polsko-francusko-belgijskie badania, w moczu dzieci z Rybnika wykryto bardzo wysokie stężenie “czarnego węgla” (nazywanego również sadzą). To rakotwórcza substancja, która powstaje przy niekompletnym spalaniu paliw kopalnych, biopaliw i biomasy. Było ono nawet dziewięciokrotnie wyższe niż u dzieci z Francji. W najlepszym przypadku – trzykrotnie.

Akcja zaczęła się w Rybniku, ale zgłoszenia pochodzą także z innych części Polski. Prośby o pomoc napłynęły z takich miast jak: Brzezinka Średzka (woj. dolnośląskie), Ćwiklice (śląskie), Gniechowice (dolnośląskie), Grudź (lubelskie), Kleosin (podlaskie), Kozłowo (warmińsko-mazurskie), Lututów (łódzkie), Mysiadło (mazowieckie), Ołpiny (małopolskie), Pruszcz (kujawsko-pomorskie), Rosnówko (woj. wielkopolskie), Siemianice (pomorskie) czy Węgry (woj. dolnośląskie).

 class=

„Karny Kopciuch to przejaw rozpaczy”

Akcja nie ma jedynie piętnować “kopcących” sąsiadów. Równie ważna jest edukacja, uświadomienie problemu. Dlatego pierwszy krok to przesłanie do sąsiada materiałów edukacyjnych o wpływie smogu na zdrowie z informacjami, jak uzyskać dotację na wymianę źródeł ogrzewania. Kiedy to nie pomoże, drugim krokiem jest wysłanie kontroli. Dopiero trzecim jest umieszczenie adresu posesji na mapie kopciuchów i uruchomienie procedury administracyjnej, która zmusi do wymiany przestarzałego pieca.

– Reakcje są bardzo różne. Zdarzają się agresywne, ocierające się o groźby karalne. Ale wiele osób zadaje też pytanie “co ja robię nie tak?” i wtedy następuje u nich refleksja – opowiada Wacław Wrana.

W walce ze smogiem potrzebujemy przede wszystkim zdecydowanych zmian na poziomie prawa. Jednak akcja z Rybnika pokazuje, że zamiast czekać z założonymi rękami, można zrobić coś dla czystego powietrza i zdrowia na własną rękę.

– Karny Kopciuch był przejawem naszej rozpaczy i bezsilności. Bo jeśli wszyscy będziemy czekali, to się po prostu podusimy – podsumowuje nasz rozmówca.

__

„Truciciela” można zgłaszać poprzez TĘ STRONĘ.

Zdjęcie: Zygfryd Turchan

Autor

Karolina Gawlik

Dziennikarka i pieśniarka, opiekunka projektu Mantra Ziemia łączącego świadomą sztukę i głęboką ekologię. Publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach najchętniej opowiada o prawdzie ludzkiego serca oraz naturze jako podmiocie. Autorka dokumentu „Świat do naprawy”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.