Europa w szponach upałów. Pojawiają się coraz wcześniej

Zachodnia Europa od ponad tygodnia narzeka na upały. Temperatury sięgające 40^oC pojawiały się i w poprzednich latach. Problem polega jednak na tym, że ze względu na ocieplenie klimatu, silne upały pojawiają się coraz wcześniej. Wysokie temperatury niosą za sobą konsekwencje, do których należy głównie susza, jak i pożary lasów i łąk. Kolejnym przykrym rezultatem przedwczesnej fali upałów jest stres cieplny u ptaków.

Gorące powietrze rozlało się na pół Europy

14 czerwca fala upałów wdarła się do Francji. Początkowo ogarnęła region Akwitanii, lezącej nad Zatoką Biskajską. Temperatury wzrosły tam do 36^oC, ale ze względu na sięgającą blisko 40 proc. wilgotność powietrza odczuwalna wartość sięgała 40^oC. Podobnie jak w Hiszpanii, na południu Francji wybuchły pożary. Ponad 100 strażaków było 15 czerwca zaangażowanych do walki z pożarem lasu w departamencie Lozère. We francuskich mediach była mowa o rekordowo wczesnej fali upałów, co szybko potwierdzili tamtejsi meteorolodzy. Podobnie jak w przypadku Hiszpanii, temperatury sięgające 40^oC występują zazwyczaj w lipcu, czasem też w sierpniu.

Upały dotarły nawet do Wielkiej Brytanii, znanej z łagodnych warunków pogodowych. Na londyńskim Heathrow temperatura 17 czerwca wzrosła do 32^oC. Takie warunki zmusiły organizatorów wyścigów konnych Royal Ascot do złagodzenia zasad dotyczących ubioru mężczyzn. Gościom pozwolono zdjąć krawaty i marynarki po zakończeniu tradycyjnego przejazdu rodziny królewskiej.

Hiszpania na pierwszej linii

Temperatury rzędu 33-36^oC najpierw pojawiły się na południu Hiszpanii w pierwszej dekadzie czerwca, głównie obejmując region Andaluzji. Ze względu na mniejsze niż zwykle opady w maju i na początku czerwca wysokie temperatury szybko zwiększyły ryzyko wybuchu pożarów. I tak też się stało, bo 8 czerwca wybuchł pożar w rejonie masywu górskiego Sierra Bermeja. Ogień zmusił do ewakuacji ponad 3 tys. osób. Do 10 czerwca żywioł, który strawił 3,5 tys. ha lasów, udało się opanować.

10 czerwca upały ogarnęły już całą Hiszpanię, a w Madrycie termometry pokazały 41^oC. Krajowa agencja meteorologiczna AEMET wydała ostrzeżenia przed falą upałów. Poinformowała też, że taki upał jest czymś niespotykanym o tej porze roku, bo temperatury były nawet 10^oC wyższe niż zazwyczaj. Zwykle czterdziestostopniowe upały nawiedzają Hiszpanię w lipcu i sierpniu, czerwiec z reguły nie jest zbyt upalny. Każdy kolejny dzień był gorszy, 14 czerwca fala gorąca była na tyle intensywna, że AEMET oświadczyła, że tak gorącego czerwca nie było od 1981 roku. W południowo-zachodniej części kraju, w okolicach Sewilli i Kordoby, temperatura wzrosła do rekordowych 43^oC.

To nie jest normalne

Upały nie są niczym niezwykłym w Europie, nawet w jej północnej części mają prawo się zdarzyć. Problem polega na tym, że zdarzają się częściej, pojawiają się wcześniej, później się kończą. Taka sytuacja często przekłada się na kolejne nowe rekordy temperatur. Klimatolodzy w kontekście czy amerykańskich czy europejskich fal upałów mówią jasno: To czego jesteśmy świadkami, to przedsmak tego, co czeka nas w przyszłości. IPCC przewiduje, że przy globalnym wzroście temperatury o 1,5^oC. fale upałów będą się nasilać, a ciepłe pory roku wydłużać, z kolei zimne skracać. Jak wynika z raportu, przy globalnym ociepleniu o 2°C ekstremalne upały częściej osiągną krytyczny próg tolerancji dla rolnictwa i zdrowia.

To dopiero początek lata. Te upały, które zaleją Europę do września pewnie jeszcze kilka razy, będą miały swoje konsekwencje. Zresztą to już się dzieje, a mowa jest o suszy, która będzie się pogłębiać. Jak podaje Europejskie Obserwatorium Suszy (EDO), w trzeciej dekadzie maja duża część Europy była dotknięta mniejszą lub większą posuchą. Dobitnym przykładem są tutaj Włochy, a dokładnie ich północna część. Region od kilku miesięcy zmaga się suszą, ale nie ze względu na same temperatury a niewielkie opady, jakie miały miejsce minionej zimy. Szczególnie zagrożone są zasoby wodne rzeki Pad, co już poważnie odbija się na lokalnej gospodarce. Lokalne władze zapowiedziały, że zwrócą się do rządu o ogłoszenie stanu wyjątkowego na północy kraju.

Jak można zauważyć na powyżej mapie, susza dotyczy także nas. Opady, które pojawiły się pod koniec maja, niewiele pomogły, bo marzec i maj były bardzo suche. Aby wyeliminować suszę, potrzebne są wielodniowe opady, a te nie występowały wszędzie, i nie były jak dotąd wystarczające.

• Czytaj również: Susza zbiera żniwa w Polsce. Wysychają rzeki i gleba

Cierpi na tym przyroda, między innymi ptactwo

Upały to nie tylko problem ludzi i gospodarki. Takie temperatury, jakich ostatnio doświadczyła Hiszpania, poważnie zaszkodziły ptakom. Fala przedwczesnych upałów wywołała skrajny stres u tych zwierząt. Jedną z konsekwencji takiego stresu jest wypadanie piskląt ze znajdujących się na drzewach gniazd. Ptaki w ten sposób próbują uciec przed wysokimi temperaturami.

„Ptaki cierpią szczególnie podczas tej bardzo wczesnej fali upałów, którą mamy w czerwcu w Hiszpanii”, powiedział dla agencji Reuters David Howell, doradca ds. klimatu i energii w organizacji SEO Birdlife. „Cierpią one szczególnie z powodu stresu cieplnego i pragnienia, a nawet w niektórych przypadkach muszą opuścić gniazdo, aby znaleźć niższe temperatury. Z tego powodu w tym okresie wiele młodych i piskląt w gniazdach można znaleźć na ziemi, ponieważ próbują uciec przed skwarem”, dodał Howell.

Ludzie starają się pomagać zwierzętom. W Brinzal w rozległym parku Casa de Campo w Madrycie pracownicy ręcznie wychowują ptaki, aż będą zdolne do latania. Następnie są one wypuszczane na wolność. W Sewilli i Kordobie wysokie temperatury zaszkodziły koloniom jerzyków, dlatego też potrzebna była pomoc ze strony ludzi. Miejscowi wolontariusze zebrali ponad 400 osłabionych i odwodnionych ptaków do ośrodka zajmującego się pomocą dla zwierząt zagrożonych wyginięciem. To są oczywiście działania jak najbardziej konieczne. Problem w tym, że takie fale upałów będą w przyszłości częstsze. To cena, za spalanie paliw kopalnych, o czym już od dekad ostrzegają klimatolodzy.

–

_{Zdjęcie tytułowe: Temperatura przed apteką w Brukseli. Europa narzeka na upały. fot. Philippe Clement/Shutterstock}