Polski Alarm Smogowy poprosił komitety wyborcze o przedstawienie programów antysmogowych na nadchodzącą kadencję. Spytał o konkretne działania w trzech kluczowych dla poprawy jakości powietrza obszarach: emisje z ogrzewania budynków, emisja z transportu samochodowego oraz emisje przemysłowe.
Poniżej streszczenie odpowiedzi dotyczących niskiej emisji.
Głównym problemem polskiego powietrza jest emisja zanieczyszczeń z domowych urządzeń grzewczych. W samych budynkach jednorodzinnych działa około 4 milionów tzw. „kopciuchów”, czyli przestarzałych kotłów na węgiel i drewno emitujących duże ilości zanieczyszczeń. Niestety program, który miał wspierać wymianę źródeł grzewczych w budynkach jednorodzinnych jest wysoce nieefektywny. W ciągu pierwszego roku działania tego programu zdołano podpisać jedynie 20 000 umów na wymianę źródeł ciepła w istniejących budynkach. Brakuje programu wspierającego wymianę „kopciuchów” w budynkach wielorodzinnych. Na plus należy zaliczyć wprowadzenie ulgi termomodernizacyjnej czy standardów emisyjnych dla kotłów na paliwa stałe, dzięki czemu ograniczona została sprzedaż „kopciuchów”.
KW POLSKIE STRONNICTWO LUDOWE
PSL chce wymienić wszystkie stare piece do 2023 roku, oferując dofinansowanie do zakupu pieców w wysokości do 75% kosztów, a po spełnieniu kryterium dochodowego 100% kosztów. Dodatkowo, osobom uboższym, które wymieniają piece państwo powinno zapewnić dofinansowanie do ogrzewania. PSL chce także podnieść kary za spalanie śmieci i usprawnić egzekucję przepisów w tym obszarze. PSL postuluje również dotacje do wymiany pieców i kotłów w budynkach wielorodzinnych oraz rozwój miejskich elektrociepłowni. Nie podano konkretów co do usprawnienia programu dotacji Czyste Powietrze. Jeśli chodzi o źródła finansowania dotacji do wymiany kotłów, PSL wskazuje na przychody z rozwoju energetyki wiatrowej. PSL postuluje również aby standardy nowych budynków od roku 2025 spełniały kryteria domów pasywnych.
KW PRAWO I SPRAWIEDLIWOŚĆ
PiS zapowiada kontynuację i optymalizację uruchomionych dotychczas programów wsparcia do wymiany kotłów oraz termomodernizacji w domach jednorodzinnych: ulga podatkowa, Program Czyste Powietrze oraz Program Stop Smog. Zapowiedziana jest reforma Programu Czyste Powietrze – dostęp do dotacji ma być usprawniony poprzez włączenie do programu sektora bankowego (bankowość elektroniczna dla potrzeb składania wniosków o dotacje, kredyty/pożyczki wspierające inwestycje termomodernizacyjne oraz wspólna rządowo – bankowa akcja komunikacyjna wspierająca wzrost świadomości społecznej). W dystrybucję programu mają też być zaangażowane jednostki samorządu terytorialnego, których zadaniem będzie przede wszystkim ułatwianie dostępu do programu osobom funkcjonującym w warunkach ubóstwa energetycznego.
PiS potwierdza deklarację przeznaczenia 103 miliardów PLN środków publicznych na walkę ze smogiem do końca roku 2029. Środki te będą pochodzić z: kontynuacji antysmogowej, termomodernizacyjnej ulgi podatkowej w PIT – (2-3 miliardy zł rocznie); środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz wojewódzkich funduszy ochrony środowiska (w latach 2019/2020 NFOŚiGW planuje przeznaczyć 3.343 mld złotych lub więcej stosownie do potrzeb obsługi umów w ramach Czystego Powietrza); Funduszu Termomodernizacji i Remontów (800 milionów na program Stop Smog); od 2021 środków z przyszłej perspektywy budżetowej Unii Europejskiej (między 6 a 8 miliardów EURO w perspektywie 2021 – 2027); środków z Funduszu Modernizacyjnego.
Jeśli chodzi o budynki wielorodzinne PiS zapowiada nowelizację ustawy o wsparciu termomodernizacji i remontów, która ustanowi program wsparcia dla budynków wielorodzinnych przewidujący połączenie wymiany przestarzałych źródeł ciepła na paliwa stałe z termomodernizacją tych budynków. Projekt takiej ustawy został już przygotowany w tej kadencji i ma być to jeden z pierwszych aktów prawnych dotyczących walki ze smogiem i termomodernizacji w następnej kadencji.
KW SOJUSZ LEWICY DEMOKRATYCZNEJ
Lewica chce dofinansować wymianę 2 milionów domowych pieców węglowych na nowoczesne, bez emisyjne instalacje grzewcze w ciągu 15 lat. Postuluje rozwój sieci ciepłowniczych oraz inwestycje w termomodernizację budynków, panele słoneczne, elektrownie wiatrowe, pompy ciepła i domową produkcję energii. Deklaruje, że w ciągu 15 lat będziemy mieć najczystsze powietrze w tej części Europy. Lewica krytykuje rząd za cięcie wydatków na walkę ze smogiem, zapewniając, że ich klub ma dokładnie policzone wszystkie dodatkowe przychody i przesunięcia budżetowe, w tym wynikające z rezygnacji budowy elektrowni Ostrołęka, które mogłyby posłużyć finansowaniu wymiany starych pieców i kotłów czy termomodernizacji.
KW KONFEDERACJA WOLNOŚĆ I NIEPODLEGŁOŚĆ
Ugrupowanie pisze o konieczności wymiany pieców, kotłów i kominków w gospodarstwach domowych jednak nie podaje szczegółów w jaki sposób miałoby się to odbywać. Program wymiany kotłów oraz termomodernizacji budynków jedno i wielorodzinnych powinien być finansowany z systemu handlu pozwoleniami do emisji CO2. Celem jest termomodernizacja 2% budynków mieszkalnych rocznie. Konfederacja stawia też na promocję energetyki rozproszonej, a także postuluje wprowadzenie ulg podatkowych dla osób/podmiotów wznoszących budynki energooszczędne lub pasywne. Program Czyste Powietrze powinien wpierać przede wszystkim głęboką termomodernizację oraz wymianę kotłów na źródła w ogóle nie emitujące zanieczyszczeń. Nie określono w jaki sposób usprawnić funkcjonowanie Programu Czyste Powietrze. Konfederacja postuluje też zwiększenie kwoty, jaką można odpisać od przychodu w ramach ulgi termomodernizacyjnej, z obecnych 53 tysięcy zł do 90 tysięcy zł.
KKW KOALICJA OBYWATELSKA PO .N I PL ZIELONI
KO postuluje aby 0,5% PKB rocznie było przeznaczane na realizację Krajowego Programu Ochrony Powietrza w tym na: dotacje do wymiany kotłów, podłączenia do sieci, OZE i termomodernizację, pomoc socjalną ubogim oraz ulgi podatkowe. Komitet postuluje też wprowadzenie bardziej restrykcyjnych norm jakości dla paliw i urządzeń grzewczych. Środki finansowe powinny pochodzić nie tylko z dotychczasowych źródeł (m.in. fundusze ochrony środowiska, środki UE) ale przede wszystkim z europejskiego systemu handlu uprawnieniami do emisji CO2 (ponad 180 mld zł w najbliższych latach). To gminy powinny zarządzać środkami na wymianę kotłów i termomodernizację i przekazywać je mieszkańcom.
Koalicja Obywatelska chce wyeliminować ogrzewanie węglowe do 2030 roku z sektora mieszkaniowego, a do 2040 z ciepłowni i elektrociepłowni. Chce również zadbać o powszechną informację, w tym o obniżenie progów informowania i alarmowania do postulowanych przez ekspertów medycznych oraz edukację obywateli o zagrożeniu smogiem.
***
Załączamy skrót podpowiedzi poszczególnych komitetów. Pełne odpowiedzi dostępne są tu:
Koalicja Polska, PSL/Kukiz ’15 [http://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/10/Odpowiedzi_PSL.pdf]
Prawo i Sprawiedliwość [http://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/10/Odpowiedzi_PiS.pdf]
Lewica [http://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/10/Odpowiedzi_Lewica.pdf]
Konfederacja [http://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/10/Odpowiedzi_Konfederacja.pdf]
Koalicja Obywatelska [https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/10/Odpowiedzi_KO.pdf]
Źródło: informacja prasowa PAS.
Fot. Shutterstock.
