Jakub Jędrak: samochody czy piece?

8 listopada 2017

2251

Kilka dni temu na profilu Warszawskiego Alarmu Smogowego (grupy od dawna walczącej z zanieczyszczeniem powietrza, lecz nie należącej – co mogłaby sugerować nazwa – do Polskiego Alarmu Smogowego) ukazał się post, w którym cytowano Edwina Bendyka:
<br> Cytat okazał się być co najmniej wyrwany z kontekstu. Sam Edwin Bendyk skomentował post Warszawskiego Alarmu Smogowego (WAS) tak:</p><p><br> <em>„Cóż, ciekaw jestem, skąd pochodzi ten cytat? Nie mogę odnaleźć autoźródła, owszem mówiłem w podobnym duchu podczas Kongresu Ruchów Miejskich ale nie w formie alternatywy. Chodziło mi o zwrócenie uwagi na klasowe uwarunkowania postrzegania problemów i podejmowania dla nich rozwiązań. Smog powstaje zarówno na skutek niskich emisji, jak i emisji komunikacyjnych. Udziały są różne, w zależności od miasta i miejsca. U mnie w Ursusie problemem jest niska emisja, w centrum W-wy samochody. Rzecz w tym, że jeśli chcemy skutecznie walczyć ze smogiem, musimy mieć sojuszników we wszystkich grupach społecznych.”</em></p><p><br> Trudno nie zgodzić się z Redaktorem Bendykiem. Za autorów tego cytatu należy natomiast de facto uważać członków WAS, i to do Nich jest zaadresowana moja polemika. Czy stwierdzenie WAS jest uprawnione? Szerzej, czy warto patrzeć na kwestie ochrony środowiska w kategoriach klasowych? Być może tak, ale to zależy od tego jak się to zrobi.</p><p><br>Jest faktem, że wielu polityków, artystów i osób ze świata mediów (na przykład Łukasz Warzecha, Dominik Zdort, Patryk Jaki, Jacek Władysław Bartyzel, Tomasz Lis czy Katarzyna Gryga) zajmuje silnie pro-samochodowe stanowisko. A to domagają się budowy nowych dróg w mieście i poszerzania istniejących (najlepiej, jeśli będzie to trasa często przez nich używana), a to budowy parkingów. Oczywiście, nie akceptują też działań w przeciwnym kierunku: ograniczeń wjazdu do centrum miasta czy uspokajania ruchu, a osoby proponujące tego typu rozwiązania wyzywają od „różnej maści lewaków, oderwanych od rzeczywistości aktywistów ruchów miejskich” (Zdort), „eko- i cykloterrorystów” (Gryga, Lis).</p><p>Zwężanie ulic to „cywilizacja śmierci” (!) i oczywiście skrajne, roszczeniowe lewactwo.<br></p><p> Wymienione Osoby to niewątpliwie przedstawiciele zamożnej klasy średniej. Do tej samej klasy należą też jednak opisani przez Jacka Dehnela Jego sąsiedzi, którzy samochodów z wyboru nie używają – przynajmniej do jazdy po mieście [<a href="http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,22559724,samochod-to-nie-gwarancja-pozycji-spolecznej-felieton-dehnela.html" target="_blank" rel="noopener noreferrer">TUTAJ</a>]. Do klasy średniej należy też część z walczących o czystsze środowisko osób (choćby sami członkowie Warszawskiego Alarmu Smogowego).<br></p><p>Więc czy należy całą klasę średnią wrzucać do jednego worka? To raczej obrona tego „przyjemnego i bezpiecznego kokonu” jednoczy osoby tak różne, i zapewne nie przepadające za sobą, jak redaktor Warzecha i redaktor Lis. Może też z oczywistych powodów głośniej słyszymy głos przedstawicieli mediów (podkreślmy, warszawskich!), niż głos anonimowego posiadacza kotła węglowego z Karczewa, Ząbkowic Śląskich lub Jordanowa?<br></p><p>Zjawisko zwalania przez kierowców (niekoniecznie tych z klasy średniej!) „winy za smog” na właścicieli pieców jest faktem. Działa to zresztą w obie strony: po prostu cudzą odpowiedzialność lub winę dostrzegamy zwykle znacznie łatwiej niż własną. Dobrze ujmuje to komentarz z profilu Krakowskiego Alarmu Smogowego: <em>„Jak zapytasz posiadacza pieca węglowego, to powie Ci, że smog powodują samochody, zabudowywanie korytarzy powietrznych, fabryki, Katowice i Śląsk, wszystko, tylko nie jego piec. Jak zapytasz kierowcy diesla, to powie że niska emisja (to akurat prawda), ale wykluczy/umniejszy udział samochodów. Ludzie są fascynujący”</em>. Nic dodać, nic ująć.<br></p><p>Czy osoby mniej zamożne nie jeżdżą samochodami? Oczywiście że jeżdżą, nie tylko na prowincji (gdzie nastąpił upadek publiczny transportu i nie bardzo jest jakaś alternatywa), ale i w miastach. Przecież auto już dawno nie jest towarem luksusowym. W dodatku, można podejrzewać, że (statystycznie) im ktoś biedniejszy, tym bardziej zanieczyszczający powietrze samochód posiada. Oczywiście, nie musi tak być. Jeśli chodzi o wpływ na jakość powietrza, stare i tanie auto na benzynę (a tym bardziej na gaz) jest zwykle dużo lepsze niż samochód z silnikiem Diesla – także niż ten nowoczesny. I to nawet wtedy, jeśli zamożny przedstawiciel klasy średniej przypadkiem nie usunął z niego filtra DPF. Niemniej, to właśnie „klasowe” i dość demagogiczne argumenty troski o ubogich zostały użyte dwa lata temu do storpedowania zmian w prawie ochrony środowiska, mających na celu regulacje emisji z motoryzacji. Oczywiście, mało realne jest by wszyscy zmotoryzowani przesiedli się do nowych, „ekologicznych” aut. Nie ma też takiej potrzeby.<br></p><p>A z drugiej strony, gdyby choć każdy względnie zamożny kierowca z klasy średniej zmienił auto na hybrydę? (Takim autem chciałaby jeździć Katarzyna Gryga, ale niestety nikt Jej biednej nie dopłaci, więc sobie nie kupi, bo „ekonomia, głupcze!” [<a href="http://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,22538781,ekoterrorystom-mowie-nie.html?disableRedirects=true" target="_blank" rel="noopener noreferrer">TUTAJ</a>].) Albo samochód elektryczny? Czy wtedy należy dać im spokój i przestać się czepiać? Nie! (Ach, to wiecznie roszczeniowe ekolewactwo…). Czemu? Bo elektryk w Polsce póki co jeździ na „brudny” prąd z węgla? Tak, niestety… Ścieranie opon? Tak. Unos zalegającego na jezdni pyłu? Owszem! Ale przede wszystkim dlatego, że każde auto współtworzy korki, w których tkwią i te pojazdy, które emitują dużo zanieczyszczeń. A korki będą, bo aut jest za dużo – tak, to jest aż tak proste. Więc bez ograniczeń ruchu i/lub eliminacji najbardziej zanieczyszczających pojazdów się nie obejdzie. Sorry.<br></p><p>Z pewnością istnieje korelacja między paleniem węglem a niższymi niż średnia dochodami. A czy przedstawiciele klasy średniej nie palą węglem? W Warszawie, i innych dużych miastach faktycznie zdarza się to raczej rzadko. Ale już na prowincji w mojej rodzinnej Małopolsce jak najbardziej. Bo chyba trudno rodzinę posiadającą duży dom z kutym ogrodzeniem i kilka dobrych samochodów uznać za ubogą, prawda? Jak już bardzo chcemy gdzieś się tych klasowych podziałów dopatrzyć, to najprędzej jeśli chodzi o kominki. Zanieczyszczają powietrze często nie mniej niż kotły węglowe, ale w przeciwieństwie do kotłów i pieców na węgiel, posiadają je raczej osoby ponadprzeciętnie zamożne. I wiele z nich faktycznie dość alergicznie reaguje na sugestie, że ich kominek może komuś szkodzić.<br></p><p> Pomijam także zupełnie to, jak naprawdę odpowiedzialność za jakość powietrza rozkłada się (ilościowo) pomiędzy motoryzację i ogrzewanie naszych domów. Jak słusznie zauważa Redaktor Bendyk, jest chyba jasne, że konkretne liczby zależą bardzo silnie od tego o jakiej substancji mówimy, od konkretnego miejsca, pory roku, i pory dnia. Większość Czytelników zgodzi się też zapewne z tym, że zanieczyszczenia z jednego i drugie źródła są szkodliwe dla naszego zdrowia, że są poważnym problemem, i że trzeba z nimi walczyć.<br></p><p>Jedyne istotny z punktu widzenia ochrony podział w każdym społeczeństwie to rozróżnienie na tych, dla których najważniejsze jest życie i zdrowie (tak swoje, jak i cudze), i tych, dla których ważniejszy jest ich własny czas, wygoda, pieniądze (Ci drudzy mogą jednak zmienić swoje nastawienie, a my możemy i powinniśmy im w tym pomóc). Ten podział biegnie jednak w poprzek podziałów klasowych.<br></p><p>Warto więc unikać jakiejkolwiek ideologii oraz stwarzania lub wzmacniania sztucznych podziałów, polaryzujących i tak już bardzo spolaryzowane polskie społeczeństwo. Tym bardziej że kwestia walki ze „smogiem” jest jedną z nielicznych, które (póki co) bardziej Polaków jednoczą niż dzielą.</p><span id="more-3393"></span></div><div class="s-tags"><span>Tagi</span><a href="https://smoglab.pl/tag/piece/" title="Wyświetl wszystkie posty oznaczone jako Piece">Piece</a><a href="https://smoglab.pl/tag/samochody/" title="Wyświetl wszystkie posty oznaczone jako Samochody">Samochody</a></div><div class="bk-share-box-bottom"><div class="bk-share-box"><span>Podziel się:</span><div class="share-box-wrap"><div class="share-box"><ul class="social-share"><li class="bk_facebook_share"><a onClick="window.open('http://www.facebook.com/sharer.php?u=https%3A%2F%2Fsmoglab.pl%2Fjakub-jedrak-samochody-piece%2F','Facebook','width=600,height=300,left='+(screen.availWidth/2-300)+',top='+(screen.availHeight/2-150)+''); return false;" href="http://www.facebook.com/sharer.php?u=https%3A%2F%2Fsmoglab.pl%2Fjakub-jedrak-samochody-piece%2F"><div class="share-item-icon"><i class="fa fa-facebook " title="Facebook"></i></div></a></li><li class="bk_twitter_share"><a onClick="window.open('http://twitter.com/share?url=https%3A%2F%2Fsmoglab.pl%2Fjakub-jedrak-samochody-piece%2F&text=Jakub%20Jędrak:%20samochody%20czy%20piece?','Twitter share','width=600,height=300,left='+(screen.availWidth/2-300)+',top='+(screen.availHeight/2-150)+''); return false;" href="http://twitter.com/share?url=https%3A%2F%2Fsmoglab.pl%2Fjakub-jedrak-samochody-piece%2F&text=Jakub%20Jędrak:%20samochody%20czy%20piece?"><div class="share-item-icon"><i class="fa fa-twitter " title="Twitter"></i></div></a></li><li class="bk_linkedin_share"><a onClick="window.open('http://www.linkedin.com/shareArticle?mini=true&url=https%3A%2F%2Fsmoglab.pl%2Fjakub-jedrak-samochody-piece%2F','Linkedin','width=863,height=500,left='+(screen.availWidth/2-431)+',top='+(screen.availHeight/2-250)+''); return false;" href="http://www.linkedin.com/shareArticle?mini=true&url=https%3A%2F%2Fsmoglab.pl%2Fjakub-jedrak-samochody-piece%2F"><div class="share-item-icon"><i class="fa fa-linkedin " title="Linkedin"></i></div></a></li></ul></div></div></div></div><div class="bk-author-box clearfix"><div class="bk-author-avatar"><a href="https://smoglab.pl/author/jakub-jedrak/"><img alt='' src='https://secure.gravatar.com/avatar/28b34684c6673a09e370f784bd4a83ba?s=75&d=mm&r=g' srcset='https://secure.gravatar.com/avatar/28b34684c6673a09e370f784bd4a83ba?s=150&d=mm&r=g 2x' class='avatar avatar-75 photo' height='75' width='75' loading='lazy' decoding='async'/></a></div><div class="author-info" itemprop="author"><h3><a href="https://smoglab.pl/author/jakub-jedrak/">Jakub Jędrak</a></h3><p class="bk-author-bio">Członek Polskiego Alarmu Smogowego (należy do Krakowskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu). Z wykształcenia fizyk, w ramach działalności w Polskim Alarmie Smogowym zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.</p><div class="bk-author-page-contact"> <a class="bk-tipper-bottom" data-title="Youtube" href="http://www.youtube.com/user/purbanik" target="_blank" ><i class="fa fa-youtube " title="Youtube"></i></a></div></div></div><meta itemprop="author" content="Jakub Jędrak"><meta itemprop="headline " content="Jakub Jędrak: samochody czy piece?"><meta itemprop="datePublished" content="2017-11-08T15:26:46+00:00"><meta itemprop="image" content="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2017/11/IMG_4640-Edit.jpg"><meta itemprop="interactionCount" content="UserComments:5"/><div class="related-box"><h3>Powiązane artykuły</h3><div class="bk-related-posts"><ul class="related-posts row clearfix"><li class="item small-post content_out col-md-6 col-sm-6"><div class="thumb hide-thumb"><a href="https://smoglab.pl/smog-z-diesli-wplywa-na-wystepowanie-parkinsona-naukowcy-wykryli-wiarygodny-mechanizm/"><picture class="attachment-bk150_100 size-bk150_100 wp-post-image" decoding="async" loading="lazy"> <source type="image/webp" srcset="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2020/05/shutterstock_7217145701_optimized-150x100.jpg.webp" sizes="(max-width: 150px) 100vw, 150px"/> <img width="150" height="100" src="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2020/05/shutterstock_7217145701_optimized-150x100.jpg.webp" alt="diesel parkinson" decoding="async" loading="lazy" srcset="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2020/05/shutterstock_7217145701_optimized-150x100.jpg.webp 150w, https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2020/05/shutterstock_7217145701_optimized-300x200.jpg.webp 300w, https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2020/05/shutterstock_7217145701_optimized-1024x684.jpg.webp 1024w, https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2020/05/shutterstock_7217145701_optimized-768x513.jpg.webp 768w, https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2020/05/shutterstock_7217145701_optimized-1536x1025.jpg.webp 1536w, https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2020/05/shutterstock_7217145701_optimized-2048x1367.jpg.webp 2048w, https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2020/05/shutterstock_7217145701_optimized-400x267.jpg.webp 400w, https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2020/05/shutterstock_7217145701_optimized-scaled.jpg.webp 1618w" sizes="(max-width: 150px) 100vw, 150px"/> </picture> </a></div><div class="post-c-wrap"><div class="post-category"><a href="https://smoglab.pl/wiedza/">Wiedza</a></div><h4><a href=https://smoglab.pl/smog-z-diesli-wplywa-na-wystepowanie-parkinsona-naukowcy-wykryli-wiarygodny-mechanizm/>Smog z diesli wpływa na występowanie Parkinsona. Naukowcy wykryli „wiarygodny mechanizm”</a></h4><div class="post-date" itemprop="datePublished"><i class="fa fa-clock-o"></i>29 maja 2020</div></div></li><li class="item small-post content_out col-md-6 col-sm-6"><div class="thumb hide-thumb"><a href="https://smoglab.pl/jak-partie-zamierzaja-walczyc-ze-smogiem-transport/"><picture class="attachment-bk150_100 size-bk150_100 wp-post-image" decoding="async" loading="lazy"> <source type="image/webp" srcset="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/10/samochody_zanieczyszczenia_powietrza-150x100.jpg.webp" sizes="(max-width: 150px) 100vw, 150px"/> <img width="150" height="100" src="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/10/samochody_zanieczyszczenia_powietrza-150x100.jpg.webp" alt="samochody zanieczyszczenia" decoding="async" loading="lazy" srcset="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/10/samochody_zanieczyszczenia_powietrza-150x100.jpg.webp 150w, https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/10/samochody_zanieczyszczenia_powietrza-300x199.jpg.webp 300w, https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/10/samochody_zanieczyszczenia_powietrza-768x510.jpg.webp 768w, https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/10/samochody_zanieczyszczenia_powietrza-1024x680.jpg.webp 1024w, https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/10/samochody_zanieczyszczenia_powietrza-400x266.jpg.webp 400w, https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/10/samochody_zanieczyszczenia_powietrza.jpg.webp 1920w" sizes="(max-width: 150px) 100vw, 150px"/> </picture> </a></div><div class="post-c-wrap"><div class="post-category"><a href="https://smoglab.pl/wiedza/">Wiedza</a></div><h4><a href=https://smoglab.pl/jak-partie-zamierzaja-walczyc-ze-smogiem-transport/>Jak partie zamierzają walczyć ze smogiem? Transport</a></h4><div class="post-date" itemprop="datePublished"><i class="fa fa-clock-o"></i>8 października 2019</div></div></li><li class="item small-post content_out col-md-6 col-sm-6"><div class="thumb hide-thumb"><a href="https://smoglab.pl/na-polskich-drogach-ginie-dwa-razy-wiecej-pieszych-niz-we-francji-rpo-chce-to-zmienic/"><picture class="attachment-bk150_100 size-bk150_100 wp-post-image" decoding="async" loading="lazy"> <source type="image/webp" srcset="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/02/wypadki_polska_piesi-150x100.jpg.webp"/> <img width="150" height="100" src="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2019/02/wypadki_polska_piesi-150x100.jpg.webp" alt="pieszych zabijają nie tylko piraci drogowi wypadki piesi" decoding="async" loading="lazy"/> </picture> </a></div><div class="post-c-wrap"><div class="post-category"><a href="https://smoglab.pl/idee/">Idee</a>, <a href="https://smoglab.pl/bez-kategorii/">Propozycje redakcji</a></div><h4><a href=https://smoglab.pl/na-polskich-drogach-ginie-dwa-razy-wiecej-pieszych-niz-we-francji-rpo-chce-to-zmienic/>Na polskich drogach ginie dwa razy więcej pieszych niż we Francji. RPO chce to zmienić</a></h4><div class="post-date" itemprop="datePublished"><i class="fa fa-clock-o"></i>13 lutego 2019</div></div></li><li class="item small-post content_out col-md-6 col-sm-6"><div class="thumb hide-thumb"><a href="https://smoglab.pl/warszawa-ma-prawie-dwa-razy-wiecej-zarejestrowanych-pojazdow-na-km2-niz-krakow-wroclaw-i-berlin/"><picture class="attachment-bk150_100 size-bk150_100 wp-post-image" decoding="async" loading="lazy"> <source type="image/webp" srcset="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2016/10/info_pojazdy_16na9-150x100.jpg.webp"/> <img width="150" height="100" src="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/2016/10/info_pojazdy_16na9-150x100.jpg.webp" alt="infografika samochody" decoding="async" loading="lazy"/> </picture> </a></div><div class="post-c-wrap"><div class="post-category"><a href="https://smoglab.pl/wiedza/">Wiedza</a>, <a href="https://smoglab.pl/zrodla/">Źródła</a></div><h4><a href=https://smoglab.pl/warszawa-ma-prawie-dwa-razy-wiecej-zarejestrowanych-pojazdow-na-km2-niz-krakow-wroclaw-i-berlin/>Warszawa ma prawie dwa razy więcej zarejestrowanych pojazdów na km2 niż Kraków, Wrocław i Berlin</a></h4><div class="post-date" itemprop="datePublished"><i class="fa fa-clock-o"></i>20 października 2016</div></div></li></ul></div></div></div></div></div></div><div class="footer"><div class="footer-content bkwrapper clearfix container"><div class="row"><div class="footer-sidebar col-md-4"><aside id="custom_html-5" class="widget_text widget widget_custom_html"><div class="textwidget custom-html-widget"><div class="footerOrgInfo"><div> <picture> <source type="image/webp" srcset="/wp-content/uploads/images/footer/logo_PAS_footer.png.webp"/> <img src="/wp-content/uploads/images/footer/logo_PAS_footer.png.webp"/> </picture><h3>Polski Alarm Smogowy</h3><p>Obywatelski ruch inicjatyw działających na rzecz poprawy polskiego powietrza. Zrzesza dziesiątki ludzi działających w całej Polsce. Stara się budzić świadomość mieszkańców i polityków, co do pilnej konieczności zmian.<br> <a href="https://www.polskialarmsmogowy.pl/" target="_blank" rel="noopener">Odwiedź stronę Polskiego Alarmu Smogowego »</a><br> <a href="https://polskialarmsmogowy.pl/lokalne-alarmy-smogowe/" target="_blank" rel="noopener">Znajdź lokalne Alarmy »</a></p></div><hr><p style="margin-bottom: .15em"> Najcześciej wyszukiwane</p> <span> <a href="https://smoglab.pl/tag/czyste-powietrze/"> czyste powietrze</a>, <a href="https://smoglab.pl/tag/aerozole-atmosferyczne/"> aerozole atmosferyczne</a>,<a href="https://smoglab.pl/tag/zanieczyszczenie-gleb/"> zanieczyszczenie gleb</a>, <a href="https://smoglab.pl/tag/jakosc-powietrza/"> jakość powietrza </a>, <a href="https://smoglab.pl/tag/skladniki-smogu/"> składniki smogu </a>, <a href="https://smoglab.pl/tag/polski-alarm-smogowy/"> polski alarm smogowy </a> </span><p style="margin-bottom: .15em; margin-top: .5em"> Wiadomości lokalne</p> <span> <a href="https://smoglab.pl/tag/warszawa/"> Warszawa </a>, <a href="https://smoglab.pl/tag/krakow/">Kraków </a>, <a href="https://smoglab.pl/tag/ustrzyki-dolne/"> Ustrzyki Dolne</a>, <a href="https://smoglab.pl/tag/pszczyna/">Pszczyna </a>, <a href="https://smoglab.pl/tag/gliwice/">Gliwice</a>, <a href="https://smoglab.pl/tag/wroclaw/"> Wrocław </a>, <a href="https://smoglab.pl/tag/bieszczady/">Bieszczady </a> </span></div></div></aside></div><div class="footer-sidebar col-md-4"><aside id="custom_html-40" class="widget_text widget widget_custom_html"><div class="textwidget custom-html-widget"><div class="footerOrgInfo"><div> <picture> <source type="image/webp" srcset="/wp-content/uploads/images/footer/logo_smoglab_footer.png.webp"/> <img src="/wp-content/uploads/images/footer/logo_smoglab_footer.png.webp"/> </picture><h3>SmogLab</h3><p>Założony w 2016 roku przez Krakowski Alarm Smogowy jako blog poświęcony powietrzu. Od tamtego czasu rozwinął się w portal informacyjny poświęcony sprawom środowiska i zdrowia. Wydawcą portalu jest <b>Fundacja SmogLab.</p><p>SmogLab działa dzięki wsparciu Państwa Aleksandry Goleckiej- Kuźniak i Olgierda Semika Huttera.</p></div><hr></div></div></aside><aside id="social-widget-4" class="widget Social_Widget"><div class="socialmedia-buttons smw_center"></div></aside></div><div class="footer-sidebar col-md-4"><aside id="custom_html-7" class="widget_text widget widget_custom_html"><div class="textwidget custom-html-widget"><div class="mailingBox"><div id="mailingBox_01"><picture> <source type="image/webp" srcset="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/images/mailingBox_01.png.webp"/> <img src="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/images/mailingBox_01.png.webp" alt="Bądź na bierząco / NEWSLETTER"/> </picture><div id="mailingIco"><picture> <source type="image/webp" srcset="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/images/mailingIco_a.png.webp"/> <img src="https://smoglab.pl/wp-content/uploads/images/mailingIco_a.png.webp"/> </picture></div></div><div id="mailingBox_02"><h1>Polskiego Alarmu Smogowego</h1></div><div id="mailingBox_03"><div id="mailingBtn"><a rel="nofollow" href="https://polskialarmsmogowy.pl/newsletter/">zapisz się <span>»</span></a></div></div></div><div class="alert-btn"><a rel="nofollow" href="https://smoglab.pl/pp/">Przeczytaj politykę prywatności <span>»</span></a></div></div></aside></div></div></div><div class="footer-lower"><div class="container"><div class="footer-inner clearfix"><div class="bk-copyright">Portal o smogu w Polsce SMOGLAB © Copyright <a rel="nofollow" href="https://www.polskialarmsmogowy.pl/">Polski Alarm Smogowy</a>. All rights reserved.</div></div></div></div></div></div></div> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/bf2354b2e7d4a1d5c3402e7b8d327ac9.js?ver=b316b" id="jquery-ui-core-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/fe1f15e271903724c71b6e875ce11c8d.js?ver=8d922" id="jquery-ui-mouse-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/26eda5901deefc71717094110c744c71.js?ver=b53d2" id="jquery-ui-resizable-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/519769287b7ed24df0d4d08d451f8303.js?ver=0ef1f" id="jquery-ui-draggable-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/e549717a1eb3f7bfea2a4feb99fb52f5.js?ver=5e573" id="jquery-ui-controlgroup-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/e871994b4b6e5cbf18839065dac89dd0.js?ver=a4935" id="jquery-ui-checkboxradio-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/39290452e064037f2c19c7c44f39c3d8.js?ver=b4fd8" id="jquery-ui-button-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/1a768ffbcde5bd2e3050f2931b4bf7fd.js?ver=ece4d" id="jquery-ui-dialog-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/37444c41bafa53debe97d7388085daa1.js?ver=0a16f" id="comment-reply-js"="async" data-wp-strategy="async" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/3a9a3c44b33c20576f160c921792f602.js?ver=b1545" id="jquery-easy-sidebar-menu-widget-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" id="wpmm_js-js-extra" src="data:text/javascript;base64,dmFyIGFqYXhfb2JqZWN0cz17ImFqYXh1cmwiOiJodHRwczpcL1wvc21vZ2xhYi5wbFwvd3AtYWRtaW5cL2FkbWluLWFqYXgucGhwIiwicmVkaXJlY3R1cmwiOiJodHRwczpcL1wvc21vZ2xhYi5wbFwvIiwibG9hZGluZ21lc3NhZ2UiOiJTZW5kaW5nIHVzZXIgaW5mbywgcGxlYXNlIHdhaXQuLi4ifTt2YXIgd3BtbV9vYmplY3Q9eyJhamF4X3VybCI6Imh0dHBzOlwvXC9zbW9nbGFiLnBsXC93cC1hZG1pblwvYWRtaW4tYWpheC5waHAiLCJ3cG1tX3Jlc3BvbnNpdmVfYnJlYWtwb2ludCI6Ijk5MXB4Iiwid3BtbV9kaXNhYmxlX21vYmlsZSI6ImZhbHNlIn0=" defer></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/c80fe00255a50567125ea5e8b9c3a0e9.js?ver=923d6" id="wpmm_js-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/96466d0f519075ac64b1702af9364832.js?ver=fb0ba" id="jquery-ui-tabs-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/8a0e71b5854083f56d7e3f6c0ca5c367.js?ver=736ba" id="jquery-ui-accordion-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" id="bk-theme-plugins-js-extra" src="data:text/javascript;base64,dmFyIGJrU21vb3RoU2Nyb2xsPXsic3RhdHVzIjoiMSJ9" defer></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/efa9f66cd6bb76bc7bc82ae7f6e8c647.js?ver=92c67" id="bk-theme-plugins-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/78fd3a91948b69954d25fdfc146c7211.js?ver=32407" id="bk-onviewport-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" id="bk-module-load-post-js-extra" src="data:text/javascript;base64,dmFyIGFqYXhfYnRuX3N0cj17ImxvYWRtb3JlIjoiWmFcdTAxNDJhZHVqIHdpXHUwMTE5Y2VqIiwibm9tb3JlIjoiV2lcdTAxMTljZWogcG9zdFx1MDBmM3cifQ==" defer></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/5cb8b694b0cdca07af89b742719812dc.js?ver=39df3" id="bk-module-load-post-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/55f744a47dc09108c745bfd6aeb5914a.js?ver=b076f" id="bk-menu-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" id="bk-customjs-js-extra" src="data:text/javascript;base64,dmFyIGp1c3RpZmllZF9pZHM9W107dmFyIGFqYXhfYz1bXTt2YXIgZml4ZWRfbmF2PSIyIjt2YXIgY3VzdG9tY29uZmlnPW51bGw=" defer></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/50a2afedf95a189f15cf900e3b422459.js?ver=1a937" id="bk-customjs-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/638751bd89b3464fc444d4dfe123889b.js?ver=8c3e3" id="retina_js-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" id="bafg_custom_js-js-extra" src="data:text/javascript;base64,dmFyIGJhZmdfY29uc3RhbnRfb2JqPXsiYWpheF91cmwiOiJodHRwczpcL1wvc21vZ2xhYi5wbFwvd3AtYWRtaW5cL2FkbWluLWFqYXgucGhwIiwic2l0ZV91cmwiOiJodHRwczpcL1wvc21vZ2xhYi5wbFwvd3AtY29udGVudFwvcGx1Z2luc1wvYmVhZi1iZWZvcmUtYW5kLWFmdGVyLWdhbGxlcnlcLyJ9" defer></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/d841a3cf5592e8cbf5f86c3a61a309f5.js?ver=309f5" id="bafg_custom_js-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-optimized="1" type="text/javascript" src="https://smoglab.pl/wp-content/litespeed/js/82986bacf39c46d3767286094c240696.js?ver=40696" id="remote_sdk-js" defer data-deferred="1"></script> <script data-no-optimize="1">!function(t,e){"object"==typeof exports&&"undefined"!=typeof module?module.exports=e():"function"==typeof define&&define.amd?define(e):(t="undefined"!=typeof globalThis?globalThis:t||self).LazyLoad=e()}(this,function(){"use strict";function e(){return(e=Object.assign||function(t){for(var e=1;e<arguments.length;e++){var n,a=arguments[e];for(n in a)Object.prototype.hasOwnProperty.call(a,n)&&(t[n]=a[n])}return t}).apply(this,arguments)}function i(t){return e({},it,t)}function o(t,e){var n,a="LazyLoad::Initialized",i=new t(e);try{n=new CustomEvent(a,{detail:{instance:i}})}catch(t){(n=document.createEvent("CustomEvent")).initCustomEvent(a,!1,!1,{instance:i})}window.dispatchEvent(n)}function l(t,e){return t.getAttribute(gt+e)}function c(t){return l(t,bt)}function s(t,e){return function(t,e,n){e=gt+e;null!==n?t.setAttribute(e,n):t.removeAttribute(e)}(t,bt,e)}function r(t){return s(t,null),0}function u(t){return null===c(t)}function d(t){return c(t)===vt}function f(t,e,n,a){t&&(void 0===a?void 0===n?t(e):t(e,n):t(e,n,a))}function _(t,e){nt?t.classList.add(e):t.className+=(t.className?" ":"")+e}function v(t,e){nt?t.classList.remove(e):t.className=t.className.replace(new RegExp("(^|\\s+)"+e+"(\\s+|$)")," ").replace(/^\s+/,"").replace(/\s+$/,"")}function g(t){return t.llTempImage}function b(t,e){!e||(e=e._observer)&&e.unobserve(t)}function p(t,e){t&&(t.loadingCount+=e)}function h(t,e){t&&(t.toLoadCount=e)}function n(t){for(var e,n=[],a=0;e=t.children[a];a+=1)"SOURCE"===e.tagName&&n.push(e);return n}function m(t,e){(t=t.parentNode)&&"PICTURE"===t.tagName&&n(t).forEach(e)}function a(t,e){n(t).forEach(e)}function E(t){return!!t[st]}function I(t){return t[st]}function y(t){return delete t[st]}function A(e,t){var n;E(e)||(n={},t.forEach(function(t){n[t]=e.getAttribute(t)}),e[st]=n)}function k(a,t){var i;E(a)&&(i=I(a),t.forEach(function(t){var e,n;e=a,(t=i[n=t])?e.setAttribute(n,t):e.removeAttribute(n)}))}function L(t,e,n){_(t,e.class_loading),s(t,ut),n&&(p(n,1),f(e.callback_loading,t,n))}function w(t,e,n){n&&t.setAttribute(e,n)}function x(t,e){w(t,ct,l(t,e.data_sizes)),w(t,rt,l(t,e.data_srcset)),w(t,ot,l(t,e.data_src))}function O(t,e,n){var a=l(t,e.data_bg_multi),i=l(t,e.data_bg_multi_hidpi);(a=at&&i?i:a)&&(t.style.backgroundImage=a,n=n,_(t=t,(e=e).class_applied),s(t,ft),n&&(e.unobserve_completed&&b(t,e),f(e.callback_applied,t,n)))}function N(t,e){!e||0<e.loadingCount||0<e.toLoadCount||f(t.callback_finish,e)}function C(t,e,n){t.addEventListener(e,n),t.llEvLisnrs[e]=n}function M(t){return!!t.llEvLisnrs}function z(t){if(M(t)){var e,n,a=t.llEvLisnrs;for(e in a){var i=a[e];n=e,i=i,t.removeEventListener(n,i)}delete t.llEvLisnrs}}function R(t,e,n){var a;delete t.llTempImage,p(n,-1),(a=n)&&--a.toLoadCount,v(t,e.class_loading),e.unobserve_completed&&b(t,n)}function T(o,r,c){var l=g(o)||o;M(l)||function(t,e,n){M(t)||(t.llEvLisnrs={});var a="VIDEO"===t.tagName?"loadeddata":"load";C(t,a,e),C(t,"error",n)}(l,function(t){var e,n,a,i;n=r,a=c,i=d(e=o),R(e,n,a),_(e,n.class_loaded),s(e,dt),f(n.callback_loaded,e,a),i||N(n,a),z(l)},function(t){var e,n,a,i;n=r,a=c,i=d(e=o),R(e,n,a),_(e,n.class_error),s(e,_t),f(n.callback_error,e,a),i||N(n,a),z(l)})}function G(t,e,n){var a,i,o,r,c;t.llTempImage=document.createElement("IMG"),T(t,e,n),E(c=t)||(c[st]={backgroundImage:c.style.backgroundImage}),o=n,r=l(a=t,(i=e).data_bg),c=l(a,i.data_bg_hidpi),(r=at&&c?c:r)&&(a.style.backgroundImage='url("'.concat(r,'")'),g(a).setAttribute(ot,r),L(a,i,o)),O(t,e,n)}function D(t,e,n){var a;T(t,e,n),a=e,e=n,(t=It[(n=t).tagName])&&(t(n,a),L(n,a,e))}function V(t,e,n){var a;a=t,(-1<yt.indexOf(a.tagName)?D:G)(t,e,n)}function F(t,e,n){var a;t.setAttribute("loading","lazy"),T(t,e,n),a=e,(e=It[(n=t).tagName])&&e(n,a),s(t,vt)}function j(t){t.removeAttribute(ot),t.removeAttribute(rt),t.removeAttribute(ct)}function P(t){m(t,function(t){k(t,Et)}),k(t,Et)}function S(t){var e;(e=At[t.tagName])?e(t):E(e=t)&&(t=I(e),e.style.backgroundImage=t.backgroundImage)}function U(t,e){var n;S(t),n=e,u(e=t)||d(e)||(v(e,n.class_entered),v(e,n.class_exited),v(e,n.class_applied),v(e,n.class_loading),v(e,n.class_loaded),v(e,n.class_error)),r(t),y(t)}function $(t,e,n,a){var i;n.cancel_on_exit&&(c(t)!==ut||"IMG"===t.tagName&&(z(t),m(i=t,function(t){j(t)}),j(i),P(t),v(t,n.class_loading),p(a,-1),r(t),f(n.callback_cancel,t,e,a)))}function q(t,e,n,a){var i,o,r=(o=t,0<=pt.indexOf(c(o)));s(t,"entered"),_(t,n.class_entered),v(t,n.class_exited),i=t,o=a,n.unobserve_entered&&b(i,o),f(n.callback_enter,t,e,a),r||V(t,n,a)}function H(t){return t.use_native&&"loading"in HTMLImageElement.prototype}function B(t,i,o){t.forEach(function(t){return(a=t).isIntersecting||0<a.intersectionRatio?q(t.target,t,i,o):(e=t.target,n=t,a=i,t=o,void(u(e)||(_(e,a.class_exited),$(e,n,a,t),f(a.callback_exit,e,n,t))));var e,n,a})}function J(e,n){var t;et&&!H(e)&&(n._observer=new IntersectionObserver(function(t){B(t,e,n)},{root:(t=e).container===document?null:t.container,rootMargin:t.thresholds||t.threshold+"px"}))}function K(t){return Array.prototype.slice.call(t)}function Q(t){return t.container.querySelectorAll(t.elements_selector)}function W(t){return c(t)===_t}function X(t,e){return e=t||Q(e),K(e).filter(u)}function Y(e,t){var n;(n=Q(e),K(n).filter(W)).forEach(function(t){v(t,e.class_error),r(t)}),t.update()}function t(t,e){var n,a,t=i(t);this._settings=t,this.loadingCount=0,J(t,this),n=t,a=this,Z&&window.addEventListener("online",function(){Y(n,a)}),this.update(e)}var Z="undefined"!=typeof window,tt=Z&&!("onscroll"in window)||"undefined"!=typeof navigator&&/(gle|ing|ro)bot|crawl|spider/i.test(navigator.userAgent),et=Z&&"IntersectionObserver"in window,nt=Z&&"classList"in document.createElement("p"),at=Z&&1<window.devicePixelRatio,it={elements_selector:".lazy",container:tt||Z?document:null,threshold:300,thresholds:null,data_src:"src",data_srcset:"srcset",data_sizes:"sizes",data_bg:"bg",data_bg_hidpi:"bg-hidpi",data_bg_multi:"bg-multi",data_bg_multi_hidpi:"bg-multi-hidpi",data_poster:"poster",class_applied:"applied",class_loading:"litespeed-loading",class_loaded:"litespeed-loaded",class_error:"error",class_entered:"entered",class_exited:"exited",unobserve_completed:!0,unobserve_entered:!1,cancel_on_exit:!0,callback_enter:null,callback_exit:null,callback_applied:null,callback_loading:null,callback_loaded:null,callback_error:null,callback_finish:null,callback_cancel:null,use_native:!1},ot="src",rt="srcset",ct="sizes",lt="poster",st="llOriginalAttrs",ut="loading",dt="loaded",ft="applied",_t="error",vt="native",gt="data-",bt="ll-status",pt=[ut,dt,ft,_t],ht=[ot],mt=[ot,lt],Et=[ot,rt,ct],It={IMG:function(t,e){m(t,function(t){A(t,Et),x(t,e)}),A(t,Et),x(t,e)},IFRAME:function(t,e){A(t,ht),w(t,ot,l(t,e.data_src))},VIDEO:function(t,e){a(t,function(t){A(t,ht),w(t,ot,l(t,e.data_src))}),A(t,mt),w(t,lt,l(t,e.data_poster)),w(t,ot,l(t,e.data_src)),t.load()}},yt=["IMG","IFRAME","VIDEO"],At={IMG:P,IFRAME:function(t){k(t,ht)},VIDEO:function(t){a(t,function(t){k(t,ht)}),k(t,mt),t.load()}},kt=["IMG","IFRAME","VIDEO"];return t.prototype={update:function(t){var e,n,a,i=this._settings,o=X(t,i);{if(h(this,o.length),!tt&&et)return H(i)?(e=i,n=this,o.forEach(function(t){-1!==kt.indexOf(t.tagName)&&F(t,e,n)}),void h(n,0)):(t=this._observer,i=o,t.disconnect(),a=t,void i.forEach(function(t){a.observe(t)}));this.loadAll(o)}},destroy:function(){this._observer&&this._observer.disconnect(),Q(this._settings).forEach(function(t){y(t)}),delete this._observer,delete this._settings,delete this.loadingCount,delete this.toLoadCount},loadAll:function(t){var e=this,n=this._settings;X(t,n).forEach(function(t){b(t,e),V(t,n,e)})},restoreAll:function(){var e=this._settings;Q(e).forEach(function(t){U(t,e)})}},t.load=function(t,e){e=i(e);V(t,e)},t.resetStatus=function(t){r(t)},Z&&function(t,e){if(e)if(e.length)for(var n,a=0;n=e[a];a+=1)o(t,n);else o(t,e)}(t,window.lazyLoadOptions),t});!function(e,t){"use strict";function a(){t.body.classList.add("litespeed_lazyloaded")}function n(){console.log("[LiteSpeed] Start Lazy Load Images"),d=new LazyLoad({elements_selector:"[data-lazyloaded]",callback_finish:a}),o=function(){d.update()},e.MutationObserver&&new MutationObserver(o).observe(t.documentElement,{childList:!0,subtree:!0,attributes:!0})}var d,o;e.addEventListener?e.addEventListener("load",n,!1):e.attachEvent("onload",n)}(window,document);</script></body></html> <script data-optimized="1" src="data:text/javascript;base64,dmFyIHdlc3ByenlqU2lkZWJhcj1kb2N1bWVudC5xdWVyeVNlbGVjdG9yKCcjd2VzcHJ6eWpTaWRlYmFyJyk7aWYod2VzcHJ6eWpTaWRlYmFyKXt2YXIgaW1hZ2VzPVsnL3dwLWNvbnRlbnQvdXBsb2Fkcy8yMDE5LzA4L3dlc3ByenlqX3Ntb2dsYWJfc2lkZWJhcl9rb250ZWtzdF8xLmpwZycsJy93cC1jb250ZW50L3VwbG9hZHMvMjAxOS8wOC93ZXNwcnp5al9zbW9nbGFiX3NpZGViYXJfa29udGVrc3RfMi5qcGcnXTt3ZXNwcnp5alNpZGViYXIuc3JjPWltYWdlc1tNYXRoLmZsb29yKE1hdGgucmFuZG9tKCkqaW1hZ2VzLmxlbmd0aCldfQokKGRvY3VtZW50KS5yZWFkeShmdW5jdGlvbigpe2lmKCQoJy5iay1zaGFyZS1ib3gnKS5sZW5ndGg+MCl7JC5hamF4KHt1cmw6J2h0dHBzOi8vZ3JhcGguZmFjZWJvb2suY29tL3YzLjAvJyxkYXRhVHlwZTonanNvbicsdHlwZTonR0VUJyxkYXRhOntpZDp3aW5kb3cubG9jYXRpb24ucHJvdG9jb2wrJy8vJyt3aW5kb3cubG9jYXRpb24uaG9zdCt3aW5kb3cubG9jYXRpb24ucGF0aG5hbWUsZmllbGRzOidlbmdhZ2VtZW50JyxhY2Nlc3NfdG9rZW46JzE2MjEwMTc5NTQ4MTU5ODN8NDljMDVlZDE3YzM2YmJkNWEwZjA0MTUwYWExN2ZmYjcnfSxzdWNjZXNzOmZ1bmN0aW9uKHJlcGx5KXt2YXIgY291bnRlcj1yZXBseS5lbmdhZ2VtZW50LnNoYXJlX2NvdW50K3JlcGx5LmVuZ2FnZW1lbnQucmVhY3Rpb25fY291bnQrcmVwbHkuZW5nYWdlbWVudC5jb21tZW50X2NvdW50OyQoJy5iay1zaGFyZS1ib3gnKS5hcHBlbmQoJzxzcGFuPjxzdHJvbmc+Jytjb3VudGVyKyc8L3N0cm9uZz4gcmVha2NqaTwvc3Bhbj4nKX19KX19KQ==" defer></script>

SmogLab

Menu główne

Jakub Jędrak: samochody czy piece?