Udostępnij

Miasteczka zero-waste. Pierwsze działa w Japonii, kolejne powstanie w Turcji

07.03.2019

Turcja planuje jeszcze w tym roku rozpocząć eksperyment zero-waste. Właśnie trwają poszukiwania miejscowości, która zmieni się w ekologiczne miasteczko, gdzie żadna puszka i butelka się nie zmarnuje. Wszystkie będą recyklingowane i używane ponownie – w duchu zero-waste.

Projekt zero-waste w Turcji zaczął się już w 2017 roku, kiedy wprowadzono lepsze rozwiązania dotyczące sortowania i przetwarzania śmieci i wprowadzono akcje edukacyjne dla mieszkańców. Miasto zero-waste to kolejny krok, który ma pokazać, że da się żyć ograniczając odpady do minimum.

Obecnie przedstawiciele rządu objeżdżają miejscowości w 81 prowincjach, żeby znaleźć odpowiednią. Co się w niej będzie działo?

Wszystkie odpady bio będą kompostowane i posłużą jako naturalny nawóz. To rozwiązanie ma dwa ogromne plusy – po pierwsze, resztki jedzenia nie będą zalegać na wysypiskach. Po drugie – nie będą wydzielać metanu, czyli silnego gazu cieplarnianego.

Mają powstać także maszyny, gdzie można oddawać puste opakowania plastikowe albo szklane – w zamian mieszkańcy mają dostawać darmowe minuty rozmów komórkowych. Podobny patent został już wypróbowany w Istambule, gdzie wyrzucane butelki są przeliczane na pieniądze i dodawane do biletu na metro. Za butelkę o pojemności 0,3 l do karty miejskiej doliczane są  2 tureckie centy. Za aluminiową puszkę dostaje się z kolei 9 centów. Żeby „zarobić” na jednorazową podróż, która kosztuje 2,6 lir tureckich, trzeba wyrzucić 28 półtoralitrowych butelek. Mimo tego pomysł został bardzo dobrze przyjęty i opisały je światowe media.

Tureckie media donoszą także, że w „mieście zero-waste” mają jeździć elektryczne śmieciarki.

Eksperyment ma pełnić po pierwsze rolę edukacyjną i pokazywać, że można dobrze gospodarować odpadami. Po drugie ma rzeczywiście pomóc w ograniczeniu ilości śmieci, które w przemysłowej Turcji stały się sporym problemem. Media donoszą, że przed rozpoczęciem programu zero-waste jedynie 9 proc. śmieci było recyklingowanych. W 2017 roku Turcja była trzecim krajem w Europie z największą produkcją domowych odpadów – po Niemczech i Francji.  – Większość gospodarstw domowych nie segreguje odpadów  bo nie ma świadomości, jakie to istotne w kontekście środowiska. Pozostali są na recykling zbyt leniwi – mówił Elif Cengiz, koordynator projektu zero waste, w rozmowie z „New York Times”. Tureckie władze deklarują, że dzięki ich nowemu projektowi gospodarki śmieciami w 2017 roku ponad połowa plastikowych butelek została poddana recyklingowi. Jednocześnie chcą, żeby do 2023 przetwarzane były wszystkie odpady z tworzyw sztucznych.

Miasteczko zero-waste nie jest oryginalnym tureckim pomysłem. Taki sam projekt rozpoczęto kilka lat temu w Japonii, w wiosce Kamikatsu.

Mieszkańcy już w 2003 roku zdecydowali się na udział w eksperymencie. Pozbyto się wszystkich kubłów na śmieci. Odpady są dzielone na aż 34 kategorie. Osobno gazety codzienne, osobno kolorowe magazyny, osobno pudełka. Resztki jedzenia trafiają na kompost. Wszystkie odpady przynoszone są osobiście (co nie jest trudne, bo w wioska jest mała i mieszka w niej tylko 1700 osób) do centrum recyklingu, gdzie pracownicy sprawdzają, czy wszystko jest dobrze posegregowane. Rozdzielają czysty plastik i ten, na którym zostały resztki produktów. Odkręcają nakrętki z butelek i wyrzucają je osobno, jeśli ktoś tego nie dopatrzy. – Na początku rozdzielanie odpadów było bardzo trudne, ale po czasie stało się naturalnym nawykiem – mówi jedna z mieszkanek w filmiku na kanale Stories na YouTube.

Co więcej, w Kamikatsu działa miejsce, gdzie można oddać stare sprzęty, ubrania, wyposażenie kuchni albo po prostu bibeloty. Inni mieszkańcy mogą zabierać te rzeczy ze „sklepu” za darmo. Oprócz tego miejscowe krawcowe szyją ze starych ubrań, flag i kawałków materiałów całkiem nowe sukienki, bluzki, kimona, a nawet pluszowe misie.

Dzięki takim rozwiązaniom aż 80 proc. odpadów produkowanych przez lokalną społeczność jest używanych ponownie, przetwarzanych albo kompostowanych. Tylko 20 proc. trafia na wysypiska. Docelowo w 2020 roku na wysypiskach ma nie zostać ani jeden śmieć. Wszystkie będą poddawane recyklingowi.

Kamikatsu inspiruje kolejne miasta, nie tylko w Turcji. San Diego ogłosiło plan zmniejszenia składowanych śmieci o 75 proc. do 2030 r.. Do 2040 r. miałoby się stać całkowicie zero waste. Nowy Jork ma podobnie ambitne plany – w ciągu najbliższych 15 lat chce zredukować ilość śmieci do zera.

Zdjęcie: Anothai Thiansawang/Shutterstock

Autor

Katarzyna Kojzar

Pisze o klimacie, środowisku, a czasami – dla odmiany – o kulturze. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego i Polskiej Szkoły Reportażu. Jej teksty ukazują się też m.in. w OKO.press i Wirtualnej Polsce.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.