Szwajcarski ranking IQ Air podaje na bieżąco informacje o zanieczyszczeniu powietrza w ponad 90 miastach na całym świecie. Raz w roku podsumowuje dane również z mniejszych miejscowości, tworząc ranking najbardziej zanieczyszczonych miejsc na Ziemi. W europejskim zestawieniu na pierwszym miejscu znalazło się Orzesze w powiecie mikołowskim na Śląsku. Najbardziej zanieczyszczone miasta świata znajdują się w Chinach i Indiach.
„Ponad 90 proc. globalnej populacji oddycha powietrzem z niebezpiecznie wysokimi poziomami zanieczyszczeń” – czytamy w raporcie IQ Air. To szwajcarski ranking największych miast, który na bieżąco podaje wartość zanieczyszczenia według indeksu US AQI, dzielącego jakość powietrza na stopnie od „dobrego” do „zagrażającego życiu”.
„Jest to obecnie największe światowe zagrożenie związane ze środowiskiem i zdrowiem. Przez smog rocznie przedwcześnie umiera 7 milionów ludzi – trzy razy więcej niż przez COVID-19” – piszą autorzy raportu. Zaznaczają także, że roczne straty na świecie spowodowane przez smog sięgają 5 bilionów dolarów.
„W 2020 roku pojawienie się wirusa COVID-19 wywołało nowe obawy. Zanieczyszczenie powietrza może sprzyjać rozprzestrzenianiu się wirusa i pogarszać jego efekty” – podkreślają autorzy.
Najgorzej w Chinach
Trzy najbardziej zanieczyszczone miasta świata to Hotan w Chinach, Ghaziabad i Bulandshahr w Indiach. W dwóch pierwszych miejscach średnia roczna jakość powietrza przekraczała 100 AQI, co jest określane jako „niezdrowa dla osób wrażliwych). W Hotan najgorzej było w marcu. Odnotowano wtedy średnią miesięczną 264 AQI, czyli poziom „bardzo niezdrowy”. W momencie pisania tego tekstu, w Hotan powietrze jest jeszcze gorsze – 510 AQI, czyli „zagrażające życiu”. Poziom PM10 około godziny 15 wynosił 614 µg/m³.
W Afryce w 2020 roku najgorzej było w Bamako w Mali. Tam jednak powietrze jest nieporównywalnie lepsze niż w Azji – ok. 38 AQI. W Ameryce Północnej najbardziej zanieczyszczonym miastem było Yosemite Lakes w Kalifornii. W Południowej – Coyhaique w Chile. Wśród miejscowości Australii i Oceanii najgorzej było w australijskim Albury.
Najbardziej zanieczyszczone miasta Europy
20-tysięczne śląskie Orzesze znalazło się na pierwszym miejscu europejskiej listy. IQ Air ma dostęp wyłącznie do danych dotyczących stężenia PM 2,5 w tej miejscowości. Średnia roczna w Orzeszu to 44,1 AQI, czyli, według indeksu jakość powietrza jest „dobra”. Gorzej jest, jeśli popatrzymy na poszczególne miesiące: w grudniu średnia wyniosła 96,3 AQI. To oznacza, że średnie stężenie PM 2,5, według przeliczników, wynosiło 34µg/m3.
Czytaj także: Pszczyna i Nowy Targ na szczycie rankingu najbardziej zanieczyszczonych miast
Za Orzeszem uplasowały się Sarajewo w Bośni i Hercegowinie oraz Valjevo w Serbii. To właśnie miasta z tych dwóch krajów zajmują kolejne kilka miejsc, aż do ósmego, na którym znalazło się Vučitrn w Kosowie. Na dziewiątym jest Gaggiano w Lombardii we Włoszech.
Kolejna polska miejscowość – Goczałkowice-Zdrój (woj. śląskie) – uplasowała się na 14. pozycji. Ksawerów (woj. łódzkie) zajęło 23. miejsce. Najbardziej zanieczyszczone miasta w Polsce to także: Racibórz (37. pozycja, woj. śląskie), Bielsko-Biała (38., woj. śląskie), Zgierz (40.,woj. łódzkie), Olbrachcice (44. woj. opolskie) oraz Dębica (49., woj. podkarpackie).
Kraków zajął 63. miejsce, a Warszawa – 91.
Skąd te stężenia?
W Polsce – przede wszystkim z tzw. niskiej emisji. Są to zanieczyszczenia generowane przez przestarzałe piece i kotły.
Czytaj także: Miasteczko w Polsce: 1300% normy rakotwórczego benzo(a)pirenu w powietrzu
W innych krajach źródła smogu są zróżnicowane – jak czytamy w raporcie IQ Air, powodem zanieczyszczenia w Hotan były przede wszystkim burze piaskowe. Na jakość powietrza w Albury, Canberrze i Goulburn – czyli czołówce australijskiego rankingu – wpłynęły pożary, jakie zajęły ogromną część kraju na początku roku. Stężenia PM 2,5 były wtedy 10 razy większe niż średnia historyczna dla stycznia. Pożary przyczyniły się także do pogorszenia jakości powietrza w Kalifornii.
Raport IQ Air opiera się na własnych pomiarach, które mogą różnić się od danych np. z Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska. Po raz kolejny jednak Polska plasuje się na wysokich miejscach w podobnych rankingach. Dla przykładu – 36 z 50 miejsc na smogowej liście Światowej Organizacji Zdrowia zajęły polskie miasta. Najgorzej było w Opocznie (3. miejsce) i Żywcu (4. miejsce).
_
Pełny raport można znaleźć TUTAJ.
Zdjęcie: Maritxu/Shutterstock
