Od piątku, 15 lipca wchodzą w życie zmiany w programie Czyste Powietrze, dotującym wymianę kotłów i ocieplenia domów. Przy poziomie inflacji najwyższym od 25 lat koszty ocieplenia domu wzrosły ponad dwukrotnie w porównaniu z rokiem 2018, kiedy program uruchomiono. Mimo to Ministerstwo Klimatu i Środowiska wprowadza pozorne zmiany, które nie rozwiązują problemów większości beneficjentów programu, również tych najuboższych. Polski Alarm Smogowy apeluje do premiera Morawieckiego o pilne reformy w programie Czyste Powietrze.
Od długiego czasu eksperci zajmujący się programem Czyste Powietrze oraz Polski Alarm Smogowy wskazują na konieczność pilnych zmian. Powinny one zachęcić beneficjentów programu do większego inwestowania w ocieplenie domów, które zmniejszy zużycie paliw (węgla, gazu, biomasy) oraz skutecznie ochroni gospodarstwa domowe przed skutkami kryzysu energetycznego. Według szacunków Polskiego Alarmu Smogowego program Czyste Powietrze może doprowadzić do zmniejszenia zużycia węgla w gospodarstwach domowych nawet o połowę. – Gdyby kilka lat temu rząd zaczął na poważnie traktować efektywność energetyczną, to dziś zużycie węgla w gospodarstwach domowych nie wynosiłoby 9-11 milionów ton rocznie lecz mniej niż 5 milionów. Nie musielibyśmy teraz desperacko szukać po świecie brakujących kilku milionów ton węgla – mówi Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego.
Polskie domy to wampiry energetyczne
Jak wskazują badania Instytutu Ekonomii Środowiska, polskie domy są w fatalnym stanie energetycznym. Ponad 30 proc. nie posiada żadnego ocieplenia ścian zewnętrznych. – Polskie domy to wampiry energetyczne. Ciepło zamiast ogrzewać domowników ucieka przez nieszczelne ściany i okna. Dlatego oczekujemy od rządu podjęcia pilnych działań, które pozwolą uwolnić gigantyczny potencjał jaki tkwi w efektywności energetycznej, a tym samym chronić budżety gospodarstw domowych przed wzrostem cen – mówi Guła.
Zmiany w programie Czyste Powietrze, wchodzą od jutra. Reforma była oczekiwana przez ekspertów, ale obecne zmiany są jedynie kosmetyczne. Nie zwiększają w wystarczający sposób wsparcia do ocieplenia domów. Główną zmianą jest zwiększenie maksymalnej dotacji o 10 tys. złotych dla gospodarstw domowych o najniższych dochodach. Skorzystają z niego zarabiający miesięcznie mniej niż 900 zł na osobę (w gospodarstwie jednoosobowym mniej niż 1260 zł). Dotacja nie dotyczy zatem aż 70 proc. beneficjentów programu. Z programu nie mogą korzystać również najubożsi. Program nie uwzględnia prefinansowania. A to oznacza, że najpierw trzeba ponieść koszty, a potem ubiegać się o ich zwrot.
Dwukrotny wzrost kosztów
Ceny w Czystym Powietrzu (tzw. koszty kwalfikowane) nie były aktualizowane od początku funkcjonowania programu tj. od 2018 r. Obecnie za dotację z Czystego Powietrza zrobimy nawet dwa razy mniej niż przed czterema laty. Rosnące ceny towarów i usług sprawiły, że w praktyce ocieplimy dwukrotnie mniejszą powierzchnię ścian zewnętrznych. Zaproponowane zmiany to zbyt mało, żeby uwolnić niewykorzystany potencjał efektywności energetycznej. Nie pomogą również w realny sposób gospodarstwom domowym w znaczącym obniżeniu rachunków za ogrzewanie.
Polski Alarm Smogowy przygotował listę koniecznych zmian w programie Czyste Powietrze. Pod lupę wzięto również propozycje w ramach programu Czyste Powietrze Plus. – Mam wrażenie, że Czyste Powietrze Plus to bardziej zabieg marketingowy, niż realna pomoc dla gospodarstw domowych. Problemy, które zostały zidentyfikowane przez ekspertów wiele miesięcy temu, tj. spadek realnej wartości dotacji na skutek szalejącej inflacji czy zubożenie społeczeństwa, wciąż pozostają lekceważone przez Ministerstwo Klimatu – mówi Guła.
Wśród reform proponowanych przez PAS znajdziemy: urealnienie cen urządzeń grzewczych i materiałów ociepleniowych (a więc podniesienie realnych dotacji do tych produktów), zwiększenie dotacji do działań zmniejszających zużycie energii cieplnej domów czy uproszczenie procedur rozliczeniowych, które obecnie trwają nawet miesiącami.
Czyste Powietrze: Polski Alarm Smogowy apeluje o zmiany
Polski Alarm Smogowy wystosował dziś do Premiera list z apelem o pilne reformy w programie Czyste Powietrze. W liście do premiera Morawieckiego, Polski Alarm Smogowy ponowił też apel o powołanie pełnomocnika ds. efektywności energetycznej i czystego powietrza. Stanowisko to pozostaje nieobsadzone od końca maja. – Od czasu odejścia pełnomocnika rządu ds. czystego powietrza, z przykrością obserwujemy rosnący chaos w działaniach oraz brak koordynacji działań rządu na polu efektywności energetycznej i czystego powietrza, dlatego też apelujemy do Pana Premiera o pilne powołanie pełnomocnika ds. efektywności energetycznej i czystego powietrza – napisano w apelu.
Pełna treść apelu Polskiego Alarmu Smogowego do Premiera Morawieckiego
–
Zdjęcie: Katarzyna Wojtasik/Shutterstock
