Nie jest zaskoczeniem, że Putin, jako wytrawny gracz i były oficer KGB próbuje wykorzystać Donalda Trumpa dla własnych interesów. Stawką jest nie tylko bezpieczeństwo Europy w tym Polski, ale dalsze losy Arktyki. Putin chce bowiem współpracować z USA w dziedzinie eksploatacji zasobów Dalekiej Północy. Nie jest to dobra wiadomość – nie tylko ze względu na ewentualną współpracę z imperialistą i dyktatorem.
Po spotkaniu obu polityków na Alasce wiemy, że historia dzieje się na naszych oczach, a stawką jest przyszłość Ukrainy i Europy, także i naszego kraju. Jednak nie tylko kwestia Ukrainy była poruszana w trakcie tej niecodziennej rozmowy w Anchorage. Putin chce bowiem eksploatować zasoby naturalne Arktyki, głównie gaz ziemny.
Arktyka to obszar zaciętej rywalizacji o dostęp do takich zasobów jak ropa naftowa i gaz. W grę wchodzi też dostęp do szlaków morskich. Konkurencja ta nasiliła się w ostatnich latach. Rosja umacnia swoją pozycję w Arktyce i pozostaje dominującym graczem w tamtej części świata. Kreml posiada dostęp do około 53 proc. jej powierzchni.
Oficjalnie USA nie zamierzają współpracować z Rosją
Oficjalnie nie ma mowy, by USA miały prowadzić jakąkolwiek współpracę z Rosją w dziedzinie Arktyki. Powodem jest atak Rosji na Ukrainę. Za prezydentury Joe Bidena USA wprowadziły sankcje mające na celu ograniczenie zdolności do zarabiania przez Putina na wydobyciu i eksporcie gazu LNG.
We wrześniu zeszłego roku Departament Stanu opublikował oświadczenie, w którym czytamy m.in.: „rząd USA będzie nadal reagował na próby uruchomienia objętego sankcjami projektu Arctic LNG 2 lub na inne próby rozbudowy potencjału energetycznego Rosji. Współpracując z naszymi partnerami z G7 i innymi sojusznikami, będziemy stanowczo przeciwstawiać się wykorzystywaniu przez Rosję jej zasobów energetycznych dla korzyści politycznych”.
Reasumując: od inwazji Rosji na Ukrainę obustronna współpraca została mocno ograniczona z racji wprowadzonych sankcji. Dotyczy to też kwestii ewentualnej współpracy w Arktyce.
Putin kusi Trumpa współpracą w Arktyce
Tak było za Bidena, inaczej może być za Trumpa. Wystarczy spojrzeć, jak wyglądało spotkanie na czerwonym dywanie, który Trump rozłożył dla Putina, bijąc brawo na widok spotkania z nim.
– Dzień dobry, drogi sąsiedzie, bardzo miło cię widzieć w dobrym zdrowiu i żywym. Dzieli nas Cieśnina Beringa, ale między Wyspą Rosyjską a Wyspą Amerykańską są tylko dwie wyspy. Dzieli je zaledwie cztery kilometry. Jesteśmy bliskimi sąsiadami i to fakt – powiedział Putin do Trumpa.
W trakcje konferencji z 15 sierpnia Putin podniósł temat Arktyki:
– Widzimy, że współpraca w Arktyce jest również bardzo możliwa w kontekście międzynarodowym. Na przykład między Dalekim Wschodem Rosji a zachodnim wybrzeżem USA. Ogólnie rzecz biorąc, bardzo ważne jest, aby nasze kraje zamknęły rozdział i wróciły do współpracy. Symboliczne jest to, że niedaleko stąd, na granicy między Rosją a Stanami Zjednoczonymi, znajduje się tzw. Międzynarodowa Linia Zmiany Daty. Myślę, że można dosłownie przejść z wczoraj do jutra i mam nadzieję, że to się uda, w sferze politycznej – powiedział Putin do Trumpa na konferencji w Anchorage.
O tym, że Putinowi chodzi nie tylko o kwestie zawładnięcia Ukrainą, było już wiadomo wcześniej. Po szczycie USA-Rosja w Rijadzie z 18 lutego głos zabrał szef rosyjskiego państwowego funduszu majątkowego, Kirył Dmitriew. Także wtedy Dmitriew jasno dał do zrozumienia, że priorytetem Kremla jest rozwój energetyczny w Arktyce.
Wybór Alaski nie był przypadkiem
Według Anity Parlow, prowadzącej badania na temat wojny hybrydowej, Putinowi nie tylko zależy na tym, by osiągnąć swoje cele w Ukrainie. Sam wybór Alaski nie był tu przypadkiem. Zważywszy też na to, że wcześniej Trump wycofał przepisy dotyczące ochrony środowiska wprowadzone przez administrację Bidena, nazywając je „atakiem na suwerenność Alaski”.
– Choć oficjalny cel spotkania na Alasce dotyczy „kwestii bezpieczeństwa” Ukrainy, geografia Alaski i położenie tego państwa w regionie bogatym w ropę, gaz i minerały stwarzają pretekst do złagodzenia sankcji wobec strategicznego obszaru arktycznego Rosji. Przestrzeń negocjacji dwustronnych, oferująca dyplomatyczną legitymację do dyskusji o wspólnym rozwoju zasobów, stanowi dogodny moment do dyskusji o wspólnym rozwoju energetycznym w regionie Arktyki – pisze na łamach Alasca Beacon, Parlow.
Według badaczki, działanie Putina wpisuje się w szersza strategię presji hybrydowej Rosji. A warto zwrócić uwagę na to, że od wielu tygodni Trump, jak wielu polskich i zagranicznych ekspertów podkreśla, daje się ogrywać Putinowi.
Zagrożenie klimatyczne
Arktyka jest regionem, który z powodu ocieplającego się klimatu, staje się coraz bardziej dostępny. Nawet mimo relatywnie spokojnego sezonu topnienia lodu morskiego w tym roku, dość szybko otworzyło się Przejście Północno-Wschodnie. Już na przełomie lipca i sierpnia ta „północna droga morska” stała się otwarta dla swobodnej żeglugi.
Według analiz wydobycie ropy i gazu w Arktyce równałoby się z dodaniem do atmosfery ponad 30 mld ton CO2 do atmosfery w perspektywie do 2050 roku.
Wydaje się to niewiele, bo to tylko roczna emisja CO2 całej ludzkości, ale konsekwencje są daleko idące. Wydobycie gazu ziemnego jest zagrożeniem dla Arktyki. Chodzi o spalenie części tego paliwa m.in. po to, by uniknąć nadmiernego wzrostu ciśnienia w instalacjach.
Taka praktyka oznacza, że do atmosfery trafia sadza, która tylko pozornie jest aerozolem hamującym wzrost temperatur. Czarna sadza po spaleniu zanieczyszczonego gazu, opada na arktyczną czapę polarną, zmieniając jej albedo. W ten sposób więcej promieniowania słonecznego zostaje pochłoniętego przez powierzchnię niż odbitego. Przyspiesza to topnienie lodu morskiego i śniegu, a tym samym wzmacnia efekt globalnego ocieplenia. Im mniej lodu w Arktyce, tym wyższe temperatury, bo wolna od lodu powierzchnia Oceanu Arktycznego pochłania energię cieplną.
Gigantyczne koszty
Dalsze spalanie paliw kopalnych oraz efekt sadzy mogą doprowadzić do całkowitego zaniku lodu morskiego nawet w ciągu najbliższych kilku lat. Konsekwencje tego mogą być poważne. Od jeszcze większych niż dziś fal upałów i susz, po przyspieszenie wzrostu poziomów mórz i oceanów na całym świecie. Wszyscy na tym stracimy, a nie zyska nikt. Szczególnie biedne kraje stref tropikalnych z występującymi tam wysokimi temperaturami, gdzie mieszkają setki milionów ludzi.
– Dzieje się tak, ponieważ cieplejsze temperatury sezonowe i silniejsze ekstremalne zjawiska pogodowe zmniejszają produktywność człowieka, redukują produkcję rolną, wymagają więcej energii do klimatyzacji, niszczą infrastrukturę itd – powiedział na łamach Arctic Today, Dmitrij Jumaszew z brytyjskiego Uniwersytetu Lancaster.
Zdjęcie tytułowe: BalkansCat/Shutterstock
