Rosyjska agresja gwałtownie i głęboko zmieniła podejście Unii Europejskiej do rynku energii. Radykalnie wzrosło znaczenie bezpieczeństwa energetycznego i konieczność zdywersyfikowania dostaw oraz obniżenia zależności od Rosji. Europa staje dziś przed kluczowymi wyzwaniami: jak wyznaczyć nową drogę do neutralności klimatycznej w 2050? Czy możliwe jest zapewnienie odpowiednio dużych i tanich dostaw gazu z innych kierunków? I ile to wszystko będzie kosztowało społeczeństwo i gospodarkę? To będą główne pytania, na jakie będą szukać odpowiedzi uczestnicy Szczytu Klimatycznego TOGETAIR 2022 nad którym patronat medialny objął SmogLab.
– Rosyjska agresja podważyła fundamenty wieloletnich polityk energetycznych państw Europy, prawdopodobnie wymuszając ich głęboką przebudowę. Wizja szybkiego wyeliminowania węgla za pomocą taniego rosyjskiego gazu, dostarczanego Europie Zachodniej po niskiej cenie przez “nieco ekscentrycznego”, ale “zasadniczo wiarygodnego” Putina, rozpadła się jak domek z kart. Konieczna jest rekonfiguracja planu dojścia do neutralności klimatycznej, a w szczególności pilna dywersyfikacja kierunków dostaw surowców energetycznych – wyjaśnia Agata Śmieja, Prezes Fundacji Czyste Powietrze.
Do 24 lutego 2022 Europa planowała swoją przyszłość energetyczną na bazie ambitnych i szczytnych celów ochrony środowiska naturalnego. Przesuwając na dalszy plan kwestie związane z konkurencyjnością gospodarki oraz bezpieczeństwem i niezależnością dostaw energii. Założono przy tym milcząco stałą poprawność stosunków z rosyjskim sąsiadem. Oznaczała ona możliwość realizowania zakupów ropy i gazu w każdych warunkach politycznych. To powszechne dążenie do jak najszybszej dekarbonizacji, a także realizowana w niektórych krajach polityka denuklearyzacji doprowadziły do radykalnego wzrostu znaczenia niestabilnych źródeł odnawialnych. Jednak pomimo tego, dziś zaledwie 15 procent energii pierwotnej, wytwarzanej w Unii Europejskiej pochodzi ze źródeł odnawialnych. Istotnym skutkiem ubocznym procesów szybkiego odchodzenia od własnych surowców – głównie węgla kamiennego i brunatnego – stało się zwiększenie uzależnienia od paliw kopalnych, tyle, że eksportowanych. A właściwie od jednego eksportowanego paliwa, jakim jest rosyjski gaz.
Marzenie o w pełni odnawialnej przyszłości
– Rozpętana przez Rosję wojna dała Polsce unikalną możliwość spolszczenia unijnej polityki klimatycznej, tj. uzbrojenia jej w atrybuty derusyfikacji i dywersyfikacji. Jednakże żeby wykorzystać te karty, Warszawa będzie musiała wykazać się potężnymi umiejętnościami politycznymi – komentuje Jakub Wiech, zastępca redaktora naczelnego Energetyka24
Zastąpienie surowca rosyjskiego katarskim czy irańskim to dopiero półśrodek, bo przecież wykorzystanie gazu wiąże się z emisją CO2. Dlatego Europa myśli o jeszcze większym przyspieszeniu transformacji w kierunku całkowitego zaspokajania swoich potrzeb wyłącznie przez źródła odnawialne. Niemcy zadeklarowały nawet super ambitny plan osiągnięcia stu procent generacji z OZE już za 13 lat, w 2035r.
Pomijając kwestie kosztów finansowych i społecznych takiego przyspieszenia, dalszego wzrostu i tak wysokich cen energii, a także wątpliwości dotyczących wpływu na środowisko instalacji OZE na etapach produkcji i utylizacji, warto zwrócić uwagę na wciąż nie rozwiązany w skali systemowej podstawowy deficyt tych źródeł. Są one zależne od warunków naturalnych (pogody, pory dnia, hydrologii, geologii itp.) Ponieważ wciąż nie opracowaliśmy wystarczająco efektywnych technologii magazynowania energii, nie potrafimy zaspokoić potrzeb odbiorców bez stabilizujących system, sterowalnych elektrowni konwencjonalnych. W dającej się przewidzieć przyszłości źródła odnawialne będą musiały być wspierane innymi sprawdzonymi i stabilnymi technologiami wytwórczymi. Tylko w ten sposób można zapewnić nieprzerwane dostawy energii elektrycznej do naszych fabryk i domów.
Neutralność klimatyczna w bezpiecznej Europie
W perspektywie rosyjskiej agresji, dostępna prawie od ręki, sprawdzona i neutralna klimatycznie energetyka atomowa może stać się najlepszym, najefektywniejszym i najtańszym sposobem na uzyskanie bezpieczeństwa energetycznego naszego kontynentu. I przy okazji na pozbawienie Rosji jej gazowej broni.
– Wielkoskalowa energetyka jądrowa może z powodzeniem zastąpić węgiel i gaz, uniezależniając Polskę i Europę od rosyjskich dostaw, gwarantując dostęp do dużych ilości taniej energii w długiej, ponad 60-letniej perspektywie – mówi Artur Beck, producent i organizator Szczytu Klimatycznego TOGETAIR 2022, Prezes Fundacji Pozytywnych Idei. – Jest to źródło w pełni sterowalne, bezpieczne, nowoczesne i zeroemisyjne. Charakteryzuje się najmniejszym wpływem na środowisko naturalne, jeśli weźmiemy pod uwagę cały proces produkcji urządzeń, ich utylizację, długość życia instalacji oraz ilość wyprodukowanej energii. Realizacja Programu Polskiej Energetyki Jądrowej w założonym terminie powinna być bezdyskusyjnym priorytetem.
Głos krajów Trójmorza
Szczyt Klimatyczny TOGETAIR 2022 tradycyjnie odbędzie się w dniach 20-21-22 kwietnia. W ten sposób obejmie symboliczny 22 kwietnia, czyli Międzynarodowy Dzień Ziemi. Wydarzenie, realizowane w formule hybrydowej i transmitowane z telewizyjnego studia. Oglądać je będzie można bezpłatnie i bez rejestracji na głównych stronach najważniejszych polskich portali internetowych oraz w mediach społecznościowych.
Transmisja będzie również do możliwa do obejrzenia przez portal SmogLab oraz poprzez profil SmogLabu na Facebooku.
