Spadek wylesiania Amazonii wpłynął pozytywnie na stan zdrowia Brazylijczyków – taki jest główny wniosek z niedawnych badań opublikowanych na łamach czasopisma Nature.
Do tej pory głównymi czynnikami, przez które pogarszało się zdrowie ludzi po wycince lasów tropikalnych w Amazonii są pożary oraz patogeny odzwierzęce.
Badanie zdrowia Brazylijczyków przed i po wylesieniu Amazonii
Naukowcy z Uniwersytetu w Bonn w Niemczech oraz Universidade Federal de Minas Gerais w Brazylii poddali analizie najnowsze badanie skutków zdrowotnych w Brazylii, przed i po wylesieniu Amazonii. Dane odnoszono do liczby występowania, intensywności oraz długości megapożarów, czyli wielkoskalowych pożarów na rozległych obszarach.
Obszarem badań o promieniu 100 kilometrów było objętych pięć stanów:
- Maranhao
- Tocantins
- Para
- Mato Grosso
- Rondonia
Pożary w Amazonii najczęściej z winy człowieka. Toksyczne substancje w powietrzu
Wylesienie w Amazonii przyczyniało się do tego, że jej obszary stawały się bardziej suche i gorące. I niestety było to przyczyną powstawania wielu groźnych dla życia i zdrowia pożarów. To właśnie ludzka działalność, taka jak masowe wyręby lasów tropikalnych, pogłębia problem susz w regionie.
To z kolei wpływa na występowanie pożarów, które wywołują silne oddziaływanie niebezpiecznych dla zdrowia toksycznych substancji. To m.in.: tlenki węgla, dwutlenek węgla, cyjanowodór, amoniak, chlorowodór, dwutlenek siarki, siarkowodór, kwasy i tlenki azotu. Ponadto ludzie podczas pożarów narażeni są na wdychanie zawartych w dymach cząstek stałych. To dobrze nam znane pyły PM2.5 (o wielkości 2,5 mikrometra) lub PM10 (o wielkości 10 mikrometrów).
Długotrwałe przebywanie w tak ekstremalnych warunkach pożarowych, grozi ludziom poważnymi powikłaniami zdrowotnymi. Najczęściej prowadzi to do takich chorób jak astma, niewydolność układu oddechowego, a nawet zaburzeń układu krążenia oraz serca.
– Związek między wybuchem pożaru i rozprzestrzeniającym się dymem oraz wdychaniem go przez ludzi, jest dość prosty – powiedział główny autor badania, Yannic Damm, naukowiec z Uniwersytetu w Bonn.
Mniej hospitalizacji i przypadków śmiertelnych
Naukowcy zbadali, że odkąd w 2007 i 2009 roku w Brazylii została wprowadzona w życie polityka uniemożliwiająca przedsiębiorcom kupowanie soi i innych roślin uprawianych na wylesionych terenach, zmniejszyła się skala wylesiania Amazonii. Miało to przełożenie na spadek liczby pożarów, a w konsekwencji powietrze było mniej zanieczyszczone toksycznymi gazami jak tlenek węgla, tlenki azotu czy dwutlenek siarki. To z kolei wpłynęło na zmniejszenie przypadków hospitalizacji i zgonów wśród Brazylijczyków.
Szacuje się, że w regionie Amazonii poprawa wyników ochrony środowiska doprowadziła do zmniejszenia liczby hospitalizacji o około 18 tys., a także zmniejszenia liczby przypadków śmiertelnych o 680 rocznie. Chodzi o przypadki, których powodem był dym i ogień – pisze na łamach DW Matthew Ward Agius, dziennikarz zajmujący się zdrowiem i środowiskiem.
Wylesianie to więcej chorób zakaźnych
Okazuje się, że to jednak nie wszystko. Masowe wylesienie prowadzi również do bliższych interakcji ludzi ze zwierzętami dzikimi. Przez to mieszkańcy częściej stają się nosicielami chorób wywoływanych przez wirusy, bakterie lub pasożyty. Obecnie naukowcy zaobserwowali, że najczęstszą chorobą była malaria. Na przykład tegoroczne badanie wykazało, ze jednoprocentowy wzrost wyrębu drzew w Amazonii (w skali miesiąca) był powiązany z ponad sześcioprocentowym wzrostem zachorowań na malarię.
– Wylesianie danego obszaru nie zawsze wiąże się ze wzrostem zachorowań na choroby zakaźne. Jednak w wielu przypadkach może prowadzić do przeniesienia patogenów ze zwierząt dzikich na ludzi i ich zwierzęta domowe – powiedziała Nicole Lynn Gottdenker, ekolożka chorób z University of Georgia w Stanach Zjednoczonych.
Powyższe badanie wskazuje, że do powstawania malarii przyczyniają się komary z gatunku Nyssorhynchus dalingi. Rozwijają się one najczęściej w nadwodnych siedliskach suchych i tych silnie nasłonecznionych, właśnie na obszarach wylesionych.
– W nienaruszonym lesie, gdzie światła jest niewiele, idealne warunki do rozrodu tych komarów są rzadko spotykane. Jednak na skraju lasu (granica między lasem a obszarem wylesionym – red.) istnieją idealne warunki rozrodcze. Dlatego też zagęszczenie komarów i kontakt ludzi z komarami są najbardziej prawdopodobne – piszą autorzy niniejszej publikacji. Następnie zwrócili uwagę, że w latach 1975–1990 liczba zachorowań na malarię wzrosła sześciokrotnie i osiągnęła prawie 600 tys. To właśnie wtedy trwały masowe wyręby lasów w Amazonii.
Wzrost wyrębów lasów przyczyną wielu chorób odzwierzęcych. Także COVID-19
Inni naukowcy w swoim badaniu sprzed trzech lat wykazali, że wirus z grupy koronawirusów SARS-CoV-2, będący przyczyną choroby COVID-19 w latach 2019-2023, rozprzestrzenił się w skali globalnej także z powodu dużych wyrębów lasów.
Wylesianie spowodowało właśnie bliższe interakcje dzikich zwierząt z ludźmi. Ponadto badacze zwrócili uwagę na bardzo rzadko występującą chorobę wirusową Mpox. Najczęściej pojawia się ona, gdy dany region jest mocno wylesiony. Choroba ta powoduje objawy ostrej infekcji wirusowej (gorączka, ból głowy, bóle mięśni) i wysypkę przypominającą krosty lub pęcherze.
To kolejna porcja argumentów za tym, aby dbać o światowe dziedzictwo przyrodnicze, którego symbolem są amazońskie lasy.
–
Zdjęcie tytułowe: PARALAXIS/Shutterstock
