O węglu mówi się dużo – przede wszystkim w kontekście ocieplania się klimatu. Trochę rzadziej wspomina się o nim, kiedy rozmawiamy na temat ogrzewania domów. Niesłusznie. A dlaczego? To proste pytanie, które zadajemy w kolejnym odcinku naszego cyklu podcastów. To jednocześnie pierwszy podcast w ramach projektu „Pożegnanie z węglem”, w którym wytłumaczymy, dlaczego zakaz spalania „czarnego złota” jest ważny i pokażemy gminy chcące go wprowadzić.
Przez ostatnie lata przyzwyczailiśmy się do tego, że przyczyną smogu są skrajne sytuacje. Ktoś w okolicy pali w piecu odpadami, wkłada do niego mokre drewno, lakierowane pozostałości po starych meblach – i to wtedy w powietrzu unosi się dusząca woń zanieczyszczeń. Wydaje się, że walka z tymi zanieczyszczeniami idzie nawet nieźle.
W końcu działa program Czyste Powietrze, dzięki któremu można wymienić stary piec na nowoczesny kocioł piątej klasy. Problem w tym, że nawet takie urządzenia nie skończą w Polsce problemu zanieczyszczenia powietrza. Kolejne miasta odchodzą lub przymierzają się do odejścia od użycia węgla w domowych paleniskach, a tylko do końca roku w ramach Czystego Powietrza można ubiegać się o zwrot pieniędzy za zakup kotła na to paliwo. Dlaczego powinniśmy wprowadzać zakaz używania węgla w ogrzewnictwie? W kolejnym odcinku naszego cyklu podcastów mówi o tym profesor Piotr Kleczkowski z Akademii Górniczo- Hutniczej w Krakowie.
Świat dotuje smog i ocieplenie klimatu
Jak podkreśla Kleczkowski, kotły na węgiel zawsze będą przyczyniały się do występowania zanieczyszczeń, jak i do ocieplania się klimatu. Nieco lepiej jest z gazem, który nie dokłada się do smogu, a w zależności od technologii emituje nawet o połowę mniej związków przyczyniających się do kryzysu klimatycznego. Jak mówi naukowiec, gaz ziemny i tak będzie paliwem przejściowym. Dlatego warto stawiać na inne źródła ogrzewania – na przykład pompy ciepła.
– To byłby skok o jeszcze jedną generację do przodu. A dotowanie węgla to nieporozumienie. W skali świata paliwa kopalne są wspierane kwotą około pół biliona dolarów rocznie. Świat dotuje ocieplanie się klimatu, zamiast inwestować w czyste technologie- mówi Kleczkowski.
Jak skończyć ze smogiem? Zakaz węgla nieunikniony
Profesor twierdzi, że najlepszym sposobem walki ze smogiem jest łączenie dotacji z kategorycznym zakazem ogrzewania paliwami stałymi. Argumentuje, że takie rozwiązanie sprawdziło się w Krakowie, gdzie funkcjonuje od 2019 roku. Do jego wypracowania przyczyniła się działalność Krakowskiego Alarmu Smogowego.
– Sytuacja się poprawiła. Od dwóch lat nie zakładam maseczki antysmogowej – zauważa uczony. – To jednak nie tylko subiektywne odczucie. Postęp wykazują również badania.
Jak mówi Kleczkowski, stężenie szkodliwych pyłów PM2,5 w całej Polsce spadło w ostatnich latach o ok. 20 proc. To wynik wymiany pieców, ale i skutek wyższych temperatur. W Krakowie wartość ta wyniosła jednak aż 41 proc. Wynika to z analizy przeprowadzonych przez pracowników AGH.
“Proste pytania” to cykl podcastów, które publikujemy na platformach Spotify, Google Podcasts, Castbox i Spreaker. W kolejnych odcinkach, zgodnie z tytułem, zadaję proste pytania. Odpowiedzi bywają jednak skomplikowane. W centrum uwagi zawsze jest ekologia.
Źródło zdjęcia: Aliaksandra Post / Shutterstock
Projekt „Pożegnanie z węglem” powstaje dzięki wsparciu European Climate Foundation
