Udostępnij

Żyją 200 lat, lubią „jazzować” i porozumiewają się na odległości 100 kilometrów

24.11.2024

Najnowsze badanie ujawnia, że majestatyczne wieloryby – wale grenlandzkie, potrafią komunikować się ze sobą na odległość wielu kilometrów. Robią to za pomocą dźwięków o niskiej częstotliwości. Odgłosy są niesłyszalne dla ludzi, jednak wieloryby potrafią „słyszeć” się nawet na odległości 100 kilometrów.

Wal grenlandzki to olbrzymie zwierzę. Ma do 20 metrów długości i może ważyć nawet 100 ton. Wieloryby te znane są z niezwykłych kompozycji dźwiękowych, których używają do porozumiewania się. – Pieśni wali grenlandzkich mogą z powodzeniem konkurować ze śpiewem ptaków. Naukowcy po raz pierwszy nagrali szeroki repertuar prezentowany przez te zwierzęta i porównali go do jazzowych improwizacji – pisał w 2019 roku Dziennik Naukowy.

Posłuchać ich można na nagraniu:

Zwierzęta te często płyną samotnie, ale z innymi osobnikami są w stałym kontakcie. Można powiedzieć, że „rozmawiają” ze sobą i to nawet będąc daleko od siebie. Już 53 lata temu taka teoria została opisana w czasopiśmie Annals of the New York Academy of Sciences. Biolog Roger Payne i oceanograf Douglas Webb z Woods Hole Oceanographic Institution w Falmouth (Massachusetts) nazwali ją teorią akustyczną stada.

– Łatwiej jest wykazać, że wieloryb wydaje odgłos, niż udowodnić, że odbiorca to inny waleń oddalony o setki kilometrów – powiedziała Susan Parks, ekolożka behawioralna z Syracuse University w Nowym Jorku, która bada akustykę zwierząt.

Fot. Wieloryby grenlandzkie są najpierw znakowane w zatoce Disko, zachodnia Grenlandia, w celu śledzenia ich ruchów i zachowań nurkowania. Źródło: Mads Peter Heide-Jørgensen (2017)/CC BY 4.0.

Z satelity badali wale grenlandzkie

W tym roku badacze pod kierunkiem Jewgienija A. Podolskiego z Centrum Badań Arktycznych na Uniwersytecie Hokkaido w Sapporo (Japonia), za pomocą algorytmów wykorzystanych w teorii chaosu (gałęzi matematyki), zidentyfikowali satelitarnie rejestr danych o 12 oznakowanych walach grenlandzkich. Konkretniej, zebrali dane dotyczące głębokości nurkowania i lokalizacji tych waleni w Arktyce w ciągu 144 dni.

– Zachowanie nurkowania wielorybów można postrzegać jako chaotyczną, samowystarczalną oscylację. Równoważy ona zapotrzebowanie na pożywienie na głębokości z zapotrzebowaniem na tlen na powierzchni – mówi Podolski z Centrum Badań Arktycznych Uniwersytetu Hokkaido.

Podążają za planktonem

Jakie są wnioski badaczy? Okazało się, że w zamieszczonej przed siebie pracy, na łamach Physical Review Research, opisali zidentyfikowany matematyczny wzór, w którym wieloryby te maja dwufazowe 24 godzinne cykle nurkowania. Płytsze rano i głębsze po południu. Jest to zależne od migracji pionowej planktonu, czyli bazy pokarmowej tych zwierząt. To zjawisko w przyrodzie nazywa się dobową migracją pionową (DVM). Ponadto badacze zauważyli, że najgłębsze nurkowania w Arktyce są w porze wiosennej.

– Odkryliśmy, że żerujące wieloryby nurkują głębiej w ciągu dnia wiosną. A to zachowanie nurkowania jest pozornie zsynchronizowane z ich pionowo migrującą ofiarą – dodał profesor Jonas Teilmann z Uniwersytetu w Aarhus.

Synchroniczne nurkowania wielorybów w dużej odległości

Jednak naukowcy z Japonii, Danii i Grenlandii dostrzegli jeszcze coś wyjątkowego. W kwietniu 2010 r. w Zatoce Disko dwa wale grenlandzkie przez siedem dni synchronicznie (jednocześnie) nurkowały. Dwa wieloryby oddalone od siebie o prawie 100 kilometrów po prostu porozumiewały się z sobą. Para – samica i jeden osobnik o nieznanej płci – czasami znajdowały się w odległości pięciu kilometrów, a czasami setek kilometrów od siebie.

Tak jak Payne i Webb w 1971 r., tak w tym roku Podolski, Heide-Jørgensen i Teilmann dowiedli, że to nie jest nic przypadkowego. Fale dźwiękowe w wodzie na taki dystans potrzebowałyby ponad godziny by dotrzeć od nadawcy do odbiorcy. Naukowcy jeszcze dokładnie nie wiedzą w jaki sposób się to odbywa.

– Naukowcy potrzebują nie tylko odpowiedniego sprzętu, aby zauważyć tę wymianę, ale także zaawansowanej analizy. Tak aby połączyć kropki między sygnałem jednego wieloryba a widoczną reakcją drugiego – mówi Christopher Clark, badacz bioakustyki z Cornell University w Nowym Jorku. Wcześniej w swojej karierze poznał Payne’a.

https://twitter.com/YaleE360/status/1837522583475867775

Potrzebna jest powtórka badań, ale z nagraniami dźwiękowymi

Wspomniana ekolożka behawioralna Parks zauważyła, że w następnym badaniu obok znaczników satelitarnych powinny być wykorzystane nagrania danych dźwiękowych. Naukowców cały czas nurtują nie tylko synchroniczne nurkowania wali grenlandzkich (i zapewne innych gatunków waleni), ale też wydawane przy tym zadziwiające wokalizacje i sygnały, czyli porozumiewanie się.

– Możliwości akustyczne wielorybów, które wydają się nurkować same, ale w rzeczywistości są razem, są oszałamiające – zauważył Podolski. – Nasze badanie identyfikuje ramy do badania życia społecznego i zachowań takich chaotycznie poruszających się, nieskrępowanych zwierząt morskich.

Czytaj także: Po urodzeniu gaworzą jak niemowlęta, są rodzinne i właśnie odkryliśmy ich język

Zdjęcie tytułowe: Vladimir Chebanov/Shutterstock

Autor

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.