Udostępnij

KE wzywa Polskę, aby umożliwiła składanie skarg na niewystarczające przepisy antysmogowe

15.05.2020

Komisja Europejska wezwała Polskę do zajęcia się prawem dotyczącym smogu. Chodzi o możliwość skarżenia się na treść wojewódzkich Programów Ochrony Powietrza. Tym samym unijni komisarze zapoczątkowali proces, który swój finał może mieć w Trybunale Sprawiedliwości UE.

Dziś organizacje i osoby fizyczne nie mogą „kwestionować spójności planów ochrony powietrza i wymagać od władz ustanowienia planów ochrony powietrza”- czytamy w piśmie Komisji Europejskiej. W praktyce oznacza to, że pozywanie władz w sprawie zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest utrudnione.



Osoby fizyczne i aktywiści mogą co prawda domagać się odszkodowań za przekroczenie dopuszczalnych norm jakości powietrza. Było tak między innymi w przypadku aktorki Katarzyny Ankudowicz, jednej z inicjatorek akcji #pozywamsmog. Za jej przykładem poszli Jerzy Stuhr i Mariusz Szczygieł. Wszystkie te sprawy zakończyły się sukcesem pozywających.

Problem leży jednak gdzie indziej. Sądy w Polsce uznają, że osoby fizyczne i aktywiści nie mają podstaw do skarżenia się na Programy Ochrony Powietrza. Te uchwalane są przez sejmiki wojewódzkie. Mogą zawierać między innymi przepisy przyspieszające wymianę nieekologicznych pieców. Według KE każdy powinien mieć możliwość domagania się ich poprawy, jeśli uważa przepisy za niewystarczające.

Czytaj również: Aktorka Katarzyna Ankudowicz wygrała sprawę o smog!

Chciała zmian w POP-ie. Przegrała sprawę

Dziś są z tym problemy, co pokazał przypadek Jolanty Sitarz – Wójcickiej. Mieszkanka Zakopanego złożyła skargę na małopolski POP w 2016 roku. Chciała, by prawo nakładało na wszystkie gminy w regionie obowiązek wprowadzania uchwał antysmogowych. „Sąd uznał, iż skarżąca nie legitymuje się interesem prawnym do wniesienia skargi” – mówiła rzeczniczka krakowskiego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego „Gazecie Wyborczej”.

Oznacza to, że nawet słaba uchwała antysmogowa nie mogła, według WSA, naruszyć praw aktywistki Podhalańskiego Alarmu Smogowego. Ten wyrok został następnie utrzymany przez Naczelny Sąd Administracyjny. Podobnie orzekły sądy w sprawie skargi na POP województwa śląskiego złożony przez mieszkańca Rybnika.

Warto dodać, że sprawa Jolanty Sitarz-Wójcickiej znalazła finał w Trybunale Konstytucyjnym, który orzeknie o zgodności przepisów uniemożlwiających zaskarżanie POP z Konstytucją. Niestety mieszkanka Zakopanego czeka na wyrok trybunału już ponad trzy lata i nic nie wskazuje na to, aby został wydany w najbliższym czasie.

Według KE polscy obywatele powinni mieć możliwość domagania się zgodności POP-ów z unijnymi wymogami. Niedługo adresatem podobnej sprawy może stać się śląski samorząd. Przygotowuje się on do uchwalenia własnego Programu Ochrony Powietrza. Według lokalnych Alarmów Smogowych może być niewystarczający, by poprawić jakość powietrza w województwie.

Unijni oficjele wezwali Polskę i Bułgarię do „usunięcia uchybienia”, które stoi w kolizji z europejską dyrektywą o ochronie powietrza. Na dostosowanie się do unijnego prawa nasz rząd ma cztery miesiące. Jeśli nie zdąży, Polsce grozi kolejny etap postępowania przeciwnaruszeniowego, a w końcu sprawa w Trybunale Sprawiedliwości UE.

Źródło zdjęcia: KAY4YK / Shutterstock

Autor

Marcel Wandas

Dziennikarz, autor między innymi Onetu, Holistic News i Weekend.Gazeta.pl. W przeszłości reporter radiowy związany między innymi z Radiem Kraków, Radiem Eska i Radiem Plus. Fan muzyki, bywalec festiwali, wielbiciel krakowskiej Nowej Huty, hejter krakowskiego smogu.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.