29 września 2023 roku rusza drugi nabór wniosków w programie „Ciepłe Mieszkanie”. Jego celem jest wymiana nieefektywnych źródeł ciepła i termomodernizacja w budynkach wielorodzinnych. To szczególnie ważne w kontekście walki ze smogiem. W niektórych częściach Polski to kamienice i bloki są głównym źródłem zanieczyszczeń w ramach niskiej emisji. Dofinansowanie z programu wyniesie do 41 tys. zł dla osób fizycznych oraz do 375 tys. zł dla wspólnot mieszkaniowych. Na większe wsparcie mogą liczyć mieszkańcy najbardziej zanieczyszczonych gmin.
Dotacje, które trafią do beneficjentów za pośrednictwem gmin, posłużyć mają wymianie kopciuchów oraz poprawie efektywności energetycznej. Jak czytamy w rządowym komunikacie, jest to uzupełnienie programu „Czyste Powietrze”, który dotyczy domów jednorodzinnych.
– Teraz pilotażowo uruchamiamy nabór dla gmin w programie, który umożliwia wymianę nieefektywnych źródeł ciepła w lokalach mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych. Mogą więc skorzystać z niego mieszkańcy kamienic, wspólnot mieszkaniowych i lokatorzy mieszkań komunalnych – mówiła podczas konferencji prasowej minister klimatu i środowiska, Anna Moskwa.
29 września rusza drugi nabór wniosków dla gmin. Za pośrednictwem 16 wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej (wfośigw) otrzymają one środki na wsparcie dla mieszkańców, którzy będą beneficjentami końcowymi „Ciepłego Mieszkania”.
– Polski Alarm Smogowy od początku uważał, że tego typu rozwiązania są jedną z lepszych metod nie tylko na zmniejszenie rachunków za ogrzewanie, ale także na poprawę jakości powietrza. Mam na myśli działania nastawione na termomodernizację budynków, inwestowanie w efektywność energetyczną – mówi SmogLabowi Piotr Siergiej z Polskiego Alarmu Smogowego. – Szkoda tylko, że budżet programu nie jest większy – zwraca uwagę rzecznik PAS, o czym piszemy więcej w dalszej części tekstu.
Szczegółowe informacje na temat rozpoczynającego się naboru dla gmin (II nabór – 2023) znaleźć można na stronach rządowych. Dotyczy to również kosztów kwalifikowanych i obowiązujących poziomów dofinansowania.
Kto może uzyskać dofinansowanie i na jaki cel? Program „Ciepłe Mieszkanie” za pośrednictwem gmin
Uruchomienie II naboru dla gmin w ramach „Ciepłego Mieszkania” zaplanowano na piątek 29 września. Celem programu jest wsparcie wymiany źródeł ciepła na paliwo stałe oraz poprawa efektywności energetycznej w lokalach mieszkalnych znajdujących się w wielorodzinnych budynkach mieszkalnych.
W jaki sposób działa program? Obrany model zakłada, że NFOŚiGW udostępnia środki na realizację funduszom wojewódzkim (wfośigw). Następnie to one podpisują stosowne umowy z zainteresowanymi gminami. W dalszej kolejności gminy ogłaszają na swoim terenie nabór wniosków wśród mieszkańców, czyli beneficjentów końcowych. Jak czytamy w komunikacie rządowym, mogą nimi być: „osoby fizyczne, właściciele lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych, uprawnieni z ograniczonego prawa rzeczowego, najemcy lokali mieszkalnych stanowiących własność gminy, jak również wspólnoty mieszkaniowe posiadające 3-7 lokali.”
Resort klimatu i środowiska podkreśla w komunikacie, że jest to pilotaż. Jego ocena pozwolić miałaby na uruchomienie znacznie większego programu wymiany „kopciuchów” w budynkach wielorodzinnych, w kolejnych latach. Jak podaje ministerstwo, takich budynków w całej Polsce jest około 1 miliona.
Na co można pozyskać środki? W zależności od tego, kto wnioskuje, finansowanie obejmuje m.in. demontaż nieefektywnego źródła ciepła i montaż nowego. Pozbycie się tzw. kopciucha jest obowiązkowym elementem. Bez niego nie można sfinansować działań termomodernizacyjnych, takich jak wymiana stolarki okiennej czy drzwiowej. Eliminacja źródeł nieefektywnych to warunek zarówno dla osób fizycznych, jak i wspólnot. Wśród kosztów kwalifikowanych znalazły się m.in. zakup i montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, czy przygotowanie dokumentacji projektowej. W przypadku wspólnot to m.in. także montaż paneli fotowoltaicznych.
3 poziomy wsparcia osób fizycznych i oferta dla wspólnot mieszkaniowych
Aktualnie program dzieli się na cztery części. Pierwsze trzy dotyczą osób fizycznych, przy czym poziom dofinansowania zależny jest od wykazywanych dochodów. Jak czytamy na stronach rządowych, „podstawowy poziom dofinansowania – przy dochodach do 135 tys. zł rocznie – to szansa na dotację do 16,5 tys. zł, nie więcej niż 30 proc. kosztów kwalifikowanych na jeden lokal mieszkalny oraz do 35 proc. w przypadku lokali z gmin najbardziej zanieczyszczonych (do 19 tys. zł)”. „Podwyższone dotacje przewidziano przy dochodach do 1894 zł w gospodarstwie wieloosobowym i do 2651 zł w jednoosobowym (chodzi o przeciętny miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego). Wówczas można starać się o 27,5 tys. zł, do 60 proc. kosztów kwalifikowanych lub 29,5 tys. zł (do 65 proc. kosztów), jeśli to lokal z listy gmin najbardziej zanieczyszczonych” – czytamy.
„Najwyższe wsparcie otrzymają ci, których przeciętny miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego nie przekracza 1090 zł w gospodarstwie wieloosobowym i 1526 zł w jednoosobowym lub jest ustalone prawo do zasiłku stałego, okresowego, rodzinnego lub opiekuńczego. Wówczas na przedsięwzięcie przewidziano aż 41 tys. zł wsparcia (do 90 proc. kosztów kwalifikowanych) lub 43,9 tys. zł (95 proc. kosztów) dla budynków w miejscowości ujętej na liście najbardziej zanieczyszczonych gmin” – przekazano w komunikacie.
- Czytaj także: I Kongres Energetyki Rozproszonej. Eksperci i praktycy dyskutowali o przyszłości energii
Nieco inaczej wygląda oferta skierowana do wspólnot mieszkaniowych. „Czwarta część programu, adresowana do wspólnot mieszkaniowych, to też różne opcje dotacji, każda maksymalnie do 60 proc. kosztów kwalifikowanych. Do 350 tys. zł wsparcia można uzyskać w przypadku kompleksowej termomodernizacji z wymianą źródła ciepła, do 360 tys. zł, jeśli przedsięwzięcie obejmuje dodatkowo zakup i montaż mikroinstalacji fotowoltaicznej (lub 375 tys. zł dla zadania uwzględniającego pompy ciepła) oraz do 150 tys. zł, jeśli projekt zakłada tylko termomodernizację bez wymiany źródeł ciepła” – czytamy na stronach resortu klimatu i środowiska.
Program „Ciepłe Mieszkanie”. 1,75 mld złotych wesprze budynki wielorodzinne
Pierwotnie budżet programu wynosił 1,4 mld złotych, natomiast teraz kwotę zwiększono do 1,75 mld złotych. W 2022 roku miał miejsce pierwszy pilotażowy nabór wniosków. Jak podaje ministerstwo, do tej pory podpisano w ramach niego 374 umowy z gminami na ponad 746 mln złotych. Pozwoli to na realizację przedsięwzięć w przeszło 33,5 tys. lokali mieszkalnych.
– Druga tura programu ‘Ciepłe Mieszkanie’ wnosi niestety niewiele w wymiarze ambicji finansowych. Zwiększenie budżetu przeznaczonego na program ma związek raczej z poziomem inflacji. Tymczasem pula finansowania powinna być istotnie większa – zwraca uwagę Piotr Siergiej.
– Skoro w pierwszej turze udało się objąć finansowaniem ponad 33 tys. lokali, to znaczy, że jest potencjał w tego rodzaju działaniach. Kwoty należałoby zwiększyć: tak by rocznie to były nie 33 tysiące, a 100 tysięcy lokali mieszkalnych. To byłoby tempo, z którego moglibyśmy być wszyscy zadowoleni – mówi nam rzecznik PAS.
Potrzeba działań. „W wielu miejscach to budynki wielorodzinne odpowiadają za większość niskiej emisji”
Piotr Siergiej zwraca przy tym uwagę, że tego typu działania są w Polsce potrzebne. Szczególnie że dofinansowania w ramach programu “Ciepłe Mieszkanie” nie można pozyskać wyłącznie na termomodernizację. Warunkiem jest demontaż nieefektywnego źródła ciepła na paliwo stałe.
– Budynki wielorodzinne w niektórych częściach kraju, np. na Dolnym Śląsku, odpowiadają za bardzo duży odsetek dymiących kominów. Program „Czyste Powietrze” dotyczy wyłącznie domów jednorodzinnych, dlatego dobrze, że uruchomiono „Ciepłe Mieszkanie”. Szkoda tylko, że budżet programu nie jest większy. W wielu miejscach to budynki wielorodzinne odpowiadają za większość niskiej emisji. Chociażby za sprawą wciąż użytkowanych pieców kaflowych w mieszkaniach, co ma miejsce np. w Łodzi – podkreśla rzecznik PAS.
_
Szczegółowe informacje na temat rozpoczynającego się naboru dla gmin (II nabór – 2023) znaleźć można na stronach rządowych. Dotyczy to również kosztów kwalifikowanych i obowiązujących poziomów dofinansowania.
Zdjęcie: YusufOzluk / Shutterstock.com
