Udostępnij

Czy Krajowy Plan Odbudowy wesprze transport publiczny?

21.04.2021

Liczba pasażerów w autobusach i tramwajach przez pandemię spadła. A razem z nią spadły przychody z biletów. Samorządy są w kropce, ale nadzieję pokładają w konsultowanym właśnie Krajowym Planie Odbudowy.

Transport publiczny mocno ucierpiał w pandemii Covid-19. Choć komunikacja miejska i tak często nie generowała wielkich przychodów, teraz dodatkowym zmartwieniem jest mniejsza liczba pasażerów. Jak podaje „Dziennik Bałtycki”, w 2020 roku w Gdańsku z komunikacji miejskiej skorzystało o 36,8 proc. mniej pasażerów niż rok wcześniej. Tamtejszy Zarząd Transportu Miejskiego nie ma złudzeń: to wynik pandemii. Wcześniej, od 2009 roku, spółka co roku notowała przyrost podróżujących.

Kłopoty finansowe komunikacji miejskiej

Podobnie sytuacja wygląda w innych miastach Polski. W Łodzi utrzymuje się ok. 42-procentowy spadek liczby sprzedanych biletów – podawał pod koniec marca branżowy portal Transport Publiczny. Jak wynika z informacji przekazanych Radiu RDC, pod koniec marca w Warszawie komunikację miejską wybrało blisko 60 proc. mniej osób niż przed pandemią. Mniej pasażerów to mniejsze wpływy ze sprzedaży biletów. Dodatkowe koszty generują także okresy ściślejszych restrykcji pandemicznych, gdy do pojazdów może wsiąść tylko określona liczba osób.

Czytaj także: Gdzie powstaną Strefy Czystego Transportu i kto do nich wjedzie? Trwają prace nad ustawą

– W pojazdach, które mogą mieścić po kilkuset pasażerów, w tym momencie możemy przewozić ich kilkunastu. Przez to mimo znacznego spadku ich liczby musimy na trasy wypuszczać około 70–80 proc. autobusów i tramwajów. W ten sposób z każdym miesiącem możemy mieć straty rzędu kilkunastu–kilkudziesięciu milionów złotych – mówił SmogLabowi Łukasz Franek, dyrektor Zarządu Transportu Publicznego w Krakowie podczas pierwszej fali pandemii. Od tego czasu limity pasażerów były jeszcze kilkakrotnie zmieniane. Jednak na ogół spółki transportowe nie mogły sobie pozwolić na pełną liczbę pasażerów w pojazdach.

Teraz pokładają nadzieję w Krajowym Planie Odbudowy, w ramach którego wydawane będą unijne środki na walkę z gospodarczymi skutkami pandemii. Pytanie, czy w obecnej sytuacji miasta znajdą wystarczające środki na inwestycje w ramach KPO.

– Główny problem polega na tym, że finansowy punkt startowy dla miast jest bardzo niski – komentuje Bartosz Piłat, ekspert ds. polityk transportowych Polskiego Alarmu Smogowego. – W związku z pandemią miasta mają mniej środków na inwestycje. Spadły wpływy z podatków, a na dodatek mniej sprzedaje się biletów komunikacji miejskiej. Tymczasem KPO to przede wszystkim środki na inwestycje. By z nich skorzystać, miasta musiałyby się zadłużać – tłumaczy.

Krajowy Plan Odbudowy a rozwój transportu publicznego

Problem będą miały również samorządy, które chciałyby dopiero tworzyć transport publiczny. – Krajowy Plan Odbudowy zwraca uwagę na wiele istotnych kwestii, jak niskoemisyjność transportu, jednak niestety nie daje szansy na programowy rozwój transportu zbiorowego. Szczególnie problematyczna jest pozycja gmin, gdzie transport publiczny nie działa lub funkcjonuje w ograniczonym zakresie. Pięć lat to zbyt krótki okres, by wszystko zbudować od podstaw, szczególnie gdy w samorządzie nie ma urzędników, którzy zajmowali się organizacją transportu. KPO nie zapewnia wsparcia w tym zakresie – podkreśla Piłat.

Jak zaznacza, problemem jest sam charakter KPO, który odpowiada na aktualne problemy transportu, ale nie pomoże w rozwoju sieci transportowej. – Promykiem nadziei jest zapowiadana zmiana ustawy o transporcie publicznym, która miałaby doprowadzić, mówiąc w skrócie, do odbudowy transportu zbiorowego w regionach. Na razie nie stoi jednak za nią konkretny plan rozwoju infrastruktury i jego finansowania – zaznacza ekspert PAS.

Jak zwalczyć smog produkowany przez auta?

Transport drogowy jest jednym ze źródeł smogu – przede wszystkim w miastach. Dlatego rozwój komunikacji publicznej jest niezbędny, żeby zadbać o czyste powietrze i dzięki temu o nasze zdrowie. Im lepszy i sprawniejszy transport publiczny, tym mniejsza może być liczba pojazdów na drogach. A w efekcie – tym mniejszy poziom emitowanych przez nie zanieczyszczeń powietrza.

– Krajowy Plan Odbudowy według założeń ma pomóc odbudować gospodarkę po pandemii, czyniąc kraje bardziej odpornymi na przyszłe kryzysy. Rozwój transportu jest w tym świetle korzystny, dlatego że pozwala na tworzenie stałych miejsc pracy. To także szansa m.in. na poprawę jakości powietrza, co jest ważne dla ochrony zdrowia obywateli. Zdrowie pochłania dziś ponad 5 proc. polskiego PKB, a to i tak bardzo mało. Jeśli przyrost wydatków na służbę zdrowia ma przynieść podniesienie jakości opieki zdrowotnej w Polsce, nie możemy sobie pozwolić na zwiększanie śmiertelności i zachorowań z powodu złej jakości powietrza – podsumowuje Piłat.

Jak dodaje, co do wpływu smogu na zdrowie nie ma wątpliwości. Zła jakość powietrza powoduje choroby płuc i serca, przyczynia się do przedwczesnych zgonów i – co szczególnie ważne w czasie pandemii – może ułatwiać rozprzestrzenianie się wirusa SARS-CoV-2.

Tekst powstał na potrzeby kampanii “Polska bez Smogu” realizowanej we współpracy Polskiego Alarmu Smogowego, SmogLabu i “Rzeczpospolitej”. Artykuły tworzone w ramach akcji będzie można czytać co drugą środę w drukowanym i internetowym wydaniu “Rzeczpospolitej” oraz w SmogLabie.

Zdjęcie: Shutterstock/Giovanni Love

Autor

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.