Udostępnij

„To, co jemy i w jaki sposób to jest produkowane, to pole bitwy”. Komentarze do raportu specjalnego IPCC

08.08.2019

W czwartek opublikowany został raport specjalny Międzyrządowego Panelu ds. Zmian Klimatycznych (IPCC), pt. „Climate Change and Land”. W dokumencie podjęto się opisania złożonych związków między problemem zmian klimatycznych a zarządzaniem ziemią przez człowieka. Najnowszy raport – sygnowany przez instytucję, której celem jest raportowanie o aktualnym stanie wiedzy naukowej w dziedzinie klimatu – spotkał się z licznymi komentarzami ze strony naukowców i ekspertów. Poniżej niektóre z nich.

Raport pokazuje, że problem zmian klimatycznych jest ściśle związany z kwestią tego, w jaki sposób wykorzystujemy gleby jako ludzkość. Kryzys klimatyczny z jednej strony pogłębia degradację gleb, przyczyniając się do problemów żywnościowych, z drugiej strony to niezrównoważona gospodarka leśna i rolnictwo skutkują wzrostem emisji gazów cieplarnianych. Naukowcy wskazują jednak obszary w zarządzaniu ziemią, których zmiana może pomóc nam stawić czoła zmianom klimatu.

„Bardzo duży potencjał posiadają: bardziej zrównoważone wykorzystywanie ziemi, ograniczenie nadmiernej konsumpcji oraz marnowania żywności, zaprzestanie wycinki i wypalania lasów, zapobieganie nadmiernemu pozyskiwaniu drewna oraz redukcja emisji gazów cieplarnianych” – wylicza Panmao Zhai, współpracujący przy opracowaniu finalnego raportu.

[Szczegółowo na temat głównych tez najnowszego raportu IPCC pisaliśmy tutaj.]

„Lepsze zarządzanie gruntami może przyczynić się do walki ze zmianą klimatu, ale nie jest to jedyne rozwiązanie. Ograniczenie emisji gazów cieplarnianych we wszystkich sektorach jest niezbędne, jeśli globalne ocieplenie ma zostać utrzymane na poziomie znacznie poniżej 2°C, nie mówiąc już o 1,5°C” – napisano w dzisiejszym komunikacie IPCC, studząc lekko optymistyczny wydźwięk niektórych tez raportu.

Komentarze do raportu

Prof. dr hab. Bogdan H. Chojnicki, Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu:

„Człowiek obecnie (dzięki wykorzystaniu energii z paliw nieodnawialnych) oddziałuje już na ponad 70% powierzchni lądu wolnego od stałej pokrywy śnieżnej, a produkcja i przetwórstwo żywności jest źródłem około 30% wszystkich gazów szklarniowych emitowanych przez człowieka. Oczywiście zmiany sposobu użytkowania mogą zmniejszać intensywność zdarzeń ekstremalnych wywołanych zmianą klimatu na tych terenach, jednak niezbędne są tu działania, które opierają się między innymi na promocji zalesień i zatrzymaniu dalszego usuwania drzew z krajobrazu. Nie da się tego osiągnąć bez jednoczesnych działań globalnych struktur oraz lokalnych społeczności. Działania te powinny się także odbywać w oparciu o zrównoważona gospodarkę gruntami oraz ograniczanie ubóstwa. Pojawiający się czasami w publicznej debacie paradygmat głoszący, że człowiek jest pomijalną cząstką środowiska już dawno przestał być aktualny. Skala oraz intensywność przekształceń ekosystemów lądowych wywołanych przez człowieka stanowi dobitne potwierdzenie nieaktualności takiego podejścia do relacji człowiek-środowisko.”

Dr Brent Loken, dyrektor naukowy w think tanku EAT, zajmującym się zarządzaniem żywnością:

„To, co jemy i w jaki sposób to jest produkowane, to pole bitwy. Od jej wyniku zależy, czy osiągniemy cele porozumienia paryskiego, czy też nie. To nie znaczy, że aby powstrzymać zmianę klimatu, wszyscy powinniśmy przejść na weganizm. Nasze wspólne badania z pismem Lancet wskazują, że możemy spożywać do czterech porcji żywności pochodzenia zwierzęcego tygodniowo i nadal trzymać się globalnych celów w zakresie emisji gazów cieplarnianych (…)

Około 23% światowych emisji gazów cieplarnianych pochodzi z produkcji żywności i użytkowania gruntów. Jeśli do 2030 r. 40% ludności świata przestawi się na dietę zdrową dla planety, a do 2050 r. Będzie to 75%, będziemy na dobrej drodze do osiągnięcia celów w zakresie emisji gazów cieplarnianych związanych z produkcją żywności. (…)

Rosnące dochody i urbanizacja napędzają zmiany w nawykach żywnościowych. Tradycyjne diety są zastępowane przez diety o większym udziale produktów pochodzenia zwierzęcego, co wiąże się z wzrostem emisji. Jeżeli nie uda się odwrócić tego trendu, do 2050 roku emisje gazów cieplarnianych pochodzące ze spożycia i produkcji żywności niemal się podwoją.”

Prof. Piotr Skubała, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego:

„Najnowszy raport IPCC pokazuje, że znaleźliśmy się w zaklętym kręgu. Zmiany klimatyczne oddziałują na rolnictwo, co budzi nasz coraz większy niepokój, zagraża bowiem bezpieczeństwu żywnościowemu. Z drugiej strony rolnictwo, które dzisiaj ma postać wielkoobszarowych gospodarstw oraz hodowla zwierząt, którą określamy jako przemysłową, przyczynia się do ocieplania klimatu, będąc źródłem około 25 do 30% gazów cieplarnianych. Lasy mogą pochłonąć znaczne ilości wyemitowanych przez nas gazów cieplarnianych, jednak my sukcesywnie wycinamy lasy, pozbawiając się kluczowego czynnika w mitygacji zmian klimatu.”

Nasze omówienie głównych tez raportu znaleźć można tutaj.

Źródła: IPCC,

Zdjęcie: Shutterstock/fiz_zero

Autor

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.