Udostępnij

Lekarze do ministra: trzeba wprowadzić nowe normy WHO i skończyć ze smogiem

13.10.2021

„Zgodnie z danymi WHO zanieczyszczenia powietrza prowadzą do 7 milionów przedwczesnych zgonów na całym świecie. Z czego do 400 tys. w samej Unii Europejskiej. Niestety Polska przoduje w europejskich statystykach – z niechlubną liczbą ok. 50 tys. przedwczesnych zgonów każdego roku. To trzy razy więcej, niż średnia unijna”. To fragment apelu, jaki środowisko lekarskie wysłało do ministra zdrowia Adama Niedzielskiego.

Lekarze w liście z października 2021 domagają się, by Polska zaimplementowała nowe normy dotyczące smogu, jakie wyznaczyła Światowa Organizacja Zdrowia (WHO).

Według nich, roczne dopuszczalne poziomy pyłu zawieszonego PM2,5 nie powinny przekraczać 5 µg/m³. Dotąd było to 10 µg/m³. Nowa norma dla dobowych stężeń do 15 µg/m³ (dotąd 25 µg/m³). Poziom akceptowalnego stężenia dobowego PM 10 obniżono o 10 proc. (z 50 µg/m3 na 45 µg/m3). Średniorocznego: o 25 proc. (z 20 µ g/m³ na 15 µ g/m³ powietrza). WHO ustaliło również nowe normy dla NO2. Roczne stężenia nie powinny przekraczać10 µg/m³ (wcześniej 40 µg/m³). Organizacja wyznaczyła także normę dobową NO 2 – 25 µg/m³.

normy who pm2.5 pm10

„Nowe rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia opracowane zostały na podstawie wyników ponad pięciuset najnowszych badań naukowych prowadzonych przez badaczy zdrowia publicznego z całego świata. Obniżenie górnych granic stężeń w wytycznych WHO to wyraźny sygnał, że nie ma bezpiecznego dla zdrowia poziomu zanieczyszczeń powietrza. Normy unijne są zbyt wysokie i nie chronią naszego zdrowia w wystarczającym stopniu” – komentuje Weronika Michalak, dyrektorka organizacji HEAL Polska.

Polski smog to kosmos

Tak, jak pisaliśmy w SmogLabie, przy nowych normach WHO, polski smog to kosmos. Na przykład w Nowym Sączu w styczniu 2019 roku pyłomierze zarejestrowały dobowe poziomy pyłu PM 2,5 osiągające nawet 150 µ g/m3 powietrza. Czyli 10 razy więcej niż dopuszcza nowa norma WHO. Problemem jest nie tylko polska smogowa rzeczywistość, ale także polskie normy. Dobowa dla PM10 to 50 µg/m3. Roczna: 40. Dla PM 2,5 roczna norma to 20 µg/m3. Dobowa nie istnieje.

– Jeżeli normy obecne w poszczególnych krajach są wyższe, niż zalecane przez Światową Organizację Zdrowia, władze świadomie decydują się na akceptację zwiększonego ryzyka dla zdrowia – mówił w rozmowie ze SmogLabem dr hab. Michał Krzyżanowski, ekspert Światowej Organizacji Zdrowia i współprzewodniczący zespołu, który opracował nowe standardy.

Z tym zgadzają się również lekarze, którzy przygotowali apel do ministra zdrowia.

Czytaj również: „Świat nam ucieka. Zostaje brudny węgiel i stare diesle”

Najpoważniejsze środowiskowe zagrożenie dla zdrowia

Podpisały się pod nim 54 osoby i organizacje. Wśród nich: Heal Polska, Prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej, dr Piotr Dąbrowiecki, Przewodniczący Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergie i POChP, prof. Ewa Czarnobilska, kierownik Zakładu Alergologii Klinicznej i Środowiskowej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, a także prof. Andrzej Matyja, Prezes Naczelnej Rady Lekarskiej.

„W świetle najnowszych badań i rekomendacji WHO, pokazujących, że nawet najniższy poziom zanieczyszczeń powietrza negatywnie oddziałuje na zdrowie ludzi, konieczne jest pilne dostosowanie regulacji zarówno na szczeblu unijnym, jak i krajowym do wytycznych, aby skuteczniej chronić zdrowie obywateli i obywatelek. Dlatego apelujemy do Pana, by – obok resortów zdrowia innych krajów Unii Europejskiej – także polskie Ministerstwo Zdrowia zaangażowało się w dyskusję na temat tego najpoważniejszego środowiskowego zagrożenia dla zdrowia. A także zobowiązało się do przestrzegania zapisów Deklaracji Ostrawskiej dla Europejskiego Regionu WHO (w której przedstawiciele Ministerstw Zdrowia zidentyfikowali najważniejsze działania mające na celu m.in. spełnienie wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia dotyczących jakości powietrza)” – czytamy w piśmie do ministra.

Lekarze zwracają również uwagę na to, że pandemia COVID-19 pokazała, jak „potrzebujemy zdecydowanych działań
skierowanych na ochronę zdrowia i profilaktykę”. Domagają się, by Ministerstwo Zdrowia przyjęło zdecydowane stanowisko w sprawie walki ze smogiem.

Normy WHO bez prawnej mocy, ale z mocą przekazu

„Dodatkowo, stanowisko Ministerstwa Zdrowia wzywające do pełnego dostosowania się do nowych zaleceń WHO miałoby zasadnicze znaczenie dla ochrony zdrowia obywateli i obywatelek Europy w związku ze zbliżającą się rewizją unijnej dyrektywy w sprawie jakości powietrza” – zaznaczają autorzy apelu.

„Zaproponowane przez WHO nowe wytyczne dotyczące zaostrzenia norm jakości powietrza są wyrażeniem znaczącego wpływu zanieczyszczenia powietrza na zdrowie człowieka. Eksperci na całym świecie są zgodni, że zanieczyszczenie powietrza jest jednym z wiodących czynników ryzyka dla zdrowia ludzi. Powoduje ogromne obciążenie finansowe sektora zdrowia publicznego. Mimo, iż wytyczne WHO nie są prawnie wiążące, wyrażam nadzieję, że będą miały wpływ na kształtowanie polityki jakości powietrza w naszym kraju” – podsumowuje prof. Barbara Piekarska, Konsultant Krajowy w dziedzinie Zdrowie Środowiskowe.

Lekarze dla klimatu

Apel w sprawie jakości powietrza nie jest pierwszą wspólną akcją środowiska lekarskiego. W grudniu 2020 powstała inicjatywa „Lekarze dla Klimatu”. Pod listem otwartym podpisało się kilkudziesięciu medyków. Apelują o „Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych oraz zaprzestanie innych działań prowadzących do degradacji środowiska naturalnego”. W piśmie znalazły się też postulaty dotyczące ochrony zdrowia przed skutkami zmiany klimatu.

W liście czytamy: „Polskie społeczeństwo ma prawo żyć w czystym i korzystnym dla zdrowia środowisku. Nie możemy tolerować narażania na utratę zdrowia i życia naszych pacjentów oraz naszych bliskich wskutek ewidentnych ludzkich zaniedbań, nieznajomości faktów lub lekceważenia zagrożeń, których nie można już kwestionować”.

_

Apel w sprawie jakości powietrza można przeczytać TUTAJ.

Więcej o inicjatywie Lekarze dla Klimatu: TUTAJ.


.

Autor

Katarzyna Kojzar

Pisze o klimacie, środowisku, a czasami – dla odmiany – o kulturze. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego i Polskiej Szkoły Reportażu. Jej teksty ukazują się też m.in. w OKO.press i Wirtualnej Polsce.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.