Udostępnij

Nawałnice słabo nawadniają, za to zalewają miasta. Powstrzymamy to walcząc z betonozą

23.06.2021

Nawałnice będą coraz częstsze, a miasta są wobec nich niemal bezradne. Przynajmniej teraz, gdy ich powierzchnia jest pokrywana coraz większą ilością betonu. Między innymi przez to w mediach widzimy coraz więcej obrazków z zalanych miast. W ostatnich dniach było tak między innymi we Wrocławiu, Poznaniu i Krakowie. Jak uchronić się przed niszczycielskimi skutkami nawałnic? W wywiadzie ze Smoglabem mówi o tym hydrolog Sebastian Szklarek.


Nawalne deszcze dają trochę wytchnienia od upału, ale chyba nie ma z nich dużego pożytku dla przyrody?

To jest zawsze zagrożenie. W ostatnich latach wiele razy upalne okresy były lokalnie przerywane silnymi opadami. Bywało, że skutkowało to zalaniami sporych części miasta w związku z wybetonowaniem znacznej ich powierzchni. W Małopolsce w zeszłym roku zdarzyło się kilka ulew, kiedy na metr kwadratowy zarejestrowaliśmy tyle opadu, ile powinno spaść w kilka miesięcy. A więc nawet bez betonu gleba nie przyjmie takiej ilości wody w tak krótkim czasie.

Coraz mniej mżawek

Ta woda po prostu spływa do rzek, kanałów, kanalizacji bez korzyści dla środowiska?

Bardzo niewielka jej ilość zostaje w miejscu opadu. Przecież podlewając nie wylewamy na raz całego wiadra na doniczkę wielkości kubka. W takiej sytuacji część tej wody zostanie w glebie, reszta rozleje się na boki. Lepiej podlewać niedużo, ale codziennie, bo wtedy mamy zapewnioną optymalną wilgotność. Taka sytuacja jest dobra dla roślin w ogrodzie, ale i poza nim, gdy rośliny korzystają z wody opadowej. Przy opadach nawalnych nie nadążają z przyjęciem nadmiarowej jej ilości. Potem bywa, że od razu wraca upał, a duża część wody błyskawicznie wyparowuje.

Czytaj również: Ulewy, upały i susze. Ekstrema klimatyczne odpowiedzialne za 18-43 proc. wahań wielkości plonów na świecie

W statystykach widać, że w ostatnich latach nawałnice się nasilają? Można to połączyć ze zmianą klimatu?


Są opracowania, które pokazują, że liczba dni bez opadów ma się zwiększać. Jednocześnie więcej będzie dni z nawalnymi opadami. Opad powyżej 30 litrów na metr kwadratowy zdarzał się do niedawna przez 5-6 dni w roku. Badania pokazują, że idziemy w kierunku 10 dni rocznie z takimi zjawiskami. Skrajności są coraz częstsze, rzadziej mamy do czynienia z mżawkami, kapuśniaczkami, lżejszym deszczem przez kilka dni pochmurnej pogody. Stan pośredni niknie. Prawdopodobieństwo wystąpienia optymalnych warunków opadowych maleje wraz ze wzrostem globalnych temperatur.

Nawałnice zalewają zabetonowane miasta

A czy z takich opadów można mieć jakąś korzyść? Czy wodę z nich można w łatwy sposób retencjonować, magazynować?

Niektóre miasta to rozwijają – na przykład Gdańsk, który w oparciu o wyniki swojego pierwszego panelu obywatelskiego zbudował trzy zbiorniki retencyjne po częściowym zalaniu miasta. Można korzystać też z podziemnych systemów magazynowania deszczówki, na przykład montując większe rury czy zbiorniki w kanalizacji deszczowej. Dzięki temu część wody zostaje w pobliżu miejsca opadu. Można ją potem jeszcze wykorzystać, na przykład do podlewania trawników.

Głównym problemem jest jednak chyba betonoza. W mieście mamy za dużo powierzchni pokrytej betonem czy asfaltem, a potem widzimy miejscowe podtopienia. Przykładem jest Warszawa. Rok temu zalało tunele jednej z najważniejszych tras w mieście, pod wodą była też część metra.

W Warszawie część kanalizacji deszczowej jest połączona z tą odprowadzającą ścieki. Są tam też systemy zapobiegające trafianiu zbyt dużej ilości mieszaniny wody opadowej z nieczystościami do oczyszczalni. W ekstemalnych sytuacjach taka ciecz może trafiać prosto do rzek. Takich przelewów może być w roku maksymalnie dziesięć. W stolicy już w maju wykorzystano ten limit dziesięciu przelewów. Gdyby betonu było mniej, to gleba mogłaby przyjąć przynajmniej część deszczówki w czasie gwałtownych opadów. Dzięki temu rzadziej zalewałoby ulice, a nasze rzeki byłyby czystsze.

Miasta poza tym są bezradne? Nawałnice będą je zalewać, póki nie zmieni się polityka betonozy?

Oprócz retencji deszczówki trzeba postawić na dekarbonizację energetyki. Przecież budynki użyteczności publicznej najwięcej energii pobierają w dzień, dlatego mogą być łatwo zasilane panelami fotowoltaicznymi. Można je montować na przykład na budynkach szkół czy przedszkoli. W ten sposób zadziałamy na źródło problemów, którym jest ocieplanie się klimatu związane z nadmierną emisją dwutlenku węgla do atmosfery.

Źródło zdjęcia: fotornice / Shutterstock

Autor

Marcel Wandas

Dziennikarz, autor między innymi Onetu, Holistic News i Weekend.Gazeta.pl. W przeszłości reporter radiowy związany między innymi z Radiem Kraków, Radiem Eska i Radiem Plus. Fan muzyki, bywalec festiwali, wielbiciel krakowskiej Nowej Huty, hejter krakowskiego smogu.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.