Po rekordowym 2023 r. czarne chmury zbierają się nad programem „Czyste Powietrze”. Organizacje pozarządowe apelują do premiera o natychmiastowe działania. Jeśli ich nie zabraknie, to z końcem lutego program zanotuje 700 milionów zaległości. W efekcie kilkadziesiąt tysięcy rodzin zostanie bez pieniędzy na wymianę kopciucha, czy termomodernizację swoich domów. – Pieniądze w budżecie są. Potrzebna jest jednak determinacja rządu, by znalazły się w Programie Czyste Powietrze – mówią eksperci.
Program Czyste Powietrze znalazł się na skraju bankructwa – ostrzegają Polski Alarm Smogowy oraz Fundacja Instrat. Każdego tygodnia zaległości płatnicze rosną o kolejne 100 milionów złotych. Bez natychmiastowej interwencji rządu programowi grozi zapaść – ostrzegają aktywiści i eksperci. Jednocześnie apelują do premiera Donalda Tuska o jak najszybsze przeznaczenie części zaliczki z RePower EU na odzyskanie płynności finansowej Programu.
- RePower EU to środki pochodzące z Komisji Europejskiej wspierające uniezależnienie krajów UE od rosyjskich paliw kopalnych. Do Polski trafiło już 5,1 mld euro w ramach zaliczki.
– W ostatnich dniach dotarły do nas informacje o rosnących zaległościach w wypłatach środków z tego programu – mówi Andrzej Guła, lider PAS. – Informacje potwierdziło Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Wiemy, że luka wynosi już ponad 300 milionów złotych i każdego tygodnia rośnie o kolejne 100 milionów. Do końca lutego kwota niewypłaconych pieniędzy wzrośnie do 700 milionów złotych. To sytuacja niedopuszczalna – dodaje Guła. Przypomina, że mowa o co najmniej kilkunastu tysiącach rodzin, które już poniosły koszty ocieplenia domów i wymiany źródła ciepła. Teraz oczekują na refundację.
„Czyste Powietrze” kluczowym programem wsparcia dla tysięcy rodzin
Program Czyste Powietrze, prowadzony przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej udziela dotacji do wymiany starych kotłów i ocieplenia domów od 2018 roku. Popularność Programu powoli rosła, widać to w liczbach. W 2019 roku złożono 85 tysięcy wniosków, w 2023 – już 217 tysięcy. W ciągu pięciu lat programu liczba wniosków sięgnęła 754 000. Do wymiany pozostało jeszcze około 2,7 miliona kotłów.
W ostatnich tygodniach polskie miasta znalazły się na szczycie smogowych map nie tylko Europy, ale i świata.
Niedawno premier Donald Tusk deklarował działania na rzecz walki ze smogiem poprzez błyskawiczną, na wielką skalę termomodernizacją. Premier wyraził jednocześnie nadzieję, że Polska stanie się rekordzistą w skali Europy, jeśli chodzi o tempo zmian w tej dziedzinie. PAS oraz Instrat wskazują, że bez natychmiastowych działań ze strony rządu Programowi Czyste Powietrze grozi wyhamowanie, a realizacja tych obietnic nie będzie możliwa.
Hetmański: „Dysproporcja między przedwyborczymi obietnicami, a mizernym wsparciem na Czyste Powietrze”
– Dziwi nas dysproporcja pomiędzy deklaracjami rządu i zapowiedziami przedwyborczymi a mizernym wsparciem, jakie obecnie otrzymuje Program Czyste Powietrze – powiedział prezes Fundacji Instrat Michał Hetmański.
Zaliczka RePower EU, jaką otrzymała Polska, wynosi ok. 22 mld zł. – Apelujemy o przeznaczenie 2 mld zł z tych środków na wsparcie PCZP. Taki postulat umieściliśmy w naszym wspólnym apelu do premiera Donalda Tuska. Pieniądze w budżecie są. Potrzebna jest jednak determinacja rządu, by znalazły się w Programie Czyste Powietrze – dodaje Hetmański.
Jak podkreślają autorzy apelu błyskawiczne działania naprawcze są konieczne, gdyż Polska jest krajem o najbardziej zanieczyszczonym powietrzu w całej Unii Europejskiej, które przyczynia się każdego roku do ponad 40 tysięcy przedwczesnych zgonów.
W 2023 roku rekordowe zainteresowanie „Czystym Powietrzem”. Apel do Tuska o szybkie działania, by utrzymać tempo
- Rok 2023 był rokiem rekordowym w Programie Czyste Powietrze. Wnioski złożyło aż 217 tysięcy gospodarstw domowych.
Organizacje podpisane pod apelem przypominają, że Polacy zaczęli oszczędzać energię. Inwestycje w termomodernizację to także sposób na obniżenie rachunków. „Jeśli obecny kryzys Programu Czyste Powietrze potrwa jeszcze kilka tygodni, należy spodziewać się wyhamowania tempa realizacji programu. Wbrew obietnicom Pana Premiera – w drugiej połowie roku zamiast być rekordzistami w skali Europy będziemy doświadczać zapaści w programie i spadku zainteresowania pozyskaniem środków na termomodernizację oraz wymianę kopciuchów” – czytamy w dokumencie.
Pełna treść apelu znajduje się w tym miejscu.
Czytaj także: Brak kasy w Czystym Powietrzu – pierwszy smogowy test dla rządu
Zdjęcie tytułowe: Shutterstock/Zoran Photographer
