Udostępnij

Przed nami sezon „piekielnych” huraganów. Czy dotrą do Europy?

12.03.2024

Wkrótce rozpocznie się sezon huraganów na północnym Atlantyku. Naukowcy badający te zjawiska obawiają się, że tegoroczny sezon będzie wyjątkowo silny. Przyczyną mają być rekordowe temperatury graniczącego także z Europą Oceanu Atlantyckiego oraz zmiana El Niño na La Niña. Pojawiają się głosy, by wprowadzić nową – szóstą kategorię huraganów.

Cyklony tropikalne, które na Oceanie Atlantyckim i wschodnim Pacyfiku nazywane są huraganami, to naturalne, cykliczne zjawiska pogodowe, które występują w okresie czerwiec-listopad. Każdy sezon huraganów jest inny. Są sezony w miarę spokojne, kiedy zjawiska te nie niosą za sobą śmierci wielu osób i strat liczonych w dziesiątkach miliardów dolarów. Są takie, kiedy sytuacja wygląda dokładnie odwrotnie. Przykładem jest huragan Otis, który dosłownie zrujnował meksykańskie Acapulco.

Będzie potrzebna nowa kategoria?

Od lat klimatolodzy i badacze huraganów toczą dyskusje, jak globalne ocieplenie wpłynie na sezon huraganów. Czy będzie ich więcej, czy staną się silniejsze? Na podstawie badań z ostatnich lat wysuwa się jeden w miarę uspokajający komunikat: nie będzie ich więcej. A niewykluczone, że może być ich nawet trochę mniej, czego dowodem są ostatnie dwa lata. Tu jednak kończą się te dobre informacje.

W związku z tym, że mamy coraz wyższe temperatury i coraz cieplejsze oceany, to podnoszą się głosy, by wprowadzić nową kategorię dla huraganów. Siłę huraganu mierzy się za pomocą skali Saffira-Simpsona. Ma ona pięć stopni. Ostatni stopień nie ma górnej granicy. Po prostu oznacza się nim huragany, których prędkość wiatru przekracza 250 km/h. Mimo to zaczyna pojawiać się potrzeba dodania nowej, szóstej kategorii. Dlaczego? Otóż niedługo mogą pojawić się jeszcze silniejsze huragany. Chodzi o te cyklony, których prędkość wiatru przez dłuższy czas utrzymuje się na poziomie 300 km/h i wyższym.

– 192 mile na godzinę to prawdopodobnie szybciej niż większość samochodów Ferrari, trudno to sobie nawet wyobrazić. Bycie złapanym przez tego rodzaju huragan byłoby złe. Bardzo złe – mówi Michael Wehner, naukowiec z Lawrence Berkeley National Laboratory. 192 mile na godzinę, to ponad 300 km/h.

Zasadność wprowadzenia kategorii 6.

Nowe badanie, opublikowane w Proceedings of the National Academy of Sciences proponuje rozszerzenie powszechnie stosowanej skali huraganów Saffira-Simpsona. Autorzy badania stwierdzają, że takie huragany już miały miejsce. Spośród wszystkich 197 cyklonów tropikalnych o kategorii trzeciej i wyższej z lat 1980-2021 pięć osiągnęło hipotetyczną szóstą kategorię. Wszystkie te cyklony pojawiły się po roku 2010 a przykładem jest chociażby tajfun Haiyan z 2013 roku.

Na razie to problem wschodniej części Azji. To tam występują najcieplejsze wody i tam panują najlepsze warunki dla formowania się takich cyklonów. Jednak wszystko wskazuje na to, że i na Atlantyk przyjdzie czas.

– Nie było ich jeszcze na Atlantyku ani w Zatoce Meksykańskiej, ale panują tam warunki sprzyjające zaklasyfikowaniu do kategorii szóstej. Całe szczęście, że jeszcze takiej nie było. Mam nadzieję, że tak się nie stanie, ale to tylko rzut kostką. Wiemy, że te burze już stały się bardziej intensywne i nadal będą się nasilać – wyznaje Wehner, który jest głównym autorem badania.

 class=
Ilustracja. Prognozowana roczna zmiana w dniach możliwego wystąpienia cyklonów tropikalnych szóstej kategorii w scenariuszach ocieplenia klimatu w stosunku do lat 1979-2014. Źródło: PNAS.

Nie ulega wątpliwości, że takie huragany prędzej czy później pojawią się na Oceanie Atlantyckim, głównie w Zatoce Meksykańskiej. To kwestia tylko i wyłącznie wzrostu temperatur powierzchni mórz w związku z postępującą antropogeniczną zmianą klimatu. Jak zauważa Wehner, nawet w sytuacji udanej realizacji celów paryskiego porozumienia klimatycznego z 2015 roku, i tak należy się liczyć z tym, że ryzyko wystąpienia huraganów szóstej kategorii będzie znaczne. Już w świecie cieplejszym o 1,5 stopnia względem ery preindustrialnej takie huragany zaczną uderzać w amerykańskie wybrzeże. Po drodze dewastując uboższe państwa Ameryki Środkowej.

Efekt zwiększonej świadomości

Dzięki nowej kategorii wzrośnie świadomość i obawy przed przyszłością, które powinny skłonić decydentów do podjęcia działań.

– Przekazywanie informacji o ryzyku związanym z cyklonami tropikalnymi jest bardzo poważnym tematem, a zmiany w przekazie są konieczne, aby lepiej informować opinię publiczną o powodziach śródlądowych i falach sztormowych, czyli zjawiskach, dla których skala wiatru ma jedynie niewielkie znaczenie. Chociaż dodanie szóstej kategorii do skali huraganów Saffira-Simpsona nie rozwiązałoby tego problemu, mogłoby podnieść świadomość na temat zagrożeń związanych ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia poważnych huraganów w wyniku działania globalnego ocieplenia – stwierdził James Kossin, drugi autor badania.

Wysokie temperatury oceanu nie wróżą niczego dobrego

Nowa kategoria dla huraganów być może zadziała jako efekt mrożący, a perspektywa pojawiania się takich cyklonów na Atlantyku jest bardzo realna. Od marca zeszłego roku notuje się rekordowe temperatury oceanów na Ziemi, w tym północnego Atlantyku. Ostatnio tzw. aleja huraganów, czyli podrównikowy obszar Atlantyku między Afryką a Karaibami doświadcza dosłownie letnich temperatur. Średnie temperatury powierzchni morza na północnym Atlantyku przekraczają obecnie 20 st. C, czyli o cały stopień więcej niż średnia z lat 1981–2010. W okolicy dziesiątego równoleżnika, gdzie powstają atlantyckie huragany temperatury, od kilku tygodni przekraczają 26 st. C. Są więc od 2 do 3 st. C wyższe niż być powinny. To bardzo duże odchylenie.

 class=
Odchylenia temperaturowe powierzchni wód północnego Atlantyku w stosunku do średniej z ostatnich 20 lat na początku marca 2024. Daily Global Physical Bulletin.

– Od lat 80. XX wieku świat doświadcza wzmożonego tempa ocieplenia. Tempo ocieplenia nie tylko wzrasta z roku na rok, widzimy fazy szybszego ocieplenia na przemian z okresami, w których ocieplenie jest wolniejsze – mówi Joel Hirschi z brytyjskiego Narodowego Centrum Oceanografii. – Poziom ocieplenia, jaki zaobserwowaliśmy w 2023 roku i obecnie w 2024 jest niezwykły – dodaje.

Obecne temperatury na Atlantyku, to gotowy przepis na katastrofę. Jedynym pocieszeniem jest to, że do powstania huraganu nie wystarczą same temperatury. Potrzebne są inne czynniki, takie jak odpowiednie zachowanie wiatru i ruchów mas powietrza. Czynnikiem, który sprzyja huraganom na Atlantyku jest chłodna faza ENSO na Pacyfiku, czyli La Niña. Na razie trwa jeszcze El Niño, ale według prognoz ma się wkrótce zakończyć. Prognozy wskazują, że La Niña może pojawić się już latem, czyli akurat wtedy, kiedy rozkręcać się zaczyna sezon huraganów. Szczyt przypada na wrzesień, wtedy chłodna faza ESNO będzie już faktem.

Czytaj także: Spokojny sezon huraganów na Atlantyku może być tylko ciszą przed burzą

To może być „piekielny” sezon

Długoterminowe prognozy, choć mogą być omylne, nie napawają optymizmem. WeatherBell dostarczająca prognozy dla firm, które muszą podejmować długoterminowe decyzje, twierdzi, że rok 2024 może być „piekielnym sezonem huraganów”. Twierdzą, że należy przygotować się na sezon z bardzo wysokim poziomem aktywności huraganów, szczególnie tam, gdzie w zeszłym roku ich nie było. Prognozują, że pojawić się może od 25 do 30 imiennych burz tropikalnych, co jest dość wysoką wartością. 14-16 z nich ma stać się huraganami, a 6-8 z nich silnymi huraganami.

– El Niño zmieni się w La Niña, jednocześnie basen Oceanu Atlantyckiego będzie idealny do ich rozwoju. Bardzo ciepła woda w północno-wschodnim Pacyfiku prawdopodobnie będzie oznaczać taki układ nad Ameryką Północną, jaki miał miejsce w latach 2005, 2007 i 2020. Pozwoli to burzom dotrzeć do Stanów Zjednoczonych – oświadczyła WeatherBell.

Oczywiście nie potrzeba kilku huraganów, wystarczy jeden silny, by zniszczyć i zatopić domy, a nawet całe miasta. Naukowcy zajmujący się prognozami sezonów huraganów mówią, że na razie jest jeszcze za wcześnie, by mówić, jak to wszystko będzie wyglądało. Wszystko będzie zależeć od tego, jak będzie zachowywała się atmosfera w danym momencie. Nawet jeśli powstanie bardzo silny huragan, to wcale nie musi uderzyć w wybrzeże. Żywioł może na przykład „musnąć” wschodnie wybrzeże Florydy i powędrować na wschód, nad otwarte wody Atlantyku.

Dlatego nie tylko ważne jest przewidywanie, jak będzie wyglądał sezon, a śledzenie i przewidywanie toru przejścia danego żywiołu. Ten sezon z pewnością może stanowić poważne obciążenie dla zespołu naukowców, na których barkach spoczywać będzie obowiązek ostrzegania ludzi.

Lato zbliża się wielkimi krokami.

Zdjęcie tytułowe: shutterstock/FotoKina

Autor

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracujący od lat z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.