Do tej pory „boom” na fotowoltaikę w Polsce obejmował przede wszystkim budynki jednorodzinne. Wprowadzona w ubiegłym roku formuła prosumenta zbiorowego ma na celu poszerzenie grupy lokalnie wytwarzającej prąd także o budownictwo wielolokalowe. Pierwszy prosument zbiorowy ruszył w lipcu w Rykach, w woj. lubelskim. Co oznacza taki rodzaj uczestnictwa w systemie energetycznym?
Ostatnie lata w polskiej energetyce minęły pod znakiem „boomu” na mikroinstalacje fotowoltaiczne, za sprawą których rozrosło się grono indywidualnych prosumentów. Liczy ono już 1,3 miliona gospodarstw domowych.
Nowe ramy prawne — zaproponowane przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii w kwietniu 2022 roku, w postaci definicji prosumenta zbiorowego — mają w założeniu poszerzyć grono wytwarzających lokalnie energię o budownictwo wielolokalowe. To szansa dla 500 tys. istniejących w kraju budynków tego rodzaju.
Pierwszy prosument zbiorowy w Polsce ruszył na Lubelszczyźnie
Pierwszy prosument zbiorowy w Polsce ruszył przed miesiącem w Rykach, w woj. lubelskim. To owoc współpracy Interdyscyplinarnego Centrum Analiz Energetycznych NCBJ (IDEA/NCBJ), spółki pracowniczej Enercode Sp. z o.o. (utworzonej przez pracowników IDEA/NCBJ i będącej częścią tej jednostki), jak również Ministerstwa Rozwoju i Technologii, a także firm PEB oraz IB Company.
– Koncepcja inwestycji rozpoczęła się w 2019 roku. Została zrealizowana przez firmę PEB Sp. z o.o. i IBCompany Sp. z o.o. w latach w 2022-2023 roku. Pomysł ewoluował w czasie, aż pojawił się prosument zbiorowy. Wówczas postanowiliśmy wykorzystać tę możliwość – powiedział w oświadczeniu Paweł Bryłowski, przedstawiciel firmy PEB.
– Przyszłość fotowoltaiki to budynki wielorodzinne, w których konsumpcja wyprodukowanej energii odbywa się na miejscu i nie obciąża sieci. Jeśli pojawi się inicjatywa dopłat do magazynów energii, będzie można stworzyć warunki optymalnego wykorzystania zeroemisyjnej energii dla mieszkańców – podkreśla Bryłowski. – Docelowo 43 budynki będą prosumentami zbiorowymi, co obejmie ok. 600 mieszkań. Każdy z mieszkańców będzie mieć dostęp do energii z OZE, jeżeli wyrazi taką chęć – dodaje.
- Czytaj także: Efektywne energetycznie mieszkania po 6,1 tys. za metr. NCBR pokazał ekologiczny blok modułowy
Nowa fala inwestycji w fotowoltaikę w Polsce? Prosument zbiorowy stwarza nowe szanse
– Prosument zbiorowy może i najprawdopodobniej zainicjuje nową falę inwestycji w fotowoltaikę w Polsce. Co więcej, z naszych obliczeń wynika, że opłaca się uzupełnić instalację PV o magazyny energii, co da pierwszy rozsądny model biznesowy dla technologii magazynowania. Powstające magazyny, jako źródło elastyczności, przyczynią się w rezultacie do zwiększenia bezpieczeństwa krajowego systemu energetycznego – komentuje kierownik zakładu IDEA/NCBJ, dr inż. Karol Wawrzyniak.
– Jesteśmy dumni, że dzięki naszej ekspertyzie i wsparciu merytorycznemu, udało się zainicjować wdrożenie pierwszego prosumenta zbiorowego w życie – podkreśla Wawrzyniak.
Prosument zbiorowy w Rykach. Optymalizacja i analityka za sprawą nowo opracowanych narzędzi
NCBJ w oficjalnym komunikacie zwraca uwagę, że proces uruchamiania pierwszego prosumenta zbiorowego wymagał ekspertyzy i połączenia wielu wspierających narzędzi. Zostały one wcześniej opracowane przez specjalistów z IDEA. Chodzi m.in. o system optymalizujący wykorzystanie energii w ramach instytucji prosumenta zbiorowego i innych form społeczności energetycznych (narzędzie „Chronos”). To ponadto specjalistyczny instrument analityczny, który pokazuje wielkość i konfigurację niezbędnej instalacji, z uwzględnieniem nowego systemu rozliczeń net-billing (narzędzie „Aura”).
– Opracowane rozwiązania, takie jak „Chronos” czy „Aura”, pozwoliły na kompleksowe przygotowanie i obsługę wytwarzania energii z odnawialnych źródeł – zwraca uwagę Tomasz Chmiel, specjalista IDEA/NCBJ. – W Rykach dzięki naszej współpracy udało się nie tylko zoptymalizować wydatki na energię, ale także zapewnić mieszkańcom bezpieczeństwo energetyczne w postaci stabilizacji. A wręcz obniżki cen za energię. Moim zdaniem najważniejszym elementem wspomnianej definicji prosumenta zbiorowego jest dobrze skonstruowana umowa o współpracy między prosumentami. Jej stworzenie wymagało od wszystkich stron wiele pracy – podkreśla Chmiel.
Prosument zbiorowy. „Rozszerzenie rewolucji prosumenckiej na nowych odbiorców”
– Prosument zbiorowy daje możliwość uczestnictwa ludziom, którzy nie mają własnego kawałka dachu, np. mieszkańcom bloków. To rozszerzenie rewolucji prosumenckiej na nowych odbiorców — wspólnoty mieszkaniowe, biura, małe firmy — komentuje dla SmogLabu Bernard Swoczyna z Instrat, główny ekspert w programie Energia & Klimat.
– W dotychczasowym modelu najłatwiej było produkować swój prąd właścicielom domów jednorodzinnych i rolnikom, przez co osiedla domków mogły w słoneczne godziny eksportować prąd, a gęstsza zabudowa była zmuszona do importu. Nowe przepisy wyrównują to, co ułatwi bilansowanie sieci niskich napięć – zwraca uwagę Swoczyna.
– Mechanizm rozliczeń nie będzie aż tak korzystny, jak dla pierwszych prosumentów indywidualnych kilka lat temu. Prosumenci zbiorowi będą więc raczej produkować tylko część potrzebnej im energii i zużywać ją na bieżąco. To jednak wciąż postęp, oddanie większej inicjatywy obywatelom i otwarcie nowych możliwości dla rozwoju energii słonecznej – podkreśla ekspert Instrat.
Kongres Energetyki Rozproszonej. Dyskusje o energetyce rozproszonej i prosumenckiej w Krakowie
Prosumenci stają się coraz bardziej istotną częścią systemu energetycznego Polski. Stąd też coraz częstsze dyskusje naukowe i eksperckie, związane z energetyką rozproszoną i prosumencką.
Jedno z tego rodzaju wydarzeń będzie miało miejsce już w przyszłym miesiącu. W dniach 25–26 września 2023 roku na terenie kampusu AGH w Krakowie odbędzie się I Kongres Energetyki Rozproszonej. Wydarzenie będzie kontynuowało linię programową wytyczoną przez Forum Energetyki Rozproszonej, którego pięć edycji odbyło się w ostatnich latach. SmogLab objął patronat medialny nad wydarzeniem.
_
Zdjęcie: Materiały prasowe NCBJ
