Udostępnij

Mazowieckie prawo antysmogowe do wymiany? W tle najnowsze wytyczne WHO

24.09.2021

Skarga na program ochrony powietrza może zmusić województwo mazowieckie do zmiany sposobu walki ze smogiem. Kroki prawne wobec samorządu podjęła Fundacja ClientEarth – Prawnicy dla Ziemi. Zdaniem jej członków prawo obowiązujące w regionie nie chroni dostatecznie przed zanieczyszczeniem powietrza – przede wszystkim tym, do którego dokładają się samochody.

Sprawa dotyczy programu ochrony powietrza (POP) dla Mazowsza. Zdaniem ClientEarth jego założenia nie wystarczą, by poprawić jakość powietrza w regionie. By to naprawić, wojewódzki sejmik powinien zdaniem fundacji wycofać uchwałę o POP-ie i poprawić go tak, by skuteczniej zapobiegał zanieczyszczeniu. Jeśli nie zrobi tego w ciągu 30 dni, skarga w sprawie smogu trafi do mazowieckiego wojewódzkiego sądu administracyjnego w Warszawie.

Samochodowy smog poza programem ochrony powietrza

– Według naszych zarzutów uchwała nie obejmuje środków naprawczych, dzięki którym może nastąpić poprawa jakości powietrza. Zarzucamy też sejmikowi, że opracowując to prawo oparł się na błędnych założeniach – mówi mec. Agnieszka Warso-Buchanan, prawniczka z Fundacji ClientEarth. – Błędy metodologiczne dotyczyły szacowania stężeń szkodliwych substancji w powietrzu. W POP-ie brakuje działań związanych z emisjami z transportu, a to one są głównym źródłem szkodliwego dwutlenku azotu. To szczególnie istotne w związku z nowymi wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).

Rzeczywiście, WHO zaostrzyła normy dla tej rakotwórczej substancji. Wprowadzono normę dobową dla tego gazu – to 25 nanogramów (µg) na metr sześcienny. Czterokrotnie wzrosły też wymagania dla rocznej normy dwutlenku azotu (NO2) – do tej pory limit wynosił 40 µg/m3, teraz to zaledwie 10 µg/m3.

wytyczne WHO dwutlenek azotu

– W Warszawie regularnie przekraczane są normy dotyczące NO2. Jednocześnie Komisja Europejska wszczęła przeciwko Polsce procedurę naruszeniową w sprawie nieprzestrzegania tych limitów. Władze w POP-ie obiecują jedynie, że będą analizowały sytuację – zauważa Warso-Buchanan.

Skarga w sprawie smogu: mazowieckie powinno zająć się wymianą kopciuchów

ClientEarth swoją skargę złożył wspólnie ze Stowarzyszeniem Miasto Jest Nasze. Do działań dwóch organizacji przyłączyły się też dwie osoby prywatne – w tym Marta Marczak, aktywistka i matka dziecka chorującego na astmę.

– Smog stał się nieodłączną częścią mojego życia, kiedy u mojego rocznego synka zdiagnozowano astmę wczesnodziecięcą. Idę do sądu, bo nie godzę się na to, aby bezczynność władz pogarszała zdrowie mojego dziecka. Mój syn ma prawo do zdrowia – komentuje Marczak.

Sprawa nie dotyczy jednak typowego „pozwu za smog”, w przypadku którego skarżący domagają się rekompensaty pieniężnej. Tak było w przypadku wygranych sądowych sporów Grażyny Wolszczak czy Jerzego Stuhra przeciwko Warszawie. W tym przypadku chodzi jedynie o zmianę prawa – podkreślają przedstawiciele ClientEarth i Miasto Jest Nasze. Aktywiści kładą szczególny nacisk na zmiany dotyczące polityki transportowej miasta. Twierdzą, że do tej pory emisje NO2 spadły znacząco jedynie w trakcie pandemicznego lockdownu, kiedy ruch na ulicach znacząco zmalał.

– Nasze wątpliwości budzą też planowane działania związane z wymianą pozaklasowych pieców, tak zwanych „kopciuchów”. Program ochrony powietrza zakłada ich inwentaryzację. To powinno być jednak jedynie działanie przygotowawcze. Do POP-u powinien być wpisany również proces wymiany tych urządzeń grzewczych. Błędnie określone są też założenia klimatyczne panujące na terenie województwa – wymienia Warso-Buchanan.

Prawniczka nie kryje, że podobne sprawy mogą ciągnąć się długo Jeśli władze samorządowe nie uznają skargi, sąd może spędzić nad jej rozpatrywaniem od kilku miesięcy do nawet roku.

Czytaj również: Wyrok w sprawie o smog prawomocny. Państwo przegrało w sądzie z Grażyną Wolszczak

Autor

Marcel Wandas

Dziennikarz, autor między innymi Onetu, Holistic News i Weekend.Gazeta.pl. W przeszłości reporter radiowy związany między innymi z Radiem Kraków, Radiem Eska i Radiem Plus. Fan muzyki, bywalec festiwali, wielbiciel krakowskiej Nowej Huty, hejter krakowskiego smogu.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.