Udostępnij

Smog osłabia umysł. W połączeniu z upałami nawet bardziej

05.09.2018

Co wspólnego mają ze sobą upały i smog? Z badań wynika, że oba czynniki sprzyjają nasileniu problemów psychicznych, zwiększając nawet ryzyko samobójstw. Zależność jest niepokojąca tym bardziej, że upały – zjawisko coraz częstsze w dobie zmian klimatycznych – wzmagają problem zanieczyszczeń powietrza.
O tym, że upały nasilają problem smogu, pisaliśmy niedawno. Przyczyniają się one do wzrostu stężeń szkodliwego ozonu, ograniczają cyrkulację powietrza i sprzyjają większemu narażeniu na pyły emitowane przez transport. Cierpi na tym nasze zdrowie – nie tylko fizyczne, ale również psychiczne. W ostatnim czasie przybywa badań dowodzących, że zarówno upały, jak i zanieczyszczenia powietrza zwiększają ryzyko rozwoju zaburzeń emocjonalnych i umysłowych. W przypadku narażenia na oba czynniki jednocześnie skutki mogą być jeszcze bardziej odczuwalne.

Pyły psują nastrój

Choć słoneczna aura sprzyja pogodnemu nastrojowi, to zbyt słoneczna – może przynieść przeciwne efekty. Badania z Australii wskazują, że temperatury powietrza powyżej 26,7 °C korelują z większą liczbą przyjęć na szpitalne oddziały psychiatryczne. Przyczyny zgłoszeń pacjentów obejmują zmiany nastroju, nasilenia zachowań neurotycznych, zaburzenia stresopochodne. Wśród osób w podeszłym wieku cierpiących na zaburzenia umysłowe i choroby neurodegeneracyjne rośnie również śmiertelność.
Niestety upały, których w tym roku świat doświadczał wyjątkowo intensywnie, to niejedyny czynnik środowiskowy sprzyjający rozwojowi lub nasileniu problemów psychicznych. Coraz więcej danych naukowych wskazuje, że w podobny sposób wpływają na nasze zdrowie zanieczyszczenia powietrza – również te letnie, wzmagane przez wysokie temperatury. Doniesień na ten temat jest całkiem sporo. Według badań z USA obejmujących okres 1999–2011 zwiększone narażenie na pyły PM 2.5 powiązane jest z większym ryzykiem zaburzeń psychicznych. Korelacja niezależna jest od czynników demograficznych, społeczno-ekonomicznych czy nawet związanych z ogólnym stanem zdrowia.

Od smogu odechciewa się żyć

Podobne wnioski płyną z badania opisanego w tym roku na łamach periodyku „Environmental Health”. Sugeruje ono, że zanieczyszczenia powietrza mogą nie tylko doprowadzić do poważnego zaostrzenia zaburzeń psychicznych, ale również korelują ze zwiększonym wskaźnikiem prób samobójczych. W opracowaniu przywołane zostaje wcześniejsze badanie, przeprowadzone w 2010 r. w Kanadzie. Stwierdzono w nim statystycznie istotny związek między narażeniem na konkretne substancje, takie jak tlenek węgla, dwutlenek azotu, dwutlenek siatki, a także pył zawieszony PM 10 a wyższym ryzykiem targnięcia się na swoje życie.
U podłoża tej zależności leżą prawdopodobnie stany zapalne układu nerwowego, które w przypadku długotrwałego narażenia przyjmują charakter przewlekły. Objawiają się one zaburzeniami zarówno o charakterze poznawczym, jak i emocjonalnym, związanym m.in. z wyraźnym spadkiem nastroju. W Polsce problem jest odczuwalny głównie w sezonie grzewczym, ale może również występować latem – szczególnie gdy dochodzi do „synergii” między oddziaływaniem upałów i zanieczyszczeń, w tym przypadku pochodzących ze źródeł transportowych. Lub płonących wysypisk. Ewentualnie nadprogramowej emisji zakładów przemysłowych.
Fot. diegofornero (destino2003)/Flickr.

Autor

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.