Udostępnij

Ubóstwo energetyczne dotyka 12 proc. Polaków. Skąd wzięła się reszta "kopciuchów"?

06.06.2018

Ten tekst pisałem dwa razy. Dobra informacja dla czytelników jest taka, że drugi jest znacznie krótszy od pierwszego. Za pierwszym razem przegrzebałem się bowiem uważnie przez dotyczący ubóstwa energetycznego raport Instytutu Badań Strukturalnych, by streścić zawarte w nim ustalenia oraz propozycje rozwiązań. Wyszło długo i raczej nudno. I z poczuciem, że coś ważnego mi umyka.

Tymczasem kluczowe ustalenia raportu da się streścić w jednym akapicie. 12 proc. Polaków można zaliczyć do grupy ubogich energetycznie. Przy czym sześć procent żyje w zimnie z powodu zbyt niskich dochodów. A drugie sześć procent dochody ma jakie takie, ale stan domów generuje bardzo wysokie koszty ogrzewania. Pierwszym, by mieli ciepło, trzeba więc pomagać cały czas. Drugich wystarczy wesprzeć jednorazowo i, na przykład, z pomocą remontu obniżyć koszty ogrzewania.

Co do rozwiązań, IBS proponuje zasiłek celowy, doradztwo, drobne usprawnienia energooszczędne oraz termomodernizację, a także wypracowanie mechanizmu skutecznego identyfikowania gospodarstw ubogich energetycznie „tak, aby można było dotrzeć do nich z pomocą.” Ma to sens.

Jednak skupienie na ubogich, powoduje, że umyka nam istotne pytanie. Skoro ubogie energetycznie jest 12 proc. gospodarstw domowych, a „kopciuchy” stanowią circa 80 proc. grzewczych instalacji węglowych, to zdecydowana większość z nich jest zainstalowana w domach, których mieszkańców stać na lepszy sprzęt. Dlaczego go nie mają? Bo – brzmi odpowiedź – politycy zawalili sprawę.

Lata braku regulacji rynku kotlarskiego w połączeniu z brakiem świadomości, spowodowały, że sprzęt gorszy i tańszy całkowicie wyparł ten lepszy i mniej emisyjny. Jeszcze niedawno było tak, że kiedy wchodziło się do losowo wybranego składu lub marketu budowlanego, to bardzo często dało się w nim znaleźć jedynie sprzęt bezklasowy. Jeżeli więc odwiedzający go klient chciał kupić rzecz najtańszą – dostawał „kopciucha”. Jeżeli chciał kupić rzecz przyzwoitą, tak by jednocześnie nie przepłacać i nie brać byle czego – dostawał „kopciucha”. Jak miał gest i prosił o kocioł najdroższy – od czasu do czasu także dostawał „kopciucha”. Efekt jest taki, że w bardzo wielu domach działają dziś zainstalowane w dobrej wierze bezklasowe kotły, które zatruwają powietrze. Także w tych domach.

Większości z nich nie byłoby, gdyby nie krótkowzroczność decydentów, którzy zamiast wykorzystać regulacje, by w naturalny i stosunkowo bezbolesny sposób, wraz z kolejnymi zakupami pieców przez ludzi, przeprowadzić wymianę wysokoemisyjnych urządzeń na te nowszej generacji, zakonserwowali problem. Rzecz jednak już nawet nie w tym, kto jest winny, ale w tym, że wciąż mamy taki problem, a do tego goni nas czas, troska o zdrowie i groźba wysokich unijnych kar.

Trzeba więc znaleźć mechanizmy, które pozwolą szybko nadrobić te zaniedbania.

Chętni zagłębić się w ustalenia IBS raport znajdą na stronie Instytutu.

Fot. Hel/Smogowa Mapa Polski.

Autor

Tomasz Borejza

Dziennikarz naukowy. Członek European Federation For Science Journalism. Publikował w Tygodniku Przegląd, Przekroju, Onet.pl, Coolturze, a także w magazynach branżowych. Autor książki „Odwołać katastrofę”.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.