Udostępnij

Warszawa zatruwa dymem dzieci w Jordanku

08.10.2017

Zrobiło się trochę chłodniej, więc powoli ale zauważalnie zaczyna się w Polsce sezon grzewczy. W bardzo wielu miejscach oznacza to w praktyce koniec czystego powietrza – z wyjątkiem wietrznych lub wyjątkowo ciepłych dni będzie na nie trzeba poczekać aż do późnej wiosny.

Na zdjęciu zrobionym parę dni temu widzimy dzieci grające w piłkę w czymś, co wygląda jak mgła (zwróćcie Państwo uwagę, jak wyglądają światła reflektorów). To jednak nie mgła, a powietrze nasycone dymem, filtrowanym jedynie przez płuca młodych piłkarzy. Dym wydobywa się zaś z kominów przylegającego do boiska budynku. Ot, obrazek znany aż nazbyt dobrze z wielu miejscowości Górnego Śląska czy Małopolski.

 width=
Fot. Maria Jaraszewicz-Gruszecka.

 

Sęk w tym, że boisko na zdjęciu znajduje się w samym środku stolicy, na Polach Mokotowskich, przy ulicy Wawelskiej (o której zresztą w innym kontekście kiedyś już pisałem [TUTAJ]). W promieniu kilku kilometrów od boiska ogromna większość budynków jest podłączona do sieci ciepłowniczej lub ogrzewana gazem. Jednak budynek o którym mowa od 80 lat ogrzewany jest wyłącznie piecami węglowymi (jest ich w sumie jedenaście, a składzik na węgiel mieści się pod podłogą w kuchni).

Podobnie jak boisko, budynek ten znajduje się na terenie III Ogrodu Jordanowskiego, tzw. Jordanka i mieści działającą od międzywojnia placówkę oświatowo-wychowawczą m. st. Warszawy. Nie jest to więc po prostu jakiś tam dymiący dom, barak czy szopa w sąsiedztwie boiska, ale miejsce, w którym od lat przebywają codziennie małe dzieci.

Oznacza to, że dzieci te są narażone na wysokie stężenia zanieczyszczeń powietrza nie tylko w czasie gry w piłkę, ale także w czasie zajęć wewnątrz budynku. I nie chodzi tu jedynie o emitowane z kominów zanieczyszczenia, które wracają z do środka z zewnątrz. To samo w sobie byłoby już dużym problemem, ale w rzeczywistości jest jeszcze gorzej. Sęk w tym, że w przypadku prymitywnych palenisk na węgiel (lub drewno, czy też inną biomasę) część produktów spalania przedostaje się bezpośrednio z paleniska do pomieszczenia.

Jak duża część? To zależy od konkretnego budynku, komina, pieca, pogody, sposobu palenia itd… Zazwyczaj nie na tyle dużo, by wyraźnie zauważyć lub poczuć dym (choć i to się zdarza). Wystarczy jednak ustawić w takim pomieszczeniu pyłomierz, by zobaczyć że w powietrzu może być tyle pyłu zawieszonego, ile w czasie ciężkiego epizodu smogowego na dworze (jako że rzecz dzieje się na Mazowszu, bo w Małopolsce i na Podkarpaciu powiedzielibyśmy rzecz jasna „na polu”…). W Jordanku stężeń pyłu w pomieszczeniach jeszcze nie mierzyliśmy, ale Koleżanki i

Koledzy z należącej do Polskiego Alarmu grupy Warszawa Bez Smogu prowadzili takie pomiary w wybranych domach warszawskiej dzielnicy Wawer. Tak w przypadku zasypowego kotła węglowego, jak i kominków, pyłomierz pokazywał stężenia dochodzące nawet do kilkuset mikrogramów pyłu na metr sześcienny powietrza.

To z grubsza taki sam pył, jak ten, co wylatuje z komina, pełen szkodliwych związków chemicznych, w tym substancji rakotwórczych, takich jak np. wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. W przypadku dzieci, narażenie na zanieczyszczenia pochodzące ze spalania paliw stałych zwiększa przede wszystkim ryzyko infekcji dróg oddechowych, a w przypadku dzieci astmatycznych dodatkowo też ryzyko wystąpienia zaostrzeń astmy. Dzieci są zresztą bardziej podatne na wpływ tego rodzaju zanieczyszczeń niż zdrowe (i nie będące w podeszłym wieku) osoby dorosłe.

Poza narażeniem na pył (dym) dochodzi oczywiście narażenia na tlenek węgla. Nawet jeśli nie dojdzie do ostrego i tragicznego w skutkach zaczadzenia, to może mieć miejsce przewlekłe podtruwania dzieci tą substancja, co oczywiście bardzo negatywnie odbijałoby się na ich zdrowiu, w szczególności na funkcjonowaniu układu nerwowego.

Z opisanych powyżej powodów, piece czy kotły na węgiel lub drewno nie powinny znajdować się w pomieszczeniach mieszkalnych. Mówią o tym zresztą rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia. Urządzenia takie powinny być instalowane w osobnej, dobrze wentylowanej kotłowni.

Jak dowiaduję się od Moniki Mossakowskiej-Biało ze Stowarzyszenia Miłośników Ochoty Ochocianie, konstrukcja „Jordanka” jest bardzo mocno zużyta, a mieszkańcy od lat błagają władze, żeby drewniany budynek zmodernizować, nikt z nich nie chce jego likwidacji (petycja mieszkańców w tej sprawie została złożona w 2016 roku). Wychowały się tam pokolenia mieszkańców Ochoty i jest to dla nich miejsce wręcz kultowe.

Z inicjatywy mieszkańców i przy udziale Instytutu Badania Przestrzeni Publicznej odbyły się też rok temu konsultacje społeczne dotyczące zagospodarowania Jordanka, w których mieszkańcy opowiedzieli się za zachowaniem funkcji oświatowej i za modernizacją budynku. Powyższe kwestie były poruszane także przez media, m.in. Kurier Warszawski oraz w programie „To jest temat” [TUTAJ].

Władze Ochoty od 2014 roku dwukrotnie odrzuciły w głosowaniu projekt uchwały w kwestii zwiększenia w budżecie dzielnicy środków na modernizację III Ogrodu Jordanowskiego. W końcu, w listopadzie 2016 r, na wniosek Ochocian Rada Dzielnicy Ochota podjęła stanowisko, w którym zwraca się do władz Miasta Stołecznego Warszawy o sfinansowanie kompleksowej modernizacji III Ogrodu Jordanowskiego. Niestety, rada miasta do tej pory nie odpowiedziała na to stanowisko rady dzielnicy. Niektórzy przedstawiciele władz Miasta również milczą. Inni wyrażają co prawda poparcie dla modernizacji, jednak na werbalnych deklaracjach niestety póki co się kończy.

Najwyraźniej urzędnicy uznali, że są ważniejsze inwestycje do realizacji niż modernizacja starego drewnianego pawilonu. Jednak oczywiście nie tyle o sam budynek tu chodzi, ile przede wszystkim o przebywające w nim i w jego sąsiedztwie dzieci, które kolejny sezon grzewczy będą oddychały mniej lub bardziej rozcieńczonym dymem z kominów. Jak długo jeszcze?

Największe i najbogatsze miasto w Polsce, z budżetem rocznym rzędu kilkunastu miliardów złotych, zdolne do realizacji miliardowych inwestycji infrastrukturalnych, od wielu lat nie jest w stanie rewitalizować jednego starego budynku i zmienić w nim źródeł ogrzewania. Kiedy na raptem dwa tysiące miejsc parkingowych na kilku podziemnych parkingach trzeba wydać 200 mln. złotych, pieniądze bez trudu się znajdują – miasto lekką ręką przeznaczyło tak ogromne środki na ten absurdalny cel [Więcej TUTAJ]. Gorzej, jeśli trzeba zadbać o zdrowie dzieci, inwestując w tym celu nieporównywalnie mniejszą kwotę w instytucję oświatową.

Autor dziękuje za pomoc Monice Mossakowskiej – Biało (Stowarzyszenie Miłośników Ochoty Ochocianie i Inicjatywa Wawelska w Tunelu)

Autor

Jakub Jędrak

Fizyk, publicysta, działacz społeczny.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.