Wodę warto oszczędzać ze względów ekonomicznych i ekologicznych. Można to robić na szereg sposobów. Jednym z nich jest woda szara. Jak ją uzyskać?
Zasoby wody pitnej kurczą się niepokojąco szybko. W ciągu ostatnich dwóch dekad ilość dostępnej na świecie powierzchniowej i podziemnej wody słodkiej zmniejszała się w tempie około 1 cm rocznie. Niedobory H2O w wariancie zdatnym do spożycia występują w krajach zamieszkiwanych łącznie przez 2,3 miliarda ludzi. Polska jak na razie jest w znacznie lepszej sytuacji, ale przyszłość nie wygląda różowo. Znajdujemy się w grupie państw, którym realnie zagraża deficyt wody.
Nasze zapasy H20 należą do najmniejszych w Europie w przeliczeniu na mieszkańca. Gorzej pod tym względem wypadają tyko Malta i Belgia. W dodatku mamy słabo rozwinięty system retencji oparty na zbiornikach o małe pojemności. Udaje nam się zatrzymywać tylko ok. 7 proc. średniorocznego odpływu wód. W zeszłym roku po raz pierwszy od lat udało się ten odsetek nieznacznie zwiększyć. Jednak od celu wyznaczonego na poziomie 15 proc. wciąż dzielą nas długie lata i miliardy złotych przeznaczone na inwestycje.
O retencję wody da się jednak zadbać również na własną rękę. Poza zwykłym jej oszczędzaniem można też stosować bardziej zaawansowane rozwiązania, jak odzyskiwanie wody szarej. Z poprawką na fakt, że jak na razie ilość rozwiązań ułatwiających tę praktykę w warunkach mieszkaniowych jest dość skromna.
Woda szara – czym jest i jak ją wykorzystać?
Woda szara to pojęcie zdefiniowane w Europejskiej Normie 12056-1 jako „woda zabrudzoną, wolna od fekaliów”. W praktyce są to prostu wstępnie oczyszczone ścieki (również: szare ścieki). W warunkach domowych stanowią one głównie odpływ z urządzeń sanitarnych, jak wanny, brodziki, umywalki, zlewozmywaki, a także pralki i zmywarki. Po odpowiednim uzdatnieniu tego typu ciecz można ponownie wykorzystać, np. do spłukiwania muszli klozetowej, podlewania grządek czy nawet sprzątania. Woda szara oczywiście nie nadaje się do spożycia ani zastosowania do celów higienicznych. Może służyć jedynie do niektórych czynności gospodarczych.
Warto zaznaczyć, że stopień czystości wody szarej zależy od kilku czynników, m.in. źródła jej pochodzenia, sposobu odzyskiwania i filtracji, czystości domowych instalacji, a także naszych praktyk domowych, związanych np. z myciem naczyń czy praniem. Zazwyczaj najmniej zanieczyszczona jest woda pochodząca z umywalek i pryszniców, „urozmaicona” jedynie nieznaczną ilością środków higieny osobistej. Większe stężenie „chemii” zawiera odpływ z pralki. Z kolei woda pochodząca ze zlewu czy zmywarki oprócz detergentów może również zawierać oleje i resztki żywności. W efekcie woda szara nie zawsze nadaje się do odzyskania. Przy większej ilości zanieczyszczeń może być kwalifikowana jako ściek i równie nieużyteczna, co woda czarna, jak fachowo określa się odpływ z toalet.
Woda szara w mieszkaniach to wciąż rzadkość. Problemem są urządzenia
Odzyskiwanie wody szarej to temat, który cieszy się coraz większą popularnością w sieci. Gorzej jest z praktyką. „Wdrożeniom” nie sprzyjają zarówno trudności związane z konstrukcją odpowiednich instalacji, jak i ograniczona oferta związana z tego typu rozwiązaniami dla istniejących budynków. System do odzyskiwania wody szarej znacznie łatwiej jest stworzyć na etapie budowy domu, niż podłączyć do działającej instalacji. Najtrudniej mają właściciele lub najemcy mieszkań zainteresowani tą formą recyklingu. Kompaktowe urządzenia do odzyskiwania wody szarej są rzadko spotykane, trudno dostępne i zwykle nie gwarantują wysokiej wydajności.
Jakiś czas temu nad tematem pochylił się blog „Świat wody”. Autor wpisu zbadał dostępne rozwiązania i spośród czterech, na które natrafił, dwa zostały… wycofane z oferty z powodu braku zainteresowania ze strony klientów, a jedno dostępne jest wyłącznie na zagranicznych platformach sprzedażowych. Dwa, wciąż dostępne do nabycia, to nakładka na zbiornik z wodą do WC, w której jedyny filtr stanowi kratka z dość dużymi otworami, i zestaw umywalkowo-sedesowy, w którym woda z krany spływa prosto do rezerwuaru. Zestawienie produktów wraz ich parametrami cenowymi i użytkowymi dostępne jest na stronie SwiatWody.blog.
Inteligentny system do recyklingu wody
Od czasu publikacji wpisu w ofercie niewiele się zmieniło. Wyszukiwarka dla zapytania „system odzysku wody szarej” zwraca wyniki z rozwiązaniami przeznaczonymi dla domów. Wyniki dla podobnych zapytań anglojęzycznych również są mizerne. Nie znaczy to, że na rynku zupełnie brakuje rozwiązań. Ciekawą propozycją jest holenderski „system inteligentnego recyklingu wody dla domów i mieszkań” o nazwie Hydraloop, umożliwiający redukcję zużycia wody nawet o 45 proc.
Urządzenie nie zawiera filtra ani membrany i jest oparte na opatentowanym mechanizmie samoczyszczącym wykorzystującym technologie sedymentacji, flotacji, flotacji z rozpuszczonym powietrzem, frakcjonowania piany i bioreaktora aerobowego. Na końcowym etapie oczyszczania woda dezynfekowana jest za pomocą promieniowania UV.
System Hydraloop – dostępny w trzech wariantach gabarytowych, w tym najmniejszym przeznaczonym do domów i mieszkań – znalazł się wśród pięciu laureatów tegorocznej edycji WIPO Global Awards 2022. Producent nie informuje o cenie, a jedynie zachęca klientów do kontaktu. W jednym z brytyjskich sklepów urządzenie dostępne jest za 4600 funtów. Niewielka liczba ofert wskazuje, że sprzęt nie jest jeszcze dostępny w masowej sprzedaży.
Systemy do uzdatniania wody szarej dla domów
Zupełnie inaczej wygląda kwestia instalacji systemów odzyskiwania wody szarej na etapie budowy domów i większych budynków. W tym przypadku rozwiązań jest więcej, choć wciąż nie są one szeroko stosowane. Zazwyczaj wymagają one zastosowania tzw. instalacji dualnej, czyli podwójnego „orurowania”. Jeden obieg służy do odprowadzania ścieków z toalety, drugi do odprowadzania wody z odpływów w prysznicu, wannie lub umywalce do zbiornika z odpowiednimi filtrami i membranami Odzyskana w ten sposób woda trafia do kolejnego zbiornika, z którego doprowadzana jest do miejsca docelowego wykorzystania, np. toalety.
Obecnie na rynku dostępnych jest kilkadziesiąt różnych systemów do uzdatniania wody szarej. Są to zarówno dwu- lub trzyzbiornikowe układy o małej wydajności przeznaczone dla domów jednorodzinnych, jak i duże instalacje mogące przetwarzać kilkaset metrów sześciennych cieczy na godzinę. Oczyszczanie wody odpływowej polega głównie na jej filtracji, czasem również napowietrzaniu i dezynfekcji za pomocą lamp UV lub ozonowania.
Dlaczego warto zadbać o recykling wody szarej?
Systemów do odzyskiwania wody szarej z pewnością będzie przybywać – w związku z coraz częstszymi suszami i rosnącymi rachunkami, ale również coraz większą świadomością ekologiczną. Popularyzację tego typu rozwiązań przyspieszyłyby odpowiednie regulacje. Obecne przepisy w znacznie większym stopniu skupiają się na zagadnieniach związanych z deszczówką. Dzięki temu zresztą technologie służące do odzysku „wody z nieba” są coraz częściej stosowane w nieruchomościach komercyjnych, np. biurowcach.
Tymczasem o recykling wody szarej warto dbać na własną rękę i na miarę swoich możliwości. Serwis projektu Klimada 2.0, realizowanego przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy, wymienia następujące korzyści związane z używaniem wody szarej:
- „mniejszy pobór wody pitnej z rzek i innych zbiorników wodnych dla celów komunalnych,
- mniejsza presja na środowisko ze względu na brak konieczności budowy sieci kanalizacyjnej i oczyszczalni ścieków,
- zmniejszenie potrzebnego ciśnienia w sieci wodociągowej i kanalizacyjnej ze względu na mniejszy pobór wody i mniejszą ilość ścieków,
- mniejsze zużycie energii i chemikaliów w porównaniu z tradycyjnym oczyszczaniem wody,
- możliwość odbudowy poziomu wód gruntowych,
- użycie wody szarej do nawożenia gleby,
- zwiększony wzrost roślinności związany z dostępnością związków biogennych w wodzie szarej.”
- Czytaj również: Ludziom brakuje pitnej wody. Jest za to Coca-Cola
–
Zdjęcie: Shutterstock/DifferR
