Udostępnij

Złe wieści dla lotnictwa? Rośnie opór wobec rozbudowy portów

02.03.2020

Brytyjski sąd uznał niedawno, że rozbudowa lotniska Heathrow jest niezgodna z celami klimatycznymi Porozumienia Paryskiego. Z kolei w Polsce nasila się sprzeciw wobec budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego, motywowany negatywnym wpływem tej inwestycji na środowisko i klimat.

Lotnictwo bardzo szkodzi klimatowi

Transport lotniczy jest istotnym źródłem emisji dwutlenku węgla (CO2). W 2018 samoloty pasażerskie wyemitowały na całym świecie ok. 750 mln ton CO2. Dla porównania: w tym samym roku całkowita globalna emisja CO2 związana ze spalaniem paliw kopalnych wyniosła ok. 37 mld ton, podobnie zresztą jak w roku 2019. To oznacza, że sam transport pasażerski odpowiada za ok. 2 proc. wszystkich emisji dwutlenku węgla ze spalania paliw kopalnych.

Co gorsza, szkodliwy wpływ lotnictwa na klimat jest znacznie większy niż wynikałoby to z uwzględnienia samej emisji CO2.

Choć nowsze modele samolotów zużywają mniej paliwa niż ich starsze odpowiedniki, jest to z nawiązką kompensowane stałym, szybkim wzrostem liczby lotów. Nie możemy więc za bardzo liczyć na znaczący spadek emisji CO2 związany z ulepszaniem istniejących technologii. Także przełom technologiczny w rodzaju samolotu z napędem elektrycznym to niestety wciąż pieśń dość odległej przyszłości. Póki co, pozostaje mniej latać.

Wyrok w sprawie rozbudowy Heathrow

Londyńskie lotnisko Heathrow już dziś jest największym lotniskiem w Europie i jednym z największych na świecie – obsługuje 80 milionów pasażerów rocznie. Budowa trzeciego pasa startowego umożliwiła by przyjęcie dodatkowych 700 samolotów dziennie. A co za tym idzie, odpowiednio duży wzrost emisji CO2.

Dlatego nie powinno nas dziwić, że parę dni temu plany budowy trzeciego pasa startowego Heathrow zostały uznane przez sąd apelacyjny za niemożliwe do pogodzenia z ochroną klimatu. A konkretnie, z realizacją celów i zobowiązań klimatycznych wynikających z porozumienia Paryskiego.

Zwolennicy rozbudowy Heathrow twierdzą, że jest ona potrzebna by dać impuls do wzrostu gospodarczego, jest też istotna dla międzynarodowego biznesu. Z kolei krytycy zwracają uwagę że zyski byłyby iluzoryczne, biorąc pod uwagę bardzo wysokie koszty rozbudowy lotniska i związanej z nią przebudowy infrastruktury transportowej. Przypominają też, że latamy przede wszystkim dla przyjemności (wakacje), i że raptem 20% brytyjskiej populacji odpowiada za ponad 2/3 lotów.

Tim Crosland z organizacji Plan B powiedział:

„Teraz jest jasne, że nasze rządy nie mogą w dalszym ciągu podkreślać swojego przywiązania do zapisów Porozumienia Paryskiego, a w tym samym czasie podejmować działań jawnie z nim sprzecznych.”

Z kolei rząd brytyjski zapowiedział, że nie będzie się odwoływał od wyroku sądu.

Jest to pierwsze na świecie postanowienie sądu w sprawie tak dużej inwestycji, oparte o postanowienia Porozumienia Paryskiego. Wyrok sprzed kilku dni może mieć bardzo duże znaczenie także poza Wielką Brytanią, będąc inspiracją do pozwów przeciwko wszelkim projektom, których realizacja wiąże się z dużymi emisjami gazów cieplarnianych.

Tymczasem w Polsce …

Niedawno w sieci pojawiła się petycja, zwracająca uwagę na liczne niekorzystne dla środowiska aspekty budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK), czyli inwestycji zakładającej zintegrowanie transportu lotniczego, kolejowego i drogowego. Częścią projektu jest wybudowanie wielkiego Portu Lotniczego „Solidarność” pod Warszawą, który miałby obsługiwać 45 mln pasażerów rocznie.

Osoby, które stworzyły petycję przeciwko CPK piszą m.in.:

W nawiązaniu do alarmującego raportu IPCC z października 2018 r dotyczącego następstw globalnego ocieplenia klimatu o 1,5°C, chcielibyśmy zwrócić Państwa szczególną uwagę na to, że wszelkie podejmowane obecnie inwestycje powinny być przede wszystkim analizowane pod kątem ich wpływu na środowisko oraz odpowiadać na problemy dotyczące: emisji CO2 i innych gazów cieplarnianych do atmosfery, zanieczyszczenia wód, zanieczyszczeń gleby i powietrza, zanikania bioróżnorodności. Są to kwestie najwyższej wagi, ponieważ postępująca zmiana klimatu stanowi bezpośrednie zagrożenie dla naszej dalszej egzystencji (…).”

Krótko mówiąc, w dobie kryzysu klimatycznego wiele tego typu inwestycji po prostu traci rację bytu, o czym zresztą pisaliśmy kiedyś na Smoglabie. Autorzy petycji zwracają też uwagę, że środki przeznaczone na budowę CPK można by wydać dużo lepiej:

Przeznaczone na tą rozbuchaną inwestycję finanse publiczne można lepiej wydać poprawiając stan obecnych dróg, inwestując w modyfikację linii kolejowych i modernizując transport na terenie Polski poprzez zmniejszenie transportu kołowego na rzecz transportu kolejowego (zwłaszcza transportu tranzytowego), poprowadzonego jednak istniejącą trakcją kolejową, bądź z wykorzystaniem istniejącej infrastruktury kolejowej.

Choć nie wszystkie argumenty podnoszone w petycji przeciw budowie CPK można uznać za równie istotne, znajdziemy tam również fragment dotyczący ważnego, a często pomijanego aspektu naszego wpływu na klimat:

Podobnie przedstawia się kwestia bagien i mokradeł, których osuszanie stanowiłoby dodatkowe źródło emisji dwutlenku węgla.”

Na końcu petycji jej autorzy apelują:

W obliczu katastrofy klimatycznej powinniśmy zaprzestać rozważania realizacji inwestycji projektowanych przez spółkę CPK, na rzecz np. działań związanych z renaturalizacją wód, zmianą profilu energetycznego Polski, zmniejszeniem skali zanieczyszczeń powietrza, faktycznym ograniczaniem emisji CO2 przez nasz kraj. Powinniśmy projektować rozwiązania odpowiadające na aktualnie najbardziej priorytetowe problemy – zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, zmieniający się klimat i adaptacja do zachodzących się zmian! To jest nasze być albo nie być w przyszłości!

Z całością petycji mogą się Państwo zapoznać tutaj, istnieje też grupa na Facebooku „NIE DLA PROJEKTÓW CPK W CAŁEJ POLSCE!!!”.

Zdjęcie: Denis Klimov 3000/Shutterstock

Autor

Jakub Jędrak

Fizyk, publicysta, działacz społeczny.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.