Polski Alarm Smogowy zaprezentował siedem zadań do wykonania, które organizacja stawia przed rządem Donalda Tuska. Jeśli rząd pozytywnie odpowie na postulaty, to rocznie uda się zapobiec około 21 tys. przedwczesnych zgonów. Do tego 30 milionów obywateli Polski będzie oddychało czystym powietrzem. Dziś to ledwie 2 miliony.
Zbiór działań, prowadzących do rozwiązania problemu zanieczyszczenia powietrza w Polsce został zaprezentowany 7 lutego na konferencji prasowej w stolicy. – Zadania te są wzajemnie ze sobą powiązane. Powinny być realizowane równocześnie, tak aby zapewnić w pełni efektywną walkę ze smogiem – słyszymy w Polskim Alarmie Smogowym.
Środowiska walczące o czyste powietrze w Polsce przypominały zobowiązania, które koalicja rządząca wpisała do swojej umowy.
Będziemy walczyć ze smogiem m.in. poprzez przyspieszenie procesu wymiany źródeł ciepła oraz termomodernizacji
Fragment umowy koalicyjnej Koalicji Obywatelskiej, Polski 2050, PSL i Lewicy.
Wśród propozycji znajduje się przyspieszenie realizacji kluczowych programów pomocowych dla obywatelek i obywateli. Chodzi m.in. o wzrost tempa termomodernizacji budynków mieszkalnych w ramach programu Czyste Powietrze, Ciepłe Mieszkanie, Fundusz Termomodernizacji i Remontów.
– To także niezbędne działania w obszarze regulacji eliminujących zanieczyszczenia pochodzące z ogrzewania budynków. Są wśród nich: normy jakości węgla, standardy emisyjne urządzeń grzewczych, uchwały antysmogowe oraz rozwój Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB) – wymieniał podczas konferencji prasowej Andrzej Guła, jeden z liderów Polskiego Alarmu Smogowego.
Lista 7 konkretów na biurku Tuska i w ministerstwach
– Dziś przekazujemy rządowi siedem kluczowych zadań, które należy wykonać, żebyśmy mogli oddychać czystym powietrzem w Polsce. Mamy nadzieję, że rząd na poważnie potraktuje obietnicę walki ze smogiem złożoną w umowie koalicyjnej – mówi w rozmowie ze SmogLabem Andrzej Guła.
Jego zdaniem ostatnie wydarzenia wokół programu Czyste Powietrze są niepokojące. Co więcej, pokazują, że działania na rzecz czystego powietrza nie są traktowane priorytetowo przez niektórych ministrów. – Liczymy, że to się wkrótce zmieni. Poza pilnym rozwiązaniem kryzysu w programie Czyste Powietrze jest jeszcze bardzo wiele do zrobienia. Na przykład w obszarze norm jakości paliw, uchwał antysmogowych czy emisji samochodowych. Te działania wymagają dobrej koordynacji ze strony rządu – dodaje Guła zapytany przez SmogLab o konkretne postulaty.
Ruch antysmogowy przekazał już listę zadań do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów oraz Ministrze Klimatu i Środowiska Paulinie Hennig-Klosce. Jednocześnie zapowiedziano okresowy przegląd postępów w ich wdrażaniu. Jak 7 propozycji wygląda w szczegółach?
Rozwój CEEB, miasta bez smogu transportowego i wsparcie przedsiębiorców
Siedem antysmogowych zadań dla nowego rządu to kolejno:
- Rozwój programów finansujących termomodernizację budynków mieszkalnych.
- Wprowadzenie i wdrożenie regulacji prawnych – emisja z ogrzewania budynków.
- Wprowadzenie mechanizmów rozliczeń energii wspierających czyste źródła energii.
- Rozwój Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków.
- Miasta bez smogu transportowego – przeciwdziałanie zanieczyszczeniom komunikacyjnym.
- Przemysł, przedsiębiorcy – reforma inspekcji ochrony środowiska.
- Pomiar smogu – rozwój państwowego monitoringu powietrza.
Pieniądze na wsparcie czystego transportu
Jak wyglądają szczegóły? PAS rekomenduje m.in. przesunięcie 1,4 miliarda złotych z funduszu dróg samorządowych na utworzenie funduszu czystego transportu. Z niego finansowane byłoby wsparcie dla przedsiębiorców oferujących przewóz towarów i usług, działających na terenie miast tworzących strefy czystego transportu. Alarm Smogowy rekomenduje też zwiększenie kontroli wycinania DPF. Kolejny konkret to usprawnienie kontroli emisyjności pojazdów podczas dorocznych przeglądów. Ponadto na liście jest także ograniczenie napływu wysokoemisyjnych pojazdów do Polski. W jaki sposób? Poprzez podwyższenie akcyzy dla najbardziej zanieczyszczających samochodów.
W obszarze zanieczyszczeń generowanych przez przemysł i przedsiębiorstwa antysmogowi działacze widzą konieczność reformy inspekcji ochrony środowiska, która ich zdaniem nie zapewnia obywatelom skutecznej ochrony przed zanieczyszczeniami. – Powszechna praktyka kontroli z wcześniejszą zapowiedzią, zamiast kontroli interwencyjnych, zupełnie niweczy możliwość ścigania przestępczej działalności – mówi Guła – i dodaje, że obywatele powinni mieć zagwarantowane podjęcie natychmiastowej reakcji przez służby w sytuacji niekontrolowanych emisji.
Ostatnim postulatem jest rozwój państwowego monitoringu powietrza. PAS postuluje zwiększenie liczby stacji mierzących zanieczyszczenia pyłem z obecnych 287 do 400, a w przypadku stacji monitorujących zanieczyszczenia samochodowe z obecnych 20 do przynajmniej 100, a także zapewnienie Inspekcji stabilnego finansowania na utrzymanie tej sieci.
Rozwiązane kłopoty z „Czystym Powietrzem”?
W ubiegłym tygodniu nastąpił przełom w sprawie środków na flagowy projekt rządu. Ministerstwo Funduszy i Polityki Społecznej odblokowało kilkaset milionów na program „Czyste Powietrze”. To poprawi sytuację, choć wciąż na dofinansowania wymiany kopciuchów brakuje ponad miliard złotych.
- Rok 2023 był rokiem rekordowym w Programie Czyste Powietrze. Wnioski złożyło aż 217 tysięcy gospodarstw domowych.
Program prowadzony przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej udziela dotacji do wymiany starych kotłów i ocieplenia domów od 2018 roku. Popularność Programu powoli rosła, widać to w liczbach. W 2019 roku złożono 85 tysięcy wniosków, w 2023 – już 217 tysięcy. W ciągu pięciu lat programu liczba wniosków sięgnęła 754 000. Do wymiany pozostało jeszcze około 2,7 miliona kotłów.
–
Fot. Shutterstock/Szymon Mucha
