Udostępnij

Jakość powietrza w Polsce na tle Unii Europejskiej

23.01.2024

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/50/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy, nazywana dalej Dyrektywą CAFE, nakłada dwie normy jeśli chodzi o pył zawieszony PM10. Pierwsza dotyczy stężenia średniorocznego – maksymalne dopuszczalne średnie roczne stężenie pyłu PM10 w powietrzu to 40 µg/m3. Ustanowiona została również norma dla stężenia średniodobowego – 50 µg/m3, z zaznaczeniem, że w przeciągu roku może wystąpić maksymalnie 35 dni kiedy norma dla średniego stężenia dobowego może zostać przekroczona. Ocena jakości powietrza w obrębie Unii Europejskiej w zakresie zanieczyszczenia pyłem PM10 opiera się właśnie o te dwie normy: średnie roczne stężenie nie może przekraczać 40 µg/m3, a w ciągu roku nie może być więcej niż 35 dni kiedy to stężenie średniodobowe było wyższe niż 50 µg/m3. Pamiętać jednak należy, że wytyczne Światowej Organizacji Zdrowia są ostrzejsze – według WHO średnioroczne stężenie PM10 nie powinno przekraczać 20 µg/m3.

rys1_pm10

Powyższa mapa odnosi się do normy dobowej dla PM10 i obrazuje trzydzieste szóste najwyższe stężenie w ciągu 2014 roku odnotowane na danej stacji pomiarowej. Ciemne czerwone punkty oznaczają stężenia wyższe niż 75 µg/m3 (a więc znacznie powyżej normy), jasno czerwone punkty to stężenia w zakresie 50-75 µg/m3 (powyżej normy), punkty żółte: 40-50 µg/m3, punkty jasno zielone to 20-40 µg/m3, a punkty ciemnozielone to stacje gdzie trzydzieste szóste najwyższe stężenie PM10 w roku było niższe niż 20 µg/m3. Norma nie została zatem dotrzymana wszędzie tam gdzie kolor punktu jest jasno lub ciemnoczerwony. Jak widać niemal na wszystkich stacjach w Polsce odnotowano przekroczenie normy dobowej dla PM10. Problem z dotrzymaniem tej normy mają również takie kraje jak Bułgaria, Chorwacja, Słowacja i Włochy. W przypadku Polski dobowe stężenia pyłu PM10 mogą być bardzo wysokie i często przekraczają normę kilkukrotnie.

Gdy przyjrzymy się przez ile dni w roku dobowe stężenia PM10 są przekraczane na poszczególnych stacjach, okazuje się, że w czołówce znajdują się miasta z Polski oraz Bułgarii. W 2011 roku, na około 400 stacji, z których porównano dane, aż sześć miast z Polski (Kraków, Nowy Sącz, Zabrze, Gliwice, Sosnowiec, Katowice) znalazło się w pierwszej dziesiątce. W Krakowie dopuszczalny poziom dobowe stężenia PM10 był przekroczony przez 151 dni, a w pozostałych miastach przez ponad 120 dni. Jak już wspomniano powyżej, prawo wspólnotowe i polskie zezwala jedynie na 35 takich dni w roku.

rys2_dni

rys3_pm10pl

rys4_stacje

rys5_stacje2

W celu oceny jakości powietrza Polska została podzielona na 46 stref. Strefa to: i) aglomeracja o liczbie mieszkańców większej niż 250 tysięcy; ii) miasto o liczbie mieszkańców powyżej 100 tysięcy; iii) pozostały obszar województwa, niewchodzący w skład miast powyżej 100 tysięcy mieszkańców oraz aglomeracji. Każdego roku strefom przyznawane są klasy: klasa A jeśli na stacjach położnych w strefie spełnione zostały normy jakości powietrza dla danego zanieczyszczenia oraz klasa C jeśli normy te zostały przekroczone.

W 2014 roku na 46 stref w jedynie 4 strefach zostały dotrzymane obydwie normy określone prawem dla stężeń PM10 – norma dla stężenia dobowego oraz norma dla stężenia rocznego. W 42 strefach przynajmniej jedna z tych norm nie została dotrzymana. Jest to sytuacja gorsza niż w 2013 i 2012 roku, kiedy to do klasy A zaliczono odpowiednio 10 i 8 stref. Równie zły wynik osiągnięto w 2011 roku.

Autor

Anna Dworakowska

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partner portalu

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.