Udostępnij

Okrągły stół kończy sezon grzewczy na Podhalu. Wiemy, ile osób spalało śmieci

28.04.2022

Siedem podhalańskich gmin spotkało się w ramach „okrągłego stołu” dla czystego powietrza. Bieżąca analiza wyzwań stojących przed samorządowcami nakreśliła kierunek dalszych działań w walce o czyste powietrze. A z tym zimowa stolica Polski ma szczególnie duży problem. Jednym z pomysłów jest przyznanie certyfikatów „Eko Zakopane” dla właścicieli kwater, którzy postawili na ekologiczne źródła ogrzewania.

Samorządowcy, przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego i antysmogowi działacze. Taki był skład Podhalańskiego Okrągłego Stołu dla Czystego Powietrza. Do stołu usiedli przedstawiciele gmin: Biały Dunajec, Czarny Dunajec, Poronin, Raba Wyżna, Miasto Nowy Targ, Krościenko nad Dunajcem oraz Zakopane.

Piotr Łyczko – zastępca Dyrektora Departamentu ds. Programów Ekologicznych z UMWM prezentował statystyki wymiany kopciuchów w poszczególnych gminach. Sumarycznie w powiatach nowotarskim i tatrzańskim wymieniono piece w 1278 miejscach. Całkiem nieźle radzi sobie Podhale w kontekście obowiązkowego spisu Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Tu prowadzi Nowy Targ, gdzie poziom inwentaryzacji przekroczył 50 proc.

Łyczko przypominał, że wszystkie gminy powiatu tatrzańskiego podpisały porozumienie w WFOŚiGW w sprawie utworzenia punktu obsługi Programu Czyste Powietrze. Ponadto we wszystkich gminach powiatu funkcjonuje stanowisko ekodoradcy. Z kolei 12 gmin powiatu nowotarskiego wprowadziło na mocy Zarządzenia procedurę przeprowadzenia kontroli palenisk pod kątem przestrzegania uchwały antysmogowej i zakazu spalania odpadów. To szczególnie ważne, ponieważ bez takich procedur prawo funkcjonuje wyłącznie na papierze. Podczas 2,8 tysiąca kontroli w 2021 roku wykryto 125 przypadków spalania śmieci.

Turyści widzą smog, „Eko Zakopane” może pomóc

Agata Wojtowicz – prezes Tatrzańskiej Izby Gospodarczej zwracała uwagę, że turyści widzą problem smogu. Co więcej, nawet podczas wyboru noclegów klienci sprawdzają czym ogrzewana jest dana agroturystyka. W tym pomagał na przykład projekt przyznawania certyfikatów „Eko Zakopane” dla „zielonych” przedsiębiorców, którzy postawili na ekologiczne źródła ciepła.

Dyskusja była bardzo merytoryczna. Przedstawiciele samorządów zwracali uwagę głównie na problemy z biurokracją towarzyszącą dotacyjnym programom – mówi Magdalena Cygan z Nowotarskiego Alarmu Smogowego. Z jednej strony szkoda, że decyzyjnych przedstawicieli gmin było niewielu. Z drugiej strony ekodoradcy to najbardziej kompetentne osoby, które są najbliżej mieszkańców. Wskazali na przykład, aby zawnioskować o możliwość dotacji przyłączy gospodarstw domowych do źródeł geotermalnych z programu Czyste Powietrze – wskazuje lokalna działaczka.

Na obrady „okrągłego stołu” nie dotarł jednak burmistrz Nowego Targu. Samorządowiec znalazł się na pierwszych stronach lokalnych gazet ubiegłej zimy. Jednak powodów do dumy nie było, ponieważ chodziło o likwidację stacji pomiarowej przy lokalnej szkole. Tłumaczono to koniecznością budowy ścieżki ekologicznej i bezpieczeństwem dzieci. Stację przeniesiono do nowej lokalizacji, poza centrum miasta, w pobliże rozległych terenów zielonych.

Czytaj także: „Bulwersujące i nieprofesjonalne”. Smogowy rekordzista przenosi stację pomiarową na obrzeża miasta

Apel do rządu o wsparcie Podhala

Chcieliśmy dowiedzieć się, jakie są aktualnie największe bolączki gmin. Uczestnicy okrągłego stołu skupili się bardzo mocno na krytyce programów dotacyjnych. Szczególnie chodzi o finansowanie na podłączanie gospodarstw do źródeł geotermalnych. To szczególnie ważne dla Podhala, na przykład rejonów Poronina i Zakopanego. Koszty tego przyłącza są rzeczywiście bardzo wysokie – mówi Piotr Siergiej, uczestnik spotkania z ramienia Polskiego Alarmu Smogowego.

Zdaniem mieszkańców gmin aplikowanie do programu Czyste Powietrze jest skomplikowane, a czas oczekiwania na zwrot poniesionych kosztów jest długi. Mimo wysokiego finansowania dla ludzi uboższych, które wynosi nawet 69 tysięcy złotych, jest ono w praktyce niedostępne. W programie Czyste Powietrze najpierw trzeba ponieść koszt inwestycji, a następnie otrzymuje się zwrot. Ludzi o niższych zarobkach nie stać na poniesienie takich kosztów. W związku z tym przedstawiciele gmin zwracają uwagę na konieczność wprowadzenia mechanizmu prefinansowania. Duże nadzieje są związane z pozyskaniem środków na poprawę efektywności energetycznej budynków, czyli na termomodernizację – mówił po spotkaniu rzecznik PAS.

Dalsze działania

  1. W związku z trudnościami z programem Czyste Powietrze podhalańscy samorządowcy chcą spotkać się z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska. Celem jest wypracowanie krótszego czasu rozpatrywania dotacji.
  2. Kolejną kwestią jest umożliwienie finansowania podłączeń mieszkańców do źródeł geotermalnych.
  3. Gminy turystyczne – większość budynków jest dyskwalifikowana z dotacyjnych programów ze względu na prowadzona działalność gospodarczą. Planowane są rozmowy ws. zmiany zapisów programach pomocowych.
  4. Propozycja rozszerzenia programu „Eko Zakopane” na pozostałe gminy Podhala.
  5. Organizatorzy zapowiadają, że wszystkie podhalańskie gminy dostaną propozycję podpisania apelu do rządu. Chodzi o to, aby w ramach obowiązujących dotacji zwiększyć możliwości pozyskania środków na termomodernizację budynków.

Czytaj również: Wyziębione domy produkują smog

Zdjęcie: Henryk Sadura/Shutterstock

Autor

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.