Kwestie związane z informowaniem mieszkańców o zanieczyszczeniu powietrza są w Polsce uregulowane odgórnie, na poziomie ogólnokrajowym. Władze samorządowe (różnego szczebla) mogą jednak wprowadzać własne rozwiązania – odpowiadające lokalnej specyfice problemu i uzupełniające decyzje władz centralnych. Tak dzieje się m.in. w województwie małopolskim, gdzie wyznaczono progi zanieczyszczenia powietrza.
Na szczeblu ogólnopolskim wyróżnione zostały dwa poziomy zanieczyszczenia – poziom informowania oraz poziom alarmowy, których wartości nie od dziś wzbudzają kontrowersje. Ustawowy poziom informowania oznacza stężenie pyłu zawieszonego PM10 w przedziale 200-300 μg/m3 w okresie 24-godzinnym. Poziom alarmowy (zdefiniowany rozporządzeniem Ministra Środowiska) obowiązuje natomiast gdy stężenie to przekracza 300 μg/m3 w okresie 24-godzinnym.
Jakie są normy małopolskie zanieczyszczenia powietrza?
W Programie ochrony powietrza dla województwa małopolskiego (stanowiącym załącznik do Uchwały Sejmiku Województwa Małopolskiego z dnia 23 stycznia 2017 r.) zostały określone normy małopolskie zanieczyszczenia powietrza – 3 stopnie zagrożenia dla poszczególnych przedziałów stężeń pyłu zawieszonego PM10 – żółty, pomarańczowy i czerwony. Celem ich obwieszczania jest ochrona grup ludności najbardziej wrażliwych na zanieczyszczenia powietrza. Co oznaczają?
I stopień zagrożenia
Pierwszy stopień, czyli kod żółty, obowiązuje:
– gdy pomiar stężenia 24-godz. pyłu PM10 na stacji automatycznej WIOŚ w dniu poprzedzającym osiągnął wartość > 50 μg/m3
– lub pomiar stężenia maksymalnej średniej ośmiogodzinnej spośród średnich kroczących ozonu osiągnął wartość > 120 μg/m3
– lub prognoza stężenia pyłu PM10 na obszarze reprezentatywnym dla danej stacji pomiarowej wskazuje dla aktualnej doby ryzyko przekroczenia wartości stężenia 24-godz. na poziomie 50 μg/m3.
II stopień zagrożenia
Drugi stopień, czyli kod pomarańczowy, ogłaszany jest:
– gdy pomiar stężenia 24-godz. pyłu PM10 dla średniej ze stacji pomiarowych WIOŚ w dniu poprzedzającym osiągnął wartość większą niż 150 μg/m3
– lub na co najmniej jednej stacji pomiarowej osiągnął wartość > 200 μg/m3
– lub pomiar stężenia godzinowego ozonu na stacji automatycznej WIOŚ osiągnął wartość > 180 μg/m3
– lub prognoza stężenia pyłu PM10 wskazuje dla aktualnej doby ryzyko przekroczenia wartości 24-godz. > 150 μg/m3.
III stopień zagrożenia
Ostatni stopień, czyli kod czerwony, obowiązuje:
– gdy pomiar stężenia 24-godz. pyłu PM10 na stacji automatycznej WIOŚ w dniu poprzedzającym osiągnął wartość > 300 μg/m3 oraz 8-godzinna średnia krocząca liczona z danych 1-godzinnych do godziny 7 włącznie dnia następnego po przekroczeniu poziomu alarmowego > 260 μg/m3
– lub pomiar stężenia godzinowego ozonu na stacji automatycznej WIOŚ osiągnął wartość > 240 μg/m3 przez kolejne 3 godziny
– lub pomiar stężenia godzinowego dwutlenku azotu na stacji automatycznej WIOŚ osiągnął wartość > 400 μg/m3 przez kolejne 3 godziny
– lub pomiar stężenia godzinowego dwutlenku siarki na stacji automatycznej WIOŚ osiągnął wartość > 500 μg/m3 przez kolejne 3 godziny
– lub prognoza stężenia pyłu PM10 wskazuje dla kolejnej doby ryzyko przekroczenia wartości stężenia 24-godz. > 200 μg/m3.
Informacja dla mieszkańców monitoringu powietrza w Krakowie
O to, jak wygląda procedura informowania mieszkańców Krakowa o normach małopolskich zanieczyszczenia powietrza, zapytałem Pawła Ścigalskiego – pełnomocnika prezydenta miasta ds. jakości powietrza.
„Jeśli chodzi o pierwszy stopień zagrożenia, to procedura wygląda tak, że główna informacja pochodzi z Wojewódzkiego Centrum Zarządzania Kryzysowego, następnie CZK Miasta Krakowa zamieszcza ją na stronach BIP-u, informuje Biuro Prasowe UMK oraz osoby funkcyjne w mieście Krakowie. Dalej informację przekazujemy poprzez strony miejskie, profile miasta na serwisach społecznościowych, tablice informujące o zanieczyszczeniu powietrza, za pomocą aplikacji: Powietrze Kraków czy Ostrzegator, również na monitorach znajdujących się w komunikacji miejskiej. Wykorzystujemy wszelkie dostępne środki.
Natomiast w przypadku drugiego stopnia jest jeszcze szersza informacja. Wówczas informacja sms-owa i mailowa, bezpośrednio z CZK, jest przekazywana także do miejskich służb, inspekcji, miejskich spółek, do dyrektorów placówek opiekuńczo-wychowawczych, do radnych miasta, a także do biura prasowego, które informuje dziennikarzy i mieszkańców.
W przypadku trzeciego stopnia jest podobnie, z tym że Wojewódzkie Centrum Zarządzania Kryzysowego umieszcza komunikat jeszcze u siebie i w generalnym systemie ostrzegania” – powiedział pełnomocnik.
Jednolity przekaz
„Program ochrony powietrza wymaga tego, by gminy informowały o bieżącym stanie zanieczyszczeń. Wypracowana została taka procedura, by przekaz każdej z gmin działających w ramach Stowarzyszenia Metropolia Krakowska był ujednolicony. Uzgodniliśmy dla gmin ościennych określone tablice informacyjne, jednolite grafiki dotyczące każdego ze stopni zagrożenia, aczkolwiek każda miejscowość działa w tym zakresie trochę indywidualnie, po swojemu. Zależy nam jednak na tym, by przekaz ten był jednolity, czytelny i trafiał do mieszkańców” – dodał Paweł Ścigalski.
O wpływie stężeń pyłów zawieszonych na zdrowie można przeczytać tutaj.
Sprawdź także jak smog wpływa na uprawianie sportu!
Źródło: Urząd Miasta Krakowa
Zdjęcie: Kraków, Smogowa Mapa Polski, PAS
