Udostępnij

Raport IEŚ: Wymiana kotłów kuleje z powodu niewiedzy i zniechęcenia procedurami

17.09.2019

W Polsce jest około 4 milionów przestarzałych i wysokoemisyjnych kotłów, które w nieodległej przyszłości będą musiały odejść do lamusa. Instytut Ekonomii Środowiska przyjrzał się więc bliżej perspektywie ich wymiany. Z badań przeprowadzonych przez IEŚ wynika, że głównym problemem jest niewiedza na temat programów wymiany wśród właścicieli kotłów, a także postrzeganie procedur jako skomplikowanych. 

Instytut Ekonomii Środowiska chciał sprawdzić, jak wymianę tzw. „kopciuchów” postrzegają ludzie, którzy korzystają z tego typu urządzeń, a także instalatorzy zajmujący się ich wymianą.

W tym celu przeprowadzono badanie ankietowe na próbie 600 właścicieli domów jednorodzinnych, ogrzewanych paliwami stałymi. Zrealizowano także wywiady pogłębione z instalatorami systemów grzewczych oraz wywiady grupowe z osobami, które domy ogrzewają piecami zasypowymi.

Głównym celem badań było sprawdzenie świadomości obowiązków wynikających z uchwał antysmogowych, istnienia programów wspierających wymiany (m.in. Czyste Powietrze i ulgi termomodernizacyjnej) oraz planów właścicieli kotłów, jeśli chodzi o ich wymianę. Ponadto sprawdzono, ile na temat przepisów antysmogowych i programów wsparcia wiedzą instalatorzy systemów grzewczych.

Główne wnioski

– Niemal 60% badanych właścicieli budynków jednorodzinnych ogrzewanych źródłami na paliwa stałe nie ma w planach żadnych inwestycji związanych z wymianą źródeł grzewczych;
– Ponad 40% planujących wymianę źródła zamierza zakupić nowy kocioł węglowy;
– Wywiady pogłębione z użytkownikami kotłów węglowych wskazują, że część z nich może zostać jedynie przymuszona do wymiany „kopciuchów” poprzez kontrole i kary;
Ponad 90% użytkowników kotłów na paliwa stałe z województw gdzie obowiązują regulacje antysmogowe nie wie, że uchwały te nakładają obowiązek wymiany starych kotłów. Konieczność wymiany kotłów na nowe wymienia spontanicznie jedynie 6% pytanych. Ponad 80% badanych bądź to nie słyszało w ogóle o uchwałach, bądź wprost wskazuje, że nie wie czego one dotyczą;
– Program Czyste Powietrze spontanicznie wymienia jedynie 9% badanych, a 15% wskazuje na dostępność dopłat w gminach i urzędach miast. Prawie nikt nie wymienia spontanicznie ulgi podatkowej wśród instrumentów wsparcia inwestycji w zmniejszenie zużycia energii w budynkach jednorodzinnych i wymiany źródła grzewczego;
– Wywiady pogłębione wśród instalatorów pokazują, że mniejsze firmy również nie mają wiedzy na temat Programu Czyste Powietrze czy ulgi termomodernizacyjnej, a przecież są to osoby zajmujące się wymianą kotłów na co dzień.
– Zdecydowana większość właścicieli budynków jednorodzinnych, aż 85%, preferuje kierowanie wniosków o dofinansowanie do swojego urzędu miasta/gminy.
Niemal połowa uważa, że nie poradziłaby sobie samodzielnie z wypełnieniem wniosku – co wskazuje, że badani albo z góry zakładają, że jest to skomplikowana procedura, albo słyszeli, że tak właśnie jest. W obu przypadkach jest to czynnik zniechęcający do udziału w Programie.
– Duża część (ponad 50%) właścicieli domów ogrzewanych „kopciuchami” obawia się, że pozyskanie dotacji z Programu Czyste Powietrze będzie wymagać od nich dużego wysiłku. Dane te pokazują, że Program Czyste Powietrze postrzegany jest jako bardzo skomplikowany.
– Około połowa właścicieli kotłów węglowych ocenia dotację na poziomie 32% – a więc połączenia najniższego wsparcia dotacyjnego z Programu Czyste Powietrze oraz ulgi termomodernizacyjnej – jako atrakcyjną.
Również przebadani instalatorzy urządzeń grzewczych negatywnie oceniają procedury Programu Czyste Powietrze. Krytycznie ocenia się przede wszystkim poziom komplikacji i stopień zbiurokratyzowania formalności związanych ze złożeniem wniosku. Wskazują, że w przypadku większości osób starszych, a niekiedy nawet tych w średnim wieku, poprawnie wypełnienie i skompletowanie wymaganych dokumentów stanowi zadanie przekraczające kompetencje przeciętnego klienta. Zdaniem badanych wprowadzenie Programu do gmin istotnie zachęciłoby mieszkańców do uczestnictwa i byłoby gwarantem większego spopularyzowania samego Programu, gdyż obecna świadomość dostępności dotacji rządowych wśród potencjalnych klientów oceniania jest jako niska.

 

Z całością raportu „Ocena programów wspierających wymianę kotłów węglowych i termomodernizację domów jednorodzinnych” można zapoznać się tutaj.

Źródło: IEŚ

Zdjęcie: Shutterstock/AlexanderLipko

Autor

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.