Udostępnij

Ropociąg ma podwoić emisje dwóch afrykańskich państw. W tle „sprawiedliwość klimatyczna”

02.11.2022

Tanzania i Uganda są coraz bliżej rozpoczęcia budowy rurociągu o długości blisko 1,5 tys. kilometrów. Pozwoliłby on na transport ropy naftowej, a następnie jej sprzedaż poprzez port morski. Mimo wielu głosów krytycznych z państw zachodnich, a także bojkotu inwestycji przez część banków, władze deklarują, że budowa dojdzie do skutku. Organizacje ekologiczne biją na alarm w sprawie skutków dla środowiska i klimatu. Władze Ugandy mówią o potrzebie rozwoju i możliwości wykorzystywania ich ropy w inny sposób, niż do zasilania elektrowni i pojazdów.

Projekt budzi kontrowersje ze względu na możliwy wpływ na środowisko i lokalne społeczności. Krytyczne głosy odnoszą się także do wpływu na klimat. Według najnowszego raportu Climate Accountability Institute, emisje dwutlenku węgla będą kilkadziesiąt razy wyższe niż deklarują inwestorzy, jeśli weźmiemy pod uwagę nie tylko działanie samego rurociągu, ale i szerszy kontekst.

CAI podliczyło dodatkowo transport zamorski, rafinację, a ostatecznie również spalanie ropy przez użytkowników końcowych. Brytyjski „Guardian” porównuje, że przy pełnym wykorzystaniu przepustowości roczne emisje CO2 będą dwukrotnie większe, niż miało to miejsce w całych gospodarkach Tanzanii i Ugandy w 2020 roku.

„Ogrzewany” rurociąg z Ugandy do Tanzanii

Obok rządów Ugandy i Tanzanii głównymi partnerami projektu są spółki TotalEnergies oraz China National Offshore Oil Corporation (CNOOC). Jak czytamy na stronach francuskiej firmy TotalEnergies (do 2021 roku po prostu Total), projekt obejmuje budowę zakopanego rurociągu naftowego o długości 1443 km. Rozciągać się będzie między dystryktem Hoima w Ugandzie a portem Tanga w Tanzanii. Ponadto w Tandze powstanie terminal magazynowy i nabrzeże załadunkowe.

Projekt rurociągu naftowego obejmuje sześć przepompowni zasilanych energią słoneczną w Tanzanii oraz system ogrzewania. Spółka zwraca uwagę na właściwości fizyczne oleju z Tilenga. Oznaczają one, że do transportu należy go przechowywać w odpowiedniej temperaturze. Według deklaracji trasa rurociągu została zaprojektowana tak, aby w jak największym stopniu omijać obszary ważne środowiskowo. Dlatego biegnąć miałaby przede wszystkim przez tereny rolnicze.

Czytaj także: Prezydent stawiający na wycinkę Amazonii odchodzi. „Lasy są walutą dyktatorów”

#StopEACOP „dla ludzi, natury i klimatu”

Argumenty dotyczące przebiegu rurociągu nie przekonuje aktywistów z organizacji zajmujących się środowiskiem i klimatem. Pod hasłem #StopEACOP zrzesza się sojusz składający się z kilkudziesięciu grup, organizacji i firm, działających lokalnie i globalnie. Wśród nich znalazły się Africa Institute for Energy Governance (AFIEGO), ugandyjska młodzież z Fridays for Future czy Extinction Rebellion.

Argumenty, na które zwracają uwagę, dotyczą trzech obszarów: dobra ludzi, natury i klimatu. Po pierwsze, zwrócono uwagę, że rurociąg przebiegać będzie w sąsiedztwie Jeziora Wiktorii, przez co przecinać będzie liczne obszary zamieszkiwane przez ludzi. A także rzeki, będące źródłem wody pitnej. Według aktywistów przesiedlenia grożą tysiącom gospodarstw. Prawo do swojej ziemi straci ok. 100 tys. osób, przy czym procedury ich przejmowania mają nie być przejrzyste.

Po drugie, wskazuje się na ryzyka związane ze środowiskiem naturalnym. W drodze z Ugandy na wybrzeże Tanzanii rurociąg zakłócić miałby prawie 2 tys. kilometrów kwadratowych chronionych siedlisk dzikiej przyrody, w tym m.in. parku narodowego Murchison Falls czy rezerwatów Taala, Bugoma i Biharamulo. Rezeraty Ugandy i Tanzanii mają kluczowe znaczenie dla ochrony wrażliwych gatunków.

Trzeci element dotyczy wpływu na klimat, co obejmuje zarówno sam rurociąg, jak i zużycie ropy nim dostarczanej. W komentarzu brytyjskiego „Guardiana” zwrócono w tym kontekście uwagę na niedawny apel Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA). Organizacja ostrzegała przed rozwojem nowych projektów związanych z ropą i gazem. Według IEA ​​świat ryzykuje nieosiągnięcie swoich celów klimatycznych, jeśli wszelkie nowe projekty paliw kopalnych nie zostaną zatrzymane.

Kraje Afryki odbijają krytykę i mówią o rozwoju. „Ropa nadal będzie wykorzystywana do innych celów”

Krytyczne stanowisko wobec inwestycji EACOP wyraził także Parlament Europejski, co spotkało się z odrzuceniem argumentów przez stronę afrykańską. Głos z Europy wyśmiewał publicznie prezydent Ugandy, Yoweri Museveni. Określił on unijne stanowisko „płytkim”, „egocentrycznym” i „wszechwiedzącym” – podaje lokalny dziennik „The EastAfrican”.

Argumenty Musaveniego, jak relacjonują lokalne media, odnosiły się do perspektyw rozwojowych. Jego zdaniem inne, większe projekty na świecie, nie są tak krytykowane jak rurociąg współtworzony przez jego kraj. Portal Africa Ahead podaje, że prezydent Musaveni zwracał uwagę na alternatywne wykorzystania ropy w ramach petrochemii, m.in. do produkcji tworzyw sztucznych. „Ropa nadal będzie wykorzystywana do innych celów” – mówił prezydent Ugandy podczas lokalnego szczytu związanego z projektami naftowymi i gazowym.

BBC zwraca w tym kontekście uwagę, że Afryka wyemitowała tylko 3 proc. gazów ocieplających klimat. Dla porównania, w przypadku krajów UE było to 17 procent. Co równie istotne, 92 proc. energii w Ugandzie pochodzi ze źródeł odnawialnych. W przypadku Tanzanii jest to około 84 procent. Według Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej w Unii Europejskiej z OZE pochodzi 22 proc. energii.

Czytaj także: Uchodźcy chcąc dostać się do USA, umierają z pragnienia na pustyni

Szczyt COP27 i sprawiedliwość klimatyczna

Dyskusje wokół rurociągu w Ugandzie i Tanzanii narastają na krótko przez szczytem klimatycznym COP27. Co ciekawe w kontekście zarzutów prezydenta Ugandy, jednym z wiodących tematów ma być kwestia sprawiedliwości klimatycznej. A więc tego, że to biedniejsza część świata silniej odczuwa i odczuwać będzie skutki zmian klimatu. Chociaż na ogół w niewielkim stopniu dołożyła się do ich przyczyn, emitując od czasów rewolucji przemysłowej znacznie mniej CO2 niż Zachód.

Perspektywa organizatorów skupia się jednak na tym, że kraje mniej zamożne oczekują wsparcia finansowego w związku z adaptacją do zmian klimatu. Ostateczna wysokość tego wsparcia, w formie pożyczek zwrotnych i bezzwrotnych, będzie przedmiotem dyskusji. Warto w tym kontekście wspomnieć również niedawną inicjatywę, popartą m.in. przez Parlament Europejski, dotyczącą nierozprzestrzeniania technologii węglowych. Miałby to być globalny układ, wspierający Porozumienie Paryskie. Chodzi o to, by kraje rozwijające się budowały swój dobrobyt w sposób przyjazny dla klimatu. Więcej na ten temat pisaliśmy TUTAJ.

_

Zdjęcie: The Road Provides / Shutterstock.com

Autor

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.