Dziś obchodzimy Ogólnopolski Dzień Seniora. Z najnowszego raportu Koalicji Klimatycznej wynika, że to właśnie seniorzy są grupą najbardziej narażoną na skutki zmiany klimatu. Rosnące nasilenie ekstremalnych zjawisk pogodowych, wraz z rosnącą liczbą osób w wieku senioralnym, to jedno z największych wyzwań dla sektora ochrony zdrowia w Polsce.
„Wpływ zmiany klimatu na zdrowie seniorów” to najnowszy raport przygotowany dla Koalicji Klimatycznej przez Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki (PKEOM) i HEAL Polska. Autorzy i autorki dokumentu skupili się na zdrowiu najszybciej rosnącej grupy wiekowej w Polsce. Co szczególnie istotnie, to seniorzy są równocześnie najbardziej narażone na konsekwencje zmiany klimatu.
O tym, jak istotny jest to problem, świadczą statystyki zamieszczone w raporcie. Obecnie już ponad co piąty mieszkaniec kraju ma więcej niż 60 lat. Osoby w wieku powyżej 75 lat stanowią ok. 7 proc. ogółu obywateli. Za 10 lat natomiast ten odsetek będzie wynosił już 11 procent. W ostatnim dziesięcioleciu grupa wiekowa 60-65 lat powiększyła się o ponad 1,8 mln osób.
Osób najstarszych będzie z roku na rok przybywać, co oznacza konkretne wyzwania dla polskiej służby zdrowia. Nie pomoże w tym zmiana klimatu, która wiązać się będzie z nasileniem takich problemów, jak m.in. fale upałów.
Niebezpieczne temperatury
„Fale upałów są szczególnie niebezpieczne dla seniorów m.in. dlatego, że często mają oni choroby współistniejące i zażywają wiele leków, co obniża zdolność organizmu do termoregulacji oraz skutkuje większą podatnością na stres cieplny” – wskazuje prof. dr hab. Bolesław Samoliński, kierownik Katedry Zdrowia Publicznego i Środowiskowego oraz Zakładu Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych, Alergologii i Immunologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.
„Co więcej, wiele osób starszych ma zaburzenia łaknienia, w związku z czym nie piją wystarczającej ilości płynów, co prowadzi do odwodnienia organizmu. Występowanie fal upałów przyczynia się do wzrostu umieralności wśród osób starszych. A szczególnie istotny wzrost ilości przedwczesnych zgonów występuje w trakcie pierwszego w danym sezonie okresu bardzo wysokich temperatur” – podkreśla prof. Samoliński.
Czytaj także: Europa najszybciej ocieplającym się kontynentem. W 2021 roku ucierpiały setki tysięcy obywateli
Inne ekstrema pogodowe
Okazuje się, że fale upałów to nie jedyne zagrożenie dla zdrowia. Autorzy raportu wskazują, że grupa seniorów jest silnie narażona również na skutki innych ekstremalnych zjawisk pogodowych. Dotyczy to m.in. powodzi, huraganowych wiatrów, czy gwałtownych burz. Wynika to z faktu, jak wskazują eksperci, że wielu z nich nie jest w stanie samodzielnie zapewnić sobie bezpieczeństwa. Podjąć decyzji o ewakuacji, zabezpieczyć domostwa przed silnym wiatrem czy powodzią, albo uciec w porę przed niebezpieczeństwem.
Zagrożenie stanowi ponadto ograniczony dostęp do pomocy medycznej w trakcie zdarzenia ekstremalnego i po jego zakończeniu. Jak wynika z raportu, seniorzy stoją przed większym ryzykiem wystąpienia objawów i urazów psychicznych po zaistnieniu ekstremalnego zjawiska pogodowego. Dlatego konkluzje raportu są takie, że aby zmniejszyć omawiane ryzyka zdrowotne, niezbędne są działania na wszystkich poziomach. W tym te podejmowane przez władze publiczne.
Potrzebne działania chroniące zdrowie seniorów
„Rolą władz, zarówno rządowych jak i samorządowych, jest przeprowadzenie odpowiednich zmian systemowych, które obniżą ryzyko zdrowotne wynikające ze zmiany klimatu. To m.in. konieczność wzmocnienia systemu ochrony zdrowia w Polsce, zwiększenia liczby lekarzy geriatrów, zapewnienia studentom medycyny wiedzy z zakresu skutków zdrowotnych zmiany klimatu, ujęcia tych zagadnień w Narodowym Programie Zdrowia, ustawach o zdrowiu publicznym i o osobach starszych czy edukacja o tym, jak sami możemy chronić siebie i swoich najbliższych” — podkreśla Weronika Michalak, dyrektorka HEAL Polska.
Raport zwraca także uwagę, że części z zagrożeń można przeciwdziałać, zanim wyrządzą szkody. Jak czytamy w dokumencie, istnieje konieczność podjęcia działań wyprzedzających spodziewane skutki zmiany klimatu. Chodzi m.in. o instalowanie klimatyzacji w pomieszczeniach, reorganizację stałego lub czasowego pobytu seniorów, czy dostosowywanie miejsc użyteczności publicznej. Ważne jest ponadto rozbudowywanie opieki zdrowotnej i związanej z nią możliwości monitorowania warunków bytowych oraz stanu zdrowia seniorów.
Czytaj także: Elektrownie wiatrowe niestabilne, a recykling łopat trudny? Sprawdzamy mity
Ochrona klimatu to ochrona zdrowia. „Tracimy bezcenny czas na przeprowadzenie sprawiedliwej transformacji”
„Musimy zatrzymać wzrost średniej globalnej temperatury, a w tym celu konieczne jest odejście od paliw kopalnych” – ocenia prof. Zbigniew Karaczun z SGGW, ekspert Koalicji Klimatycznej. „Drogą do tego powinny być m.in. poprawa efektywności energetycznej oraz rozwój OZE. Zapewni nam to nie tylko niezależność od importu paliw kopalnych z innych krajów, ale też dostęp do taniej energii. Jest to szczególnie ważne dla osób starszych, często narażonych na ubóstwo energetyczne” – podkreśla prof. Karaczun.
„Tymczasem polski rząd wciąż blokuje energetykę wiatrową na lądzie, a ostatnio ograniczył też możliwość rozwoju obywatelskich instalacji fotowoltaicznych. Przez to tracimy bezcenny czas na przeprowadzenie sprawiedliwej transformacji. Może być ona nie tylko ekonomicznie opłacalna, ale także przyczyni się do poprawy jakości naszego zdrowia i życia. Nie traćmy już więcej czasu” – apeluje ekspert Koalicji Klimatycznej .
_
„Wpływ zmiany klimatu na zdrowie seniorów” to kolejny raport przygotowany przez PKEOM i HEAL Polska dla Koalicji Klimatycznej. Poprzednie opracowania dotyczyły m.in. wpływu zmiany klimatu na zdrowie dzieci czy prognoz, jak zmieni się klimat w Warszawie. Całość przytaczanego raportu dostępna jest na stronach HEAL Polska.
Zdjęcie: eyematter/ Shutterstock.com
