Udostępnij

Zmiana klimatu zagraża zdrowiu i życiu seniorów. „Tracimy bezcenny czas”

14.11.2022

Dziś obchodzimy Ogólnopolski Dzień Seniora. Z najnowszego raportu Koalicji Klimatycznej wynika, że to właśnie seniorzy są grupą najbardziej narażoną na skutki zmiany klimatu. Rosnące nasilenie ekstremalnych zjawisk pogodowych, wraz z rosnącą liczbą osób w wieku senioralnym, to jedno z największych wyzwań dla sektora ochrony zdrowia w Polsce.

„Wpływ zmiany klimatu na zdrowie seniorów” to najnowszy raport przygotowany dla Koalicji Klimatycznej przez Polski Klub Ekologiczny Okręg Mazowiecki (PKEOM) i HEAL Polska. Autorzy i autorki dokumentu skupili się na zdrowiu najszybciej rosnącej grupy wiekowej w Polsce. Co szczególnie istotnie, to seniorzy są równocześnie najbardziej narażone na konsekwencje zmiany klimatu.

O tym, jak istotny jest to problem, świadczą statystyki zamieszczone w raporcie. Obecnie już ponad co piąty mieszkaniec kraju ma więcej niż 60 lat. Osoby w wieku powyżej 75 lat stanowią ok. 7 proc. ogółu obywateli. Za 10 lat natomiast ten odsetek będzie wynosił już 11 procent. W ostatnim dziesięcioleciu grupa wiekowa 60-65 lat powiększyła się o ponad 1,8 mln osób.

Osób najstarszych będzie z roku na rok przybywać, co oznacza konkretne wyzwania dla polskiej służby zdrowia. Nie pomoże w tym zmiana klimatu, która wiązać się będzie z nasileniem takich problemów, jak m.in. fale upałów.

Niebezpieczne temperatury

„Fale upałów są szczególnie niebezpieczne dla seniorów m.in. dlatego, że często mają oni choroby współistniejące i zażywają wiele leków, co obniża zdolność organizmu do termoregulacji oraz skutkuje większą podatnością na stres cieplny” – wskazuje prof. dr hab. Bolesław Samoliński, kierownik Katedry Zdrowia Publicznego i Środowiskowego oraz Zakładu Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych, Alergologii i Immunologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego.

„Co więcej, wiele osób starszych ma zaburzenia łaknienia, w związku z czym nie piją wystarczającej ilości płynów, co prowadzi do odwodnienia organizmu. Występowanie fal upałów przyczynia się do wzrostu umieralności wśród osób starszych. A szczególnie istotny wzrost ilości przedwczesnych zgonów występuje w trakcie pierwszego w danym sezonie okresu bardzo wysokich temperatur” – podkreśla prof. Samoliński.

Czytaj także: Europa najszybciej ocieplającym się kontynentem. W 2021 roku ucierpiały setki tysięcy obywateli

Inne ekstrema pogodowe

Okazuje się, że fale upałów to nie jedyne zagrożenie dla zdrowia. Autorzy raportu wskazują, że grupa seniorów jest silnie narażona również na skutki innych ekstremalnych zjawisk pogodowych. Dotyczy to m.in. powodzi, huraganowych wiatrów, czy gwałtownych burz. Wynika to z faktu, jak wskazują eksperci, że wielu z nich nie jest w stanie samodzielnie zapewnić sobie bezpieczeństwa. Podjąć decyzji o ewakuacji, zabezpieczyć domostwa przed silnym wiatrem czy powodzią, albo uciec w porę przed niebezpieczeństwem.

Zagrożenie stanowi ponadto ograniczony dostęp do pomocy medycznej w trakcie zdarzenia ekstremalnego i po jego zakończeniu. Jak wynika z raportu, seniorzy stoją przed większym ryzykiem wystąpienia objawów i urazów psychicznych po zaistnieniu ekstremalnego zjawiska pogodowego. Dlatego konkluzje raportu są takie, że aby zmniejszyć omawiane ryzyka zdrowotne, niezbędne są działania na wszystkich poziomach. W tym te podejmowane przez władze publiczne.

Potrzebne działania chroniące zdrowie seniorów

„Rolą władz, zarówno rządowych jak i samorządowych, jest przeprowadzenie odpowiednich zmian systemowych, które obniżą ryzyko zdrowotne wynikające ze zmiany klimatu. To m.in. konieczność wzmocnienia systemu ochrony zdrowia w Polsce, zwiększenia liczby lekarzy geriatrów, zapewnienia studentom medycyny wiedzy z zakresu skutków zdrowotnych zmiany klimatu, ujęcia tych zagadnień w Narodowym Programie Zdrowia, ustawach o zdrowiu publicznym i o osobach starszych czy edukacja o tym, jak sami możemy chronić siebie i swoich najbliższych” — podkreśla Weronika Michalak, dyrektorka HEAL Polska.

Raport zwraca także uwagę, że części z zagrożeń można przeciwdziałać, zanim wyrządzą szkody. Jak czytamy w dokumencie, istnieje konieczność podjęcia działań wyprzedzających spodziewane skutki zmiany klimatu. Chodzi m.in. o instalowanie klimatyzacji w pomieszczeniach, reorganizację stałego lub czasowego pobytu seniorów, czy dostosowywanie miejsc użyteczności publicznej. Ważne jest ponadto rozbudowywanie opieki zdrowotnej i związanej z nią możliwości monitorowania warunków bytowych oraz stanu zdrowia seniorów.

Czytaj także: Elektrownie wiatrowe niestabilne, a recykling łopat trudny? Sprawdzamy mity

Ochrona klimatu to ochrona zdrowia. „Tracimy bezcenny czas na przeprowadzenie sprawiedliwej transformacji”

„Musimy zatrzymać wzrost średniej globalnej temperatury, a w tym celu konieczne jest odejście od paliw kopalnych” – ocenia prof. Zbigniew Karaczun z SGGW, ekspert Koalicji Klimatycznej. „Drogą do tego powinny być m.in. poprawa efektywności energetycznej oraz rozwój OZE. Zapewni nam to nie tylko niezależność od importu paliw kopalnych z innych krajów, ale też dostęp do taniej energii. Jest to szczególnie ważne dla osób starszych, często narażonych na ubóstwo energetyczne” – podkreśla prof. Karaczun.

„Tymczasem polski rząd wciąż blokuje energetykę wiatrową na lądzie, a ostatnio ograniczył też możliwość rozwoju obywatelskich instalacji fotowoltaicznych. Przez to tracimy bezcenny czas na przeprowadzenie sprawiedliwej transformacji. Może być ona nie tylko ekonomicznie opłacalna, ale także przyczyni się do poprawy jakości naszego zdrowia i życia. Nie traćmy już więcej czasu” – apeluje ekspert Koalicji Klimatycznej .

_

„Wpływ zmiany klimatu na zdrowie seniorów” to kolejny raport przygotowany przez PKEOM i HEAL Polska dla Koalicji Klimatycznej. Poprzednie opracowania dotyczyły m.in. wpływu zmiany klimatu na zdrowie dzieci czy prognoz, jak zmieni się klimat w Warszawie. Całość przytaczanego raportu dostępna jest na stronach HEAL Polska.

Zdjęcie: eyematter/ Shutterstock.com

Autor

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.