Udostępnij

Agrihood. Farma w środku miasta

07.07.2021

Agrihood to pojęcie, które warto zapamiętać. Odnosi się ono do jednego z najnowszych trendów w urbanistyce: projektowania osiedli skupionych wokół farm. Cel jest prosty: zaspokojeni potrzeb żywnościowych okolicznych mieszkańców i pielęgnowanie dzielnicowej samowystarczalności.

Agrihood to zbitka wyrazowa, powstała z połączenia członu „agri-”, odnoszącego się do uprawy roli, ze skróconą wersją „neighbourhood”, czyli angielskiej „dzielnicy”. Nazwa trafnie oddaje istotę rzeczy, bo w przedsięwzięciach spod znaku agrihood chodzi właśnie o połączenie rolnictwa z mieszkalnictwem, stworzenie hybrydy farmy i osiedla. To element szerszego trendu, związanego z projektowaniem samowystarczalnych, zrównoważonych przestrzeni miejskich (Sustainable Urban Neighbourhood). Mają one stanowić odpowiedź na wyzwania współczesności, m.in. potrzebę ograniczenia emisji zanieczyszczeń i bardziej oszczędnego gospodarowania zasobami naturalnymi.

Czytaj również: Zielone dachy w Bazylei

Rolnictwo wspierane przez społeczność

W styczniu tego roku rada kalifornijskiego miasta Santa Clara wydała pozwolenie na budowę osiedla złożonego z 361 mieszkań i farmy o powierzchni 0,7 hektara. Nie będzie to jednak dzielnica luksusu. 181 mieszkań zostanie zaoferowanych po niższej cenie, z czego 161 ma trafić do osób starszych o niskich dochodach. Z decyzji zadowoleni są nie tylko deweloperzy. Spór o zagospodarowanie państwowej działki ciągnął się przez dziesięć lat. Wcześniej zarządzał nią Uniwersytet Kalifornijski, który prowadził tam uprawy eksperymentalne. Część okolicznych mieszkańców chciała, by teren zachował rolny charakter, część domagała się stworzenia zabudowy mieszkalnej. Rozwiązanie w duchu agrihood pozwoliło pogodzić sprzeczne interesy.

Podobne przedsięwzięcie kroi się w stanie Iowa. Projekt o wartości 260 milionów dolarów czeka na akceptację rady Cumming. Agrihood ma powstać nieopodal tej miejscowości na obszarze o powierzchni 160 hektarów. W centrum osiedla znajdzie się farma warzywna i ogrody. Zgodnie z wizją Steve’a Buere’a, prezesa Dilligent Development, spółki odpowiedzialnej za projekt, mieszkańcy będą mogli uczestniczyć w uprawie warzyw i owoców oraz w opiece nad zwierzętami hodowlanymi. Żywność będzie można kupić u lokalnych rolników, np. na placach targowych, lub w modelu RWS, czyli rolnictwa wspieranego przez społeczność (community-supported agriculture). To forma współpracy konsumencko-producenckiej, w której kluczową rolę odgrywają bezpośrednie relacje i zaufanie między obiema stronami wymiany handlowej. W ramach RWS nabywcy płacą rolnikom z góry, zabezpieczając ich w ten sposób finansowo na wypadek nieurodzaju lub wahań cen. Dzięki temu gospodarstwa mają środki na bieżące płatności oraz rozwój, nie muszą też zadłużać się w bankach.

Farma w środku miasta

Zakupy spożywcze bezpośrednio u rolników i wzrost zainteresowania żywnością produkowaną lokalnie to rosnący trend w Stanach Zjednoczonych. Przedkłada się on na wzrost popularności projektów spod znaku agrihood. Obecnie na terenie USA działa ich już ponad dwieście. Nie są to „hippisowskie” wioski, ale przedsięwzięcia realizowane często nakładem wielu milionów dolarów. Większość z nich zlokalizowanych jest w pewnej odległości od miast, ale agrihoody zaczynają wyrastać również w obrębie obszarów zurbanizowanych. W 2016 r. w Detroit ruszył projekt koordynowany przez Michigan Urban Farming Initiative. Przedsięwzięcie określane jako „pierwszy samowystarczalny miejski agrihood” zajmuje skromną powierzchnię 1,2 hektara. Większość tego terenu przypada na ogród z trzystoma gatunkami warzyw i sad z dwustoma drzewkami owocowymi. Dodatkową atrakcję stanowi „ogród sensoryczny”, pełniący funkcję miejsca rekreacji, edukacji, a także hortiterapii, czyli ogrodolecznictwa. To forma zajęć obejmujących prace przy utrzymaniu ogrodu, pomocna w rekonwalescencji, a także łagodzeniu objawów wielu dolegliwości psychosomatycznych.

Zdrowa żywność, czyste środowisko

Przykłady agrihoodów można mnożyć. Niektóre z nich osiągają naprawdę imponujące rozmiary, jak Willowsford w stanie Virginia. To kompleks łączący cztery wsie i zajmujący powierzchnię 1,6 tys. hektarów. Obejmuje on zarówno uprawy warzyw, owoców, ziół i kwiatów, jak i gospodarstwa hodowlane z kilkoma gatunkami zwierząt. Żywność wytwarzana w ten sposób rozprowadzana jest wśród lokalnej społeczności w modelu RWS oraz sprzedawana na placach targowych. Oczywistą korzyścią związaną z tym sposobem produkcji i dystrybucji żywności jest jej wysoka jakość. Tym bardziej że uprawy w ramach agrihoodów prowadzone są w warunkach ekologicznych. Mieszkańcy agro-wspólnot zyskują również pod względem ekonomicznym – żywność wytwarzana własnym nakładem pracy lub we współpracy z rolnikami jest tańsza. Tego typu kooperatywa zacieśnia też więzi sąsiedzkie, pobudza wymianę handlową i współpracę gospodarczą w ramach lokalnych społeczności.

Agro-osiedla niosą ze sobą również korzyści dla środowiska. Lokalna produkcja żywności w ramach wspólnot osiedlowych lub wioskowych to rewers rolnictwa przemysłowego, opartego na monokulturach i „ciężkiej chemii”, prowadzącej do wyjaławiania gleby i destabilizacji ekosystemów. Nie bez znaczenia jest również ograniczenie potrzeby transportu żywności w ramach agrihoodów. W USA artykuły spożywcze pokonują obecnie dystans o 25 proc. większy niż 20 lat temu. To z kolei przekłada się na większą emisję spalin i zanieczyszczenie środowiska. Skupienie produkcji w ramach społeczności lokalnych pozwala zmniejszyć skalę problemu. W dodatku „polityka” agrihoodów nie ogranicza się do produkcji własnej żywności w warunkach ekologicznych. Wiele osiedli tego typu wdraża także rozwiązania z zakresu zielonej energii, np. ogniwa fotowoltaiczne lub farmy wiatrowe, a także bardziej oryginalne pomysły, jak… toalety kompostujące.

Agrihood to Tesla branży ekowiosek

Agro-osiedlowe projekty z największym rozmachem realizowane są za oceanem, ale podobne przedsięwzięcia kwitną też w Europie. W Belgradzie po Dunaju pływa ekobarka – szklarnia wyposażona w panele słoneczne i turbiny wiatrowe. Powierzchnia uprawna jest co prawda skromna, ale barka pełni przede wszystkim funkcje edukacyjne. Pływająca farma działa również w Antwerpii. Podobne przedsięwzięcie planowane jest również u wybrzeży Rotterdamu – poza uprawami warzyw ma ono obejmować również hodowlę… rogacizny. O wiele bardziej zaawansowany projekt ma powstać w Almere, najmłodszym mieście Holandii, sąsiadującym z Amsterdamem. Jego architektem jest James Ehrlich, założyciel ReGen Villages, który swoją markę postrzega jako „Teslę ekowiosek”.

 class=

Grafika: RegenVillages.com

Brzmi buńczucznie, ale wizja zaprezentowana po raz pierwszy w 2016 r. imponuje rozmachem. Projekt przewiduje stworzenie całkowicie samowystarczalnej eko-społeczności zamieszkującej futurystyczne domy wzniesione we wnętrzach szklarni (sic!). Ekowioska ma być, rzecz jasna, zasilana przez odnawialne źródła energii, posiadać własną oczyszczalnię wody i infrastrukturę do samodzielnego gospodarowania odpadami. Osiedle ma być zlokalizowane niedaleko centrum miasta, co kwalifikuje je do statusu agrihoodu. Wcielanie wizji Ehrlicha w życie ma rozpocząć się jeszcze w tym roku. Jeśli prace będą przebiegać pomyślnie, projekt zostanie sfinalizowany do 2025 r. Spółka ReGen Villages podpisała już wstępne umowy na realizację podobnych przedsięwzięć m.in. Danii, Szwecji, Norwegii i Stanach Zjednoczonych.

Foto: Wikimedia Commons

Autor

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.