Z danych za trzeci kwartał bieżącego roku wynika, że najbardziej zainteresowany likwidacją fatalnie wpływających na powietrze „kopciuchów” jest Śląsk. W rankingu programu „Czyste Powietrze” zestawiono 100 gmin w Polsce, gdzie wniosków o wymianę źródeł ciepła jest najwięcej. Aż 52 z nich leżą na terenie województwa śląskiego, gdzie już od przyszłego roku wchodzi w życie uchwała antysmogowa.
Śląsk tradycyjnie kojarzony z węglem coraz mocniej akceptuje fakt, że jeśli chce dbać o powietrze, nie może opierać swojej przyszłości na tym surowcu. Pokazują to choćby badania opinii publicznej, o których pisaliśmy w listopadzie. Według nich aż 65 proc. mieszkańców województwa popiera zakaz palenia węglem. Równocześnie od 1 stycznia 2022 roku wchodzi w życie zakaz użytkowania najstarszych kotłów na paliwa stałe. Od tego dnia palenie w popularnych „kopciuchach” będzie karane.
Śląsk stawia na „Czyste Powietrze”
Właśnie to może być jedną z motywacji dla mieszkańców, którzy składają wnioski o wymianę pieca i termomodernizację. Jak wynika z rankingu „Czyste Powietrze” robią to znacznie chętniej, niż reszta kraju. – To kolejny ranking, który pokazuje, że w walce o czyste powietrze kluczowe są regulacje. Bez uchwały antysmogowej dla województwa śląskiego nie byłoby masowej wymiany źródeł ciepła na bardziej ekologiczne. Kopciuchy zatruwałyby powietrze jeszcze latami, dopóki nie rozpadłyby się ze starości – mówi SmogLabowi Emil Nagalewski, koordynator Polskiego Alarmu Smogowego na Śląsku.
– Tak jak w poprzednim kwartale i tym razem liderem jest województwo śląskie. Widać wyraźnie, że tam gdzie samorząd lokalny aktywnie zachęca do wymiany starych urządzeń grzewczych i informuje o uchwale antysmogowej tam zainteresowanie mieszkańców „Czystym Powietrzem” jest wyraźnie większe – dodaje Andrzej Guła, lider Polskiego Alarmu Smogowego.
Mieszkańcy województwa śląskiego nieraz usłyszeli od władz samorządowych, że przepisy będą brane na poważnie. W październiku Urząd Marszałkowski wspólnie z samorządowcami i aktywistami antysmogowymi wydał rekomendacje dla gmin. Wynika z nich, że urzędnicy mogą nakładać do 500 złotych kary na właścicieli „kopciuchów”. Równolegle sprawę będzie mógł rozpatrzyć sąd i nałożyć do 5 tys. złotych kary. – Wszystko to sprawiło, że ci którzy jeszcze niedawno łudzili się, że może jednak nic się nie zmieni i będą mogli dalej bezkarnie zatruwać swoje rodziny i swoich sąsiadów ustawili się w kolejce po dotację z Programu Czyste Powietrze – uważa Nagalewski.
Czytaj również: Śląscy samorządowcy twardo w sprawie „kopciuchów”. Zapowiadają kontrole i kary
Trzecia odsłona rankingu
Polski Alarm Smogowy (PAS) wraz z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) zaprezentowali trzecią odsłonę rankingu. Wzięto w nim pod uwagę liczbę składanych wniosków na wymianę źródła ciepła i termomodernizację w programie „Czyste Powietrze”. Najnowsze dane z 2477 gmin w Polsce obejmują III kwartał 2021 roku. Kolejność w zestawieniu wynika z odsetka złożonych wniosków na 1000 mieszkańców, dzięki czemu duże, ale mniej aktywne miasta nie dominują w zestawieniu. Dane dla każdej z gmin można sprawdzić przez wyszukiwarkę dostępną na stronie polskialarmsmogowy.pl/ranking oraz czystepowietrze.gov.pl.
Zwycięzcą trzeciej edycji rankingu została śląska gmina Godów. Jej mieszkańcy złożyli 262 wnioski do programu na łączną liczbę budynków jednorodzinnych wynoszącą 3721. Drugą pozycję zajęła gmina Czerwionka-Leszczyny, trzecią Jejkowice. Aż siedemnaście pierwszych miejsc zestawienia zajmują gminy z woj. śląskiego. Tradycyjnie już – również w tej (trzeciej) edycji – największą liczbę wniosków złożono w Rybniku: aż 726. Najmniejsze zaangażowanie widać wśród gmin z Podkarpacia, woj. opolskiego, łódzkiego i lubuskiego.
– Tylko wspólne działania administracji rządowej i samorządowej na rzecz poprawy jakości powietrza przyniosą oczekiwane rezultaty. Tym bardziej cieszy nas duża aktywność gmin w ramach programu „Czyste Powietrze” – szczególnie w regionach, gdzie problem smogu jest największy. Dzięki takim działaniom zwiększymy komfort życia mieszkańców Polski – podkreśla minister klimatu i środowiska Anna Moskwa.
Czytaj również: Duże miasta bez powodów do dumy. Druga odsłona rankingu „Czyste Powietrze”
Kolejne uchwały antysmogowe już czekają na wejście w życie
Rozwiązania podobne do śląskich już od 2022 roku wejdą w życie także w województwie podkarpackim. Tymczasem w pierwszej setce rankingu nie ma ani jednej gminy z tego województwa. Rok później uchwały antysmogowe zakazujące użytkowania pozaklasowych kotłów i pieców wejdą w życie w trzech województwach. Są to mazowieckie, małopolskie i łódzkie. W tych województwach niestety gminy i ich mieszkańcy nie mają się czym pochwalić. Z Małopolski w pierwszej setce jest zaledwie 6 gmin, z Mazowsza – jedna. Żadna z gmin z woj. łódzkiego nie trafiła do pierwszej setki.
– Na gminy z najlepszymi wynikami pod względem liczby składanych wniosków o dofinansowanie w ramach programu „Czyste Powietrze” czekają dodatkowe, finansowe bonusy. Aktywność poszczególnych gmin będziemy rozpatrywali w ujęciu rocznym. Ranking obejmie okres od 1 kwietnia 2021 r. do 31 marca 2022 r. Pula środków na ten cel sięgnie 16 milionów złotych – przypomina Paweł Mirowski, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Opublikowany ranking oparty jest o liczbę wniosków złożonych w gminie i liczbę budynków jednorodzinnych. Obejmuje aktywność gmin w trzecim kwartale bieżącego roku (od 1 lipca do 30 września 2021 r.) i powstał przy współpracy NFOŚiGW, PAS i Banku Światowego.
Czytaj również: Wymiana kopciuchów w Małopolsce. W tym tempie znikną za 30 lat.
–
Zdjęcie ilustracyjne: Stara, górnicza dzielnica Katowic – Nikiszowiec, fot. Damian Lugowski/Shutterstock
