Już pod koniec wakacji pięć małopolskich gmin może zyskać nowe narzędzia w walce o czyste powietrze. Są to Niepołomice, Oświęcim, Nowy Targ, Krzeszowice oraz Skawina. Zarząd województwa małopolskiego skierował uchwałę antysmogową z pięciu gmin do konsultacji społecznych. „To bardzo dobra wiadomość i sygnał dla innych gmin Małopolski do pójścia w tym samym kierunku” – komentuje dla SmogLabu Ewa Lutomska z Polskiego Alarmu Smogowego (PAS).
Kolejne samorządy wyraźnie wskazują kierunek walki o czyste powietrze. Pisaliśmy o tym wielokrotnie. Dziś wicemarszałek województwa małopolskiego – Tomasz Urynowicz, poinformował, że pięć kolejnych uchwał trafi pod konsultacje społeczne.
Uchwały kierunkowe
Ponieważ zapisy uchwał wykraczają poza kompetencje rad gminy, te mogą uchwalać jedynie kierunki działania. Kolejny krok należy do sejmików wojewódzkich i z tego powodu konsultacje ogłasza właśnie zarząd województwa. Lokalne uchwały kierunkowe mają wprowadzać bardziej efektywne rozwiązania dla poszczególnych gmin, pomagają też w pozyskiwaniu publicznych środków na wymianę kotłów. W praktyce przyjmując lokalną uchwałę antysmogową zaostrza się obowiązujące przepisy, najczęściej poprzez wprowadzenie zakazu spalania węgla, aby w jak najkrótszym czasie osiągnąć cel: czyste powietrze.
„Liczymy na to, że cały obwarzanek przyjmie takie uchwały. Jak wiemy, Kraków poradził sobie ze wszystkimi źródłami niskiej emisji. Teraz mamy problem z emisjami z gmin sąsiadujących. W Małopolsce obowiązuje wojewódzka uchwała antysmogowa” – mówi Ewa Lutomska.
Tykający zegar
Choć sprzedawcy węgla i kopciuchów dwoili się i troili, aby antysmogową uchwałę wojewódzką zaskarżyć, Naczelny Sąd Administracyjny ostatecznie odrzucił ich argumenty. Do końca 2022 roku w całej Małopolsce mają zniknąć kotły pozaklasowe niespełniające standardów emisyjnych. W samym obwarzanku krakowskim jest ich aż 23 tysiące. Do 2026 przestaną kopcić kotły klasy 3 i 4.
Ponieważ tempo ich wymiany lub usuwania jest bardzo wolne, a czasu coraz mniej, Polski Alarm Smogowy, Stowarzyszenie Metropolia Krakowska oraz Miasto Kraków uruchomili inicjatywę „600 dni dla czystego powietrza”. W ramach projektu powstała strona internetowa LICZNIKKOPCIUCHOW.PL – na której trwa odliczanie. Analogiczne informacje wyświetlane są także m.in. na elektronicznych ekranach i mają się pojawić na stronach internetowych gmin.
Są programy i pieniądze, wystarczy wola.
Ewa Lutomska – Polski Alarm Smogowy
Przedstawicielka PAS-u pytana przez nas o tempo wymiany pieców wskazuje: „Gminy powinny prowadzić kampanie informacyjne, docierać do mieszkańców i prowadzić skuteczne kontrole. Mieszkańcy z kolei mają wsparcie. Mogą skorzystać z dotacji w ramach programu »Czyste Powietrze«, mają też możliwość odliczenia inwestycji od podatku w ramach ulgi termomodernizacyjnej. Są programy i pieniądze, wystarczy wola, aby do 2023 roku zlikwidować wszystkie pozaklasowe kotły w Małopolsce. Czasu jest mało, ale działania Skawiny czy Niepołomic są wzorem do naśladowania przez inne gminy” – konkluduje Lutomska.
Czytaj również: RAPORT: jak Polska walczy ze smogiem?
