Udostępnij

Polscy naukowcy chcą zablokowania ważnej dla Brazylii umowy handlowej

28.08.2019

Na stronie „Nauka dla przyrody” opublikowano apel polskiego środowiska naukowego o „natychmiastowe odstąpienie [przez UE – red.] od umowy z Mercosur, a także wykluczenie dalszych negocjacji tego lub podobnych porozumień.” Chodzi o umowę o wolnym handlu między UE i krajami Mercosur, która znacząco ułatwi tym drugim import żywności do Europy.

Zagrożenia, na które najczęściej zwraca się uwagę w jej kontekście są dwa. Pierwszym jest potencjalny negatywny wpływ masowego importu żywności do Europy na tutejsze gospodarstwa rolne. Drugim to, że zwiększony popyt na produkcję krajów strefy Mercosur przełoży się na przyspieszoną dewastację cennych terenów – w tym na przykład Puszczy Amazońskiej, której grozi presja zwiększona przez popyt na tamtejszą żywność. Większy popyt będzie bowiem oznaczał konieczność zwiększenia podaży. A podaż w tym wypadku wymaga nowych pastwisk i przestrzeni, które w Amazonii tworzą drwale.

Przedstawiciele polskiego środowiska naukowego w liście, pod którym podpisało się już ponad 140 osób, wskazali na obydwa z tych problemów. – Obecnie konieczne jest podejmowanie szeroko zakrojonych działań służących zahamowaniu dalszej eskalacji kryzysu środowiskowego oraz adaptacji do tych jego skutków, którym nie da się już zapobiec. Znaczne zwiększenie udziału lokalnych, rozproszonych gospodarstw rolnych w systemie produkcji żywności powinno być jednym z priorytetów [1, 5, 6]. Ograniczy to nie tylko emisję gazów cieplarnianych oraz degradację środowiska, ale co równie istotne – zwiększy lokalną suwerenność żywnościową w czasach rosnącej gwałtowności zmian środowiskowych [np. 5, 6]. – napisano w nim.

Autorzy listu zwracają też uwagę na to, że: „Podpisana umowa wręcz nasili ekspansję rolnictwa przemysłowego w obszarach wyjątkowo cennych z punktu widzenia ochrony globalnego klimatu i bioróżnorodności, ze wszystkimi negatywnymi skutkami wspomnianymi powyżej.”

I apelują o to, by odstąpić od umowy. [Cały list można znaleźć na stronie Nauka dla Przyrody. Gorąco zachęcam do kliknięcia.]

***

Do całej sprawy wypada jednak napisać jeszcze kilka słów komentarza, bo umowa handlowa z Mercosur stała się w ostatnich dniach dla kilku znaczących polityków europejskich narzędziem wywierania presji na Brazylię w kwestii postępującej degradacji Puszczy Amazońskiej. Grożąc tym, że nie ratyfikują podpisanego już układu, chcieli ją zmusić do zdecydowanych działań w Amazonii. Na razie z takim efektem, że Jair Bolsonaro w orędziu zadeklarował miłość do lasów deszczowych, co jednak nie musi przełożyć się na konkretne działania. Dotąd raczej dowodził, że jest to raczej miłość, która bierze, a nie daje.

Sama próba wydaje się być jednak ważna. A to dlatego, że jest poszukiwaniem narzędzi, które pomogą zarządzać kryzysem ekologicznym na poziomie światowym. Być może jest to poszukiwanie spóźnione. Ale jest to także poszukiwanie potrzebne i wpisujące się w ogólną regułę kierującą rozwojem ludzkich społeczeństw.

Z zarządzeniem problemami środowiskowymi było dotąd tak, że ludzie uczyli się go w miarę jak pojawiały się potrzeby i zagrożenia. Kiedy pierwsze osady zaczęły tonąć w śmieciach – trzeba było nauczyć się nimi gospodarować i tego, jak utylizować odpady. W większości sobie z tym poradziliśmy. Kiedy rozwinął się przemysł, pojawiły się problemy środowiskowe o zasięgu całych regionów – takie jak na przykład smog. Trzeba było więc nauczyć się zarządzać problemami środowiska na takim poziomie i są miejsca gdzie to się udało. Choć są też oczywiście takie, niekiedy całkiem rozwinięte, które tego nie potrafią. Najlepszym dowodem jest europejska mapa jakości powietrza.

A teraz stajemy przed środowiskowym wyzwaniem, które ma skalę globalną. I jak na razie mamy niewiele narzędzi, które pozwalają zarządzać nim na takim poziomie, więc zaczynamy szukać nowych. Szukanie ich w narzędziach ekonomicznych wydaje się mieć największy potencjał. To czy je znajdziemy jest sprawą niezwykle ważną. Dlatego warto je nie tylko obserwować, ale też na ogół – na ogół, bo nie każda taka próba ma sens – wspierać.

Umowa między Unią i Mercosur to niezła okazja, by to zrobić, bo sytuacja polityczna i gospodarcza ułożyły się tak, że polski rząd ma wpływ na to, co będzie się działo na drugim końcu świata.

A my, przynajmniej teoretycznie, mamy wpływ na polski rząd.

Fot. Pastwisko w boliwijskiej części Amazonii. Alexander Laprisse/Shutterstock.

Autor

Tomasz Borejza

Dziennikarz naukowy. Członek European Federation For Science Journalism. Publikował w Tygodniku Przegląd, Przekroju, Onet.pl, Coolturze, a także w magazynach branżowych. Autor książki „Odwołać katastrofę”.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.