Udostępnij

„Będziemy Arabią Saudyjską wiatraków”. Brytyjska strategia bezpieczeństwa energetycznego

11.04.2022

Wybuch wojny w Ukrainie uświadomił wielu krajom, jak niebezpieczne jest poleganie na importowanych surowcach energetycznych. Podobnie jest na Wyspach. Brytyjski rząd przygotował nową strategię bezpieczeństwa energetycznego, która ma między innymi obniżyć ceny. Strategia brytyjskiej polityki energetycznej opiera się na trzech filarach: morskich wiatrakach, atomie (ma powstać osiem nowych elektrowni jądrowych) oraz efektywności energetycznej. Ważną rolę przypisano także złożom gazu i ropy na Morzu Północnym.

We wstępie do strategii, która ma stać się podstawą nowej brytyjskiej polityki energetycznej, premier Boris Johnson napisał: „Jeżeli chcemy obniżyć ceny i sprawić by były niskie w długim terminie, potrzebujemy strumienia energii, na którą nas stać, która jest czysta i ponad wszystko bezpieczna. Potrzebujemy źródła energii, która jest wytwarzana w Brytanii i dla Brytanii – i to opisuje ten plan.”

Nie będziemy próbować odwracać biegu zegara i wracać do dni, kiedy dusiliśmy się na naszych ulicach, a atmosferę wypełniał brudny dym i zagrażający klimatowi dwutlenek węgla (…). Zamiast tego wykorzystamy niewyczerpane zasoby brytyjskiego wiatru i promieni słonecznych – dodawał.

Trzy filary brytyjskiej polityki energetycznej

Johnson w swoim stylu zwracał w ten sposób uwagę na wybrany element strategii. Ten, który cieszy się największym poparciem społecznym. Na kolejnych stronach można znaleźć jednak kolejne filary nowej polityki. W tym i takie, które budzą na Wyspach wątpliwości. Chodzi na przykład o nowe koncesje na wydobycie gazu i ropy na Morzu Północnym oraz sugestie, że rząd może być otwarty na szczelinowanie hydrauliczne, którym chętnie zajęłyby się firmy wydobywcze. W technologii, która potrafi być groźna dla środowiska, tkwi bowiem duży potencjał finansowy.

Oprócz zwiększenia wydobycia gazu i ropy brytyjska strategia ma oprzeć się na morskiej energetyce wiatrowej, przywróceniu dużego znaczenia elektrowniom jądrowym oraz doinwestowaniu efektywności energetycznej. W tej ostatniej bardzo dużą rolę przypisano termomodernizacji oraz pompom ciepła.

Wiatr i słońce

– Będziemy Arabią Saudyjską wiatraków. Naszą ambicją jest to, by do 2030 roku wiatr odpowiadał za ponad połowę naszej odnawialnej energii – zapisano w dokumencie. Rząd chce, by za osiem lat moc brytyjskich morskich farm wiatrowych wynosiła 50 GW. To prawie pięć razy więcej niż obecnie.

Pomóc mają pieniądze, ale strategia zwraca przede wszystkim uwagę na biurokrację. Ta ma być główną barierą utrudniającą prywatnym firmom inwestowanie w morskie wiatraki. I zapowiada zmiany, które je ułatwią. Wyliczono na przykład, że obecnie na pozwolenie czeka się cztery lata. Po zmianach ma to być rok. W sumie czas realizacji inwestycji ma być krótszy o połowę. Dziś wynosi średnio 13 lat.

Na liście zapowiadanych zmian są też polityki związane z ochroną środowiska. Te mogą zostać ograniczone.

Z dużo większą ostrożnością brytyjski rząd podchodzi do wiatraków na lądzie. Tutaj obawia się o reakcje lokalnych społeczności i szuka zachęt, by przełamać ich opór. Obecnie jest bowiem na Wyspach tak, że energetyka wiatrowa cieszy się ogromnym poparciem. O ile jest obok domu, w którym mieszka ktoś inny. Metodą by to zmienić mają być m. in. niższe rachunki za prąd dla sąsiadów inwestycji.

Dużo napisano także o słońcu i rozwoju fotowoltaiki, ale niezbyt wiele jest tam rzeczy konkretnych.

Czytaj również: Portugalia chce mieć 80 proc. prądu z OZE w 2026 r. Przyspiesza z powodu wojny w Ukrainie

Efektywność energetyczna

Jednym z priorytetów ma być też dbanie o mniejsze zużycie energii. Autorzy strategii podkreślili, że kraj ma duże długi, różne ważne wydatki i nie stać go na to, by dużo wydawać na dotowanie rachunków. Stać go za to, by zainwestować dziś pieniądze, które będą z nawiązką wracać przez wiele lat. Metoda na to ma być prosta. Brytyjskie domy są na ogół stare. Większość pochodzi z czasów przed kryzysem naftowym, kiedy w ogóle nie dbano o właściwe ogrzewanie. Bardzo wiele z nich jest w złym stanie.

Rząd chce zainwestować, by to zmienić i w zaoszczędzić pieniądze w kolejnych latach. Na poprawę efektywności energetycznej domów zamieszkiwanych przez biedniejszych mieszkańców Wysp i budynków publicznych, ma w najbliższych latach pójść blisko 7 miliardów funtów. Zapowiedziano także kilka innych programów wsparcia zmian, ale jak na razie brakuje tutaj wielkich konkretów.

Konkretne są za to ambicje. Strategia zakłada, że rocznie będzie na Wyspach montowane 600 tys. pomp ciepła, które pozwolą zmniejszyć zużycie gazu. Podkreślono, że rosnące ceny energii oraz wsparcie (na Wyspach funkcjonują dotacje na pompy, są także preferencje podatkowe) powodują, że jest to coraz atrakcyjniejsza forma ogrzewania. Dostrzeżono w tym zresztą okazję oraz szanse dla angielskiego biznesu i zapowiedziano plany rozwoju branży producentów. Ten ma zyskać wsparcie finansowe.

Renesans atomu

Strategia zapowiada też renesans atomu. Energetyka jądrowa była w ostatnich latach w odwrocie, ale kryzysowa sytuacja powoduje, że stosunek do niej zmienia się na lepszy. Wyspy to jeden z najbardziej wyrazistych przykładów, bo ambicje są tam spore. Nowa strategia londyńskiego rządu podkreśla, że Wielka Brytania w przeszłości była światowym pionierem rozwoju tego rodzaju energetyki. – Ale od tamtego czasu pozostaliśmy w tyle za innymi krajami. Pięć z sześciu naszych działających elektrowni zostanie wyłączone w ciągu dekady, a dziś mamy tylko jeden nowy projekt w budowie – zapisano w dokumencie. Po czym zapowiedziano budowę ośmiu nowych elektrowni.

Plan jest taki, że do 2050 roku mają zostać oddane projekty o mocy 24 GW (obecnie elektrownie jądrowe w Wielkiej Brytanii mają moc 9 GW, ale będą sukcesywnie wyłączane) i około 25 proc. zapotrzebowania kraju na energię będzie zaspokajane przez atom. Oprócz wskazania miejsc, w których elektrownie mogą powstać i ogólnej polityki, która ułatwi ich budowę, przewidziano także wsparcie dla programu rozwoju niewielkich reaktorów modułowych. Ten jest aktualnie prowadzony w zakładach Rolls-Royce’a i może liczyć na 210 milionów funtów wsparcia od rządu.

Krytyka strategii

Największa krytyka dotyczy dwóch elementów brytyjskiej polityki energetycznej. Braku konkretów oraz braku rozwiązań, które mogłyby pomóc w krótkim terminie. Ten pierwszy wytykano szczególnie w częściach dotyczących efektywności energetycznej oraz fotowoltaiki. Na przykład Simon Virley z firmy doradczej KPMG w rozmowie z „Financial Times’em” nazwał plan „straconą szansą”. – Najlepszą metodą, by na stałe zmniejszyć rachunki, ograniczyć nasze emisje oraz zależność od importowanego gazu jest postawienie na głęboką zmianę w przestrzeni efektywności energetycznej – mówił. Tymczasem – dodawał – brytyjska strategia w zasadzie milczy, kiedy chodzi o metody na poprawienie sytuacji.

Michael Lewis, szef EON, mówił, że niewiele da się w niej znaleźć pomysłów, które mogłyby dostarczyć rozwiązanie w tej dekadzie. – A co dopiero w tym roku – dodawał. Inni wskazywali na kiepską historię realizacji projektów jądrowych w Wielkiej Brytanii, które często były droższe i trwały znacznie dłużej niż zakładano. Podkreślano, że przez to trudno liczyć, by rozwój atomu miał przynieść szybką ulgę.

Kwestią zapalną są też nowe licencje na wydobycie gazu i ropy na Morzu Północnym, które krytykują ekolodzy.

Czytaj również: Nierówności, a klimat. Gdyby SUV-y były państwem znalazłyby się w pierwszej dziesiątce emitentów

Autor

Tomasz Borejza

Dziennikarz naukowy. Członek European Federation For Science Journalism. Publikował w Tygodniku Przegląd, Przekroju, Onet.pl, Coolturze, a także w magazynach branżowych. Autor książki „Odwołać katastrofę”.

Udostępnij

Zobacz także

Wspierają nas

Partnerzy portalu

Partner cyklu "Miasta Przyszłości"

Partner cyklu "Żyj wolniej"

Partner naukowy

Bartosz Kwiatkowski

Dyrektor Frank Bold, absolwent prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego, wiceprezes Polskiego Instytutu Praw Człowieka i Biznesu, ekspert prawny polskich i międzynarodowych organizacji pozarządowych.

Patrycja Satora

Menedżerka organizacji pozarządowych z ponad 15 letnim stażem – doświadczona koordynatorka projektów, specjalistka ds. kontaktów z kluczowymi klientami, menadżerka ds. rozwoju oraz PR i Public Affairs.

Joanna Urbaniec

Dziennikarka, fotografik, działaczka społeczna. Od 2010 związana z grupą medialną Polska Press, publikuje m.in. w Gazecie Krakowskiej i Dzienniku Polskim. Absolwentka Krakowskiej Szkoła Filmowej, laureatka nagród filmowych, dwukrotnie wyróżniona nagrodą Dziennikarz Małopolski.

Przemysław Błaszczyk

Dziennikarz i reporter z 15-letnim doświadczeniem. Obecnie reporter radia RMF MAXX specjalizujący się w tematach miejskich i lokalnych. Od kilku lat aktywnie angażujący się także w tematykę ochrony środowiska.

Hubert Bułgajewski

Ekspert ds. zmian klimatu, specjalizujący się dziedzinie problematyki regionu arktycznego. Współpracował z redakcjami „Ziemia na rozdrożu” i „Nauka o klimacie”. Autor wielu tekstów poświęconych problemom środowiskowym na świecie i globalnemu ociepleniu. Od 2013 roku prowadzi bloga pt. ” Arktyczny Lód”, na którym znajdują się raporty poświęcone zmianom zachodzącym w Arktyce.

Jacek Baraniak

Absolwent Uniwersytetu Wrocławskiego na kierunku Ochrony Środowiska jako specjalista ds. ekologii i ochrony szaty roślinnej. Członek Pracowni na Rzecz Wszystkich Istot i Klubu Przyrodników oraz administrator grupy facebookowej Antropogeniczne zmiany klimatu i środowiska naturalnego i prowadzący blog „Klimat Ziemi”.

Martyna Jabłońska

Koordynatorka projektu, specjalistka Google Ads. Zajmuje się administacyjną stroną organizacji, współpracą pomiędzy organizacjami, grantami, tłumaczeniami, reklamą.

Przemysław Ćwik

Dziennikarz, autor, redaktor. Pisze przede wszystkim o zdrowiu. Publikował m.in. w Onet.pl i Coolturze.

Karolina Gawlik

Dziennikarka i trenerka komunikacji, publikowała m.in. w Onecie i „Gazecie Krakowskiej”. W tekstach i filmach opowiada o Ziemi i jej mieszkańcach. Autorka krótkiego dokumentu „Świat do naprawy”, cyklu na YT „Można Inaczej” i Kręgów Pieśni „Cztery Żywioły”. Łączy naukowe i duchowe podejście do zagadnień kryzysu klimatycznego.

Jakub Jędrak

Członek Polskiego Alarmu Smogowego i Warszawy Bez Smogu. Z wykształcenia fizyk, zajmuje się przede wszystkim popularyzacją wiedzy na temat wpływu zanieczyszczeń powietrza na zdrowie ludzkie.

Klaudia Urban

Z wykształcenia mgr ochrony środowiska. Od 2020 r. redaktor Odpowiedzialnego Inwestora, dla którego pisze głównie o energetyce, górnictwie, zielonych inwestycjach i gospodarce odpadami. Zainteresowania: szeroko pojęta ochrona przyrody; prywatnie wielbicielka Wrocławia, filmów wojennych, literatury i poezji.

Maciej Fijak

Redaktor naczelny SmogLabu. Z portalem związany od 2021 r. Autor kilkuset artykułów, krakus, działacz społeczny. Pisze o zrównoważonych miastach, zaangażowanym społeczeństwie i ekologii.

Sebastian Medoń

Z wykształcenia socjolog. Interesuje się klimatem, powietrzem i energetyką – widzianymi z różnych perspektyw. Dla SmogLabu śledzi bieżące wydarzenia, przede wszystkim ze świata nauki.

Tomasz Borejza

Zastępca redaktora naczelnego SmogLabu. Dziennikarz naukowy. Wcześniej/czasami także m.in. w: Onet.pl, Przekroju, Tygodniku Przegląd, Coolturze, prasie lokalnej oraz branżowej.